Τα είδη των δορυφορικών δεκτών

Featured | Οι δορυφορικοί δέκτες, από την στιγμή της εμφάνισής τους (την δεκαετία του 1980) έχουν εξελιχθεί σημαντικά… δυστυχώς όχι πάντα προς την καλύτερη ποιότητα και την πληρότητα, οφείλουμε να ομολογήσουμε! Επίσης, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στους υπόλοιπους τομείς των ηλεκτρονικών συσκευών, στον χώρο της δορυφορικής λήψης κυριαρχούν οι «μικρές» εταιρείες, δηλαδή δύσκολα θα βρείτε δέκτη που να υπογράφεται από τους κολοσσούς των οπτικοακουστικών όπως Sony, Philips, Panasonic, Samsung, κλπ. Η ερμηνεία του γεγονότος είναι αρκετά απλή και έχει να κάνει με την «αδυναμία» εκ μέρους των μεγάλων εταιρειών να προσφέρουν «ανεπίσημη» υποστήριξη για τους δέκτες τους (με ο,τι αυτή συνεπάγεται) με αποτέλεσμα… να μην μπορούν να πουλήσουν, αφού ο τομέας των δεκτών της ελεύθερης αγοράς κυριαρχείται από υλοποιήσεις που υπόσχονται «λαγούς με πετραχήλια»! Ο τομέας της «απόλυτης νομιμότητας» καλύπτεται, αντιθέτως, από τους ιδιοκτησιακούς δέκτες των πακέτων, οι οποίες ενδιαφέρονται κυρίως για το πώς θα «δέσουν» τον πελάτη με το πακέτο και έτσι το τελικό αποτέλεσμα όλης αυτής της κατάστασης είναι δυστυχώς να μην βρίσκουμε εύκολα δορυφορικούς δέκτες high end, που θα είναι δηλαδή απόλυτα πλήρεις και ποιοτικοί σε hardware και ικανότατοι σε software ανεξαρτήτως τελικού κόστους. Είναι λοιπόν σημαντικό να αναλύσουμε όλες τις κατηγορίες δορυφορικών δεκτών της αγοράς, ώστε να μπορέσετε να κάνετε την καλύτερη δυνατή επιλογή με βάση τις προσωπικές σας ανάγκες και… ευτυχώς σε κάθε επιμέρους κατηγορία υπάρχουν δέκτες που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε high end!Τα πρώτα χρόνια της δορυφορικής λήψης και μέχρι την εισαγωγή της ψηφιακής μετάδοσης το 1995, όλοι οι δορυφορικοί δέκτες της αγοράς ήταν αναλογικοί, δηλαδή μπορούσαν να λάβουν όλες τις δορυφορικές μεταδόσεις καναλιών και ραδιοφώνων οι οποίες γίνονταν αναλογικά. Σήμερα πλέον ελάχιστες αναλογικές μεταδόσεις έχουν απομείνει και ακόμη και να θέλετε… μόνο μεταχειρισμένο αναλογικό δέκτη θα μπορέσετε να βρείτε (και πάλι δύσκολα!). Στο μεταβατικό διάστημα πάντως και μέχρι την καθιέρωση των ψηφιακών μεταδόσεων κυκλοφόρησαν και λίγοι ψηφιακοί-αναλογικοί δέκτες, τους οποίους απλά αναφέρουμε για την ιστορία. Σήμερα, πλέον δεν υπάρχει κανάλι αναλογικής μετάδοσης που δεν μπορείτε να το βρείτε και σε ψηφιακή μετάδοση και ο μόνος λόγος να δείτε κάποιο αναλογικό κανάλι είναι… αν είστε γαλλόφωνος, οπότε και μπορείτε να δείτε ελεύθερα από τον Atlantic Bird 3 – 5W τα βασικά κανάλια της Γαλλίας (TF1, France 2, France 3 και M6), αφού οι ψηφιακές μεταδόσεις τους σε διάφορους δορυφόρους είναι κωδικοποιημένες.

Έτσι λοιπόν προχωρούμε στην συνομοταξία των ψηφιακών δεκτών, στην οποία συναντάμε πολλές κατηγορίες. Όμως… και εδώ η τεχνολογία αλλάζει και παρόλο που παραμένουμε στην «ψηφιακή συνομοταξία», το τελευταίο διάστημα αναπτύσσεται σημαντικά η μετάδοση σύμφωνα με τα νέα πρότυπα DVB-S/MPEG-4 και DVB-S2/MPEG-4, η οποία δεν «καλύπτεται» από τους κλασικούς ψηφιακούς δέκτες που βλέπουν μόνο το πρότυπο DVB-S2/MPEG-2. Οι μεταδόσεις που αναφέραμε μπορεί να είναι υψηλής ευκρίνειας (HD) μπορεί όμως να είναι και στάνταρ ευκρίνειας (SD), οι οποίες χρησιμοποιούν τα νέα πρότυπα για λόγους οικονομίας, καθώς οι βελτιώσεις έχουν να κάνουν με την αποδοτικότητα των αλγορίθμων της ψηφιακής συμπίεσης και οι εξελιγμένοι αλγόριθμοι επιτρέπουν την μετάδοση περισσότερων καναλιών ανά πομπό, εξοικονομώντας bandwidth και μειώνοντας το κόστος δορυφορικής μετάδοσης ανά κανάλι. Η γενικότερη τάση είναι βέβαια η σταδιακή αντικατάσταση των μεταδόσεων SD από HD, αλλά η εξέλιξη αυτή έχει υψηλό κόστος και θα είναι πολύ αργή.

Ας περάσουμε όμως στην ουσία και ας δούμε ποιες είναι οι σημαντικότερες κατηγορίες ψηφιακών δεκτών σήμερα. 

Δέκτες FTA για λήψεις ελεύθερων καναλιών
Πρόκειται για την πιο απλή (και φτηνότερη) κατηγορία ψηφιακών δεκτών οι οποίοι μπορούν να δείξουν μόνο τα ελεύθερα κανάλια (free to air), τα οποία πάντως… είναι ήδη πάρα πολλά (αν και όχι τα πλέον αξιόλογα). Με δέκτες αυτής της κατηγορίας δεν μπορείτε να εγγραφείτε συνδρομητές σε κάποιο ψηφιακό πακέτο (π.χ. Nova), καθώς δεν υπάρχει υποδοχή στην οποία να μπορεί να «διαβαστεί» η συνδρομητική κάρτα (card reader), ούτε και υποδοχή για τοποθέτησης CAM (αν και σε λίγους FTA δέκτες έχει υπάρξει δυνατότητα διαβάσματος κάρτας με εξωτερικό card reader στην υποδοχή RS-232 αλλά… δεν θα σας στοιχίσει φτηνότερα από την εξαρχής αγορά κάποιου δέκτη ικανού και για «διάβασμα» καρτών…). 

Ιδιοκτησιακοί δέκτες πακέτων
Πρόκειται για… την άλλη άκρη σε σχέση με την προηγούμενη κατηγορία! Όλα τα συνδρομητικά πακέτα προωθούν με κάθε τρόπο τους ιδιοκτησιακούς τους δέκτες είτε προαιρετικά είτε υποχρεωτικά (αρκετά δεν δίνουν συνδρομητική κάρτα χωρίς την αγορά ή ενοικίαση του συνδρομητικού δέκτη). Στην Ελλάδα, η αγορά του ιδιοκτησιακού δέκτη είναι προαιρετική (αν και προωθείται) και αποτελεί καλή επιλογή μόνο για όσους ξέρουν ότι δεν πρόκειται να ενδιαφερθούν για τίποτε περισσότερο πέρα από τα κανάλια του πακέτου. H ελληνική πλατφόρμα της Nova προωθεί διάφορα μοντέλα δεκτών Panasat, σημειώστε όμως ότι με τους πλέον πρόσφατους δέκτες η εταιρεία «παντρεύει» την συνδρομητική κάρτα με τον δέκτη που αγοράζετε, με αποτέλεσμα αυτή να μην μπορεί μετά να «διαβαστεί» σε δέκτες της ελεύθερης αγοράς (ούτε καν σε άλλο ιδιοκτησιακό). Η Nova διαθέτει επίσης και ένα μοντέλο δέκτη PVR με δυνατότητες εγγραφών σε σκληρό δίσκο, αλλά και με δυνατότητα τροφοδοσίας δεύτερης τηλεόρασης στο σπίτι, που μπορεί να βλέπει διαφορετικό συνδρομητικό κανάλι από αυτό της βασικής τηλεόρασης παίρνοντας τα κλειδιά από την συνδρομητική κάρτα της κεντρικής θέσης, ενώ ο σκληρός δίσκος μπορεί να εγγράφει ένα τρίτο πρόγραμμα. Ο δέκτης αυτός απαιτεί συγκεκριμένη εγκατάσταση και πέραν της αγοράς του, η Nova χρεώνει ένα επιπλέον ποσό στη συνδρομή για τους κατόχους του. Θα πρέπει πάντως να τονίσουμε ότι οι ιδιοκτησιακοί δέκτες θέτουν και αρκετούς περιορισμούς στις λήψεις, συνήθως δεν απομνημονεύουν και δεν δείχνουν τα κανάλια με χαμηλό symbol rate, δεν επιτρέπουν μεταφορές των εγγραφών του σκληρού δίσκου στον υπολογιστή, αν σταματήσετε την συνδρομή δεν μπορείτε να δείτε τις εγγραφές σας, κλπ. Από την άλλη, οι δέκτες αυτοί είναι ουσιαστικά οι μόνοι που παρέχουν πλήρη ηλεκτρονικό οδηγό και άλλες αμφίδρομες υπηρεσίες των πακέτων.

Δέκτες με υποδοχή Common Interface
Η υποδοχή Common Interface (C.I.) είναι μία ειδική υποδοχή τύπου PCMCIA στους δορυφορικούς δέκτες, στην οποία μπορεί να εισαχθεί το κατάλληλο άρθρωμα (CAM, Conditional Access Module) για την αποκωδικοποίηση κάποιου συστήματος πρόσβασης. Κάτι τέτοιο βέβαια προϋποθέτει την τοποθέτηση της κατάλληλης συνδρομητικής κάρτας στην σχισμή της μοντούλας (με το τσιπ της κάρτας να κοιτάζει προς τα πάνω!). Η συγκεκριμένη «εφεύρεση» υπήρξε πολύ σημαντική, καθώς έκανε τον κάθε δέκτη με θύρα CI ικανό να δεχτεί συνδρομητικές κάρτες πολλών διαφορετικών πακέτων που χρησιμοποιούν διαφορετικά συστήματα κρυπτογράφησης, αν και επισήμως η NDS-Videoguard δεν έδωσε ποτέ την άδεια κατασκευής CAM σ’ αυτό το σύστημα. Σε ό,τι αφορά τα CAM, κυκλοφορούν πολλά και διαφορετικά, και ορισμένα υποστηρίζουν νομίμως και περισσότερα του ενός συστήματα πρόσβασης. Πάντως, τα δημοφιλέστερα είναι αυτά που υποστηρίζουν …παρανόμως πολλά συστήματα πρόσβασης, χρησιμοποιώντας τεχνικές «προσομοίωσης» και αποφεύγοντας να πληρώσουν τα σχετικά royalties στις εταιρείες που έχουν την ιδιοκτησία των συστημάτων. Απ’ ό,τι φαίνεται, από τα τέλη του 2009 θα αρχίσει πλέον να προωθείται στην αγορά το νέο πρότυπο CI Plus που θα παρέχει υψηλότερα επίπεδα ασφαλείας στους providers και εικάζεται ότι θα γίνει υποχρεωτικό στους νέους δέκτες με CI. 

Δέκτες με ενσωματωμένο σύστημα πρόσβασης
Ελάχιστοι πλέον δέκτες αυτής της κατηγορίας κυκλοφορούν στην αγορά, αλλά παλαιότερα ήταν πολύ διαδεδομένοι. Οι δέκτες αυτοί διαθέτουν νόμιμο card reader που υποστηρίζει κάποιο συγκεκριμένο σύστημα πρόσβασης (π.χ. Irdeto, Viaccess) και είναι ίσως οι πιο κοντινοί στους ιδιοκτησιακούς δέκτες, αν και συχνά «πατσάρονται» με ανεπίσημα λογισμικά (ειδικά οι έχοντες Conax card reader) και μετατρέπονται ουσιαστικά σε δέκτες της επόμενης κατηγορίας. 

Δέκτες με UCAS
Οι δέκτες αυτής της κατηγορίας διαθέτουν ένα τουλάχιστον «ανενεργό» card reader, το οποίο με το φόρτωμα «ανεπίσημου» λογισμικού στον δέκτη (πατσάρισμα) μετατρέπεται σε ενεργό, που υποστηρίζει διάφορα συστήματα πρόσβασης με προσομοίωση (emulation), γεγονός βέβαια το οποίο σημαίνει ότι η «υποστήριξη» δεν θα είναι πάντα πετυχημένη και αν τυχόν ο δέκτης εγκαταλειφθεί λόγω παλαιότητας, δεν θα μπορεί να υποστηρίξει πλέον κάποια συστήματα πρόσβασης που έχουν, εντωμεταξύ, εξελιχθεί. Εμείς γενικότερα πάντως και για όσους θέλουν να έχουν την βεβαιότητα μόνιμης λήψης του πακέτου στο οποίο είναι συνδρομητές, συστήνουμε πάντα την νόμιμη αποκωδικοποίηση είτε με γνήσια μοντούλα του συγκεκριμένου συστήματος είτε με νόμιμο card reader. Παλαιότερα το ανεπίσημο λογισμικό των δεκτών με UCAS προσέφερε επιπλέον και «παράνομο άνοιγμα και θέαση» ορισμένων «άτυχων» πακέτων, σήμερα όμως δεν έχει απομείνει σχεδόν τίποτε από αυτά… 

Δέκτες PVR – PVR Ready
Επειδή τα γραπτά μένουν και παρόλο που ένας δορυφορικός δέκτης μπορεί να συνδεθεί με ένα DVD/PVR Recorder για εγγραφές δορυφορικών προγραμμάτων, είναι σίγουρα καλύτερο και επιθυμητό, ο δέκτης να μπορεί να δεχθεί σκληρό δίσκο, στον οποίο θα αποθηκεύονται οι εγγραφές δορυφορικών προγραμμάτων, σε ψηφιακή μορφή (στην περίπτωση αυτή οι εγγραφές θα γίνουν απευθείας ψηφιακά, χωρίς να μεσολαβήσουν αναλογικοψηφιακές μετατροπές). Η υποστήριξη των σκληρών δίσκων μπορεί να γίνει είτε από θύρες USB είτε από θύρες e-sata και για τους δέκτες που διαθέτουν μία από αυτές τις υποδοχές η μετατροπή τους σε PVR είναι πλέον καθαρά θέμα λογισμικού. Τα PVR της ελεύθερης αγοράς πλεονεκτούν από τα ιδιοκτησιακά, καθώς αφενός κάνουν συνήθως τις εγγραφές unscrambled, δηλαδή δεν απαιτείται στην θέαση του εγγεγραμμένου προγράμματος να υπάρχει απαραίτητα η κάρτα αποκωδικοποίησης (παρά μόνο στην εγγραφή) και κυρίως επιτρέπουν (εύκολα ή δύσκολα) τις μεταφορές των εγγραφών στον υπολογιστή για περαιτέρω επεξεργασία ή μεταφορά σε DVD. Εκτός από τις εγγραφές, μία δεύτερη χρησιμότητα των σκληρών δίσκων στους δέκτες είναι η λειτουργία Time Shifting, όπου με το πάτημα ενός πλήκτρου ο δέκτης ξεκινά να γράφει το πρόγραμμα που βλέπαμε (π.χ. γιατί χτύπησε το τηλέφωνο) και μόλις θα αποδεσμευτούμε μπορούμε να συνεχίσουμε από εκεί που το αφήσαμε, βλέποντας την εγγραφή ενώ αυτή συνεχίζεται (ετεροχρονισμένη θέαση). Σήμερα, οι τιμές των σκληρών δίσκων έχουν πέσει πολύ, ενώ ταυτόχρονα έχει ανέβει η χωρητικότητά τους (αυτοί που χρησιμοποιούνται στους δέκτες φτάνουν μέχρι και 1ΤΒ) και φυσικά μπορεί να εσωτερικοί ή (συχνότερα) εξωτερικοί. Από την άλλη, υπάρχουν ακόμη δέκτες (ελάχιστοι) με ενσωματωμένο DVD Recorder.

Πολλοί από τους δέκτες PVR έρχονται με δύο tuner, με αποτέλεσμα να μπορούν να πραγματοποιούν εγγραφή ενός καναλιού, ενώ ταυτόχρονα παρακολουθείτε κάποιο άλλο. Μάλιστα, ορισμένοι από αυτούς μπορούν να εγγράφουν ταυτόχρονα περισσότερα από ένα κανάλια (στην πράξη έχουμε δει μέχρι 6 κανάλια). 

Δέκτες με θύρα Ethernet
Η θύρα Ethernet σε συνδυασμό ή όχι με λογισμικό βασισμένο στο Linux έχει δώσει στους δέκτες αρκετές νέες δυνατότητες, αλλά από την άλλη απαιτεί και κάποιες πιό προηγμένες γνώσεις υπολογιστών από τους χρήστες. Σχετικά με τις δυνατότητες αυτής της θύρας, έχουμε γράψει πολλές φορές στο περιοδικό, οι σημαντικότερες αφορούν την δυνατότητα οικιακού μοιράσματος της κάρτας, της εύκολης δικτυακής αναβάθμισης, της εύκολης μεταφοράς εγγραφών στον υπολογιστή, του ιντερνετικού κατεβάσματος βελτιωτικών εφαρμογών (plugins), του παιξίματος ιντερνετικού ραδιοφώνου ή μικρών βίντεο από το YouTube κλπ. Οι δέκτες αυτοί εμφανίζουν την υψηλότερη ζήτηση το τελευταίο διάστημα και γενικότερα είναι οι πλέον εξελίξιμοι και με πολλές δυνατότητες, δεν συνιστώνται όμως για απλούς χρήστες. 

Δέκτες Combo
Ως δέκτες combo αναφέρονται όσοι διαθέτουν και ένα επίγειο ψηφιακό tuner, πέραν του ενός (ή περισσότερων) δορυφορικών. Τα περισσότερα από τα επίγεια ψηφιακά tuner των δορυφορικών δεκτών υποστηρίζουν και το πρότυπο DVB-T/MPEG-4, οπότε και σε γενικές γραμμές μας καλύπτουν ακόμη και στην περίπτωση που τα ιδιωτικά κανάλια εκπέμψουν σε DVB-T/MPEG-4. 

Δέκτες υψηλής ευκρίνειας (HD)
Οι δέκτες αυτοί αποτελούν την πιο «προχωρημένη» έκφανση της τεχνολογίας, αφού μας επιτρέπουν να δούμε και κανάλια υψηλής ευκρίνειας και να έχουμε πολύ ανώτερη ποιότητα εικόνας στην… επίσης υψηλής ευκρίνειας τηλεόραση ή προβολέα μας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σε λίγα χρόνια οι δέκτες αυτοί θα αντικαταστήσουν πλήρως τους δέκτες SD (καθώς μάλιστα και οι τιμές πέφτουν ραγδαία), αφού όχι μόνο υπερκαλύπτουν όλα τα πρότυπα μετάδοσης (DVB-S/MPEG-2, DVB-S/MPEG-4, DVB-S2/MPEG-4), αλλά και ωραιοποιούν (σχετικά) την εικόνα των SD καναλιών με το upscaling εικόνας που κάνουν. Όποιος θέλει λοιπόν να είναι καλυμμένος για πολλά χρόνια θα πρέπει ακόμη και σήμερα να αγοράσει ένα δέκτη High Definition, ενώ βέβαια και στους δέκτες αυτούς θα συναντήσουμε όλες τις υποκατηγορίες δεκτών που αναφέραμε (δηλαδή FTA, ιδιοκτησιακούς, με θύρα (ες) Common Interface, με ενσωματωμένο σύστημα πρόσβασης, με UCAS, PVR ή PVR Ready, με ένα ή περισσότερα δορυφορικά tuner ή combo). 

Αντί επιλόγου
Αυτές είναι οι βασικές κατηγορίες δορυφορικών δεκτών που μπορείτε να βρείτε σήμερα, ενώ αρκετοί δέκτες μπορεί να εντάσσονται σε πολλές κατηγορίες ταυτόχρονα (π.χ. να έχουν και θύρες CI και card reader UCAS και ταυτόχρονα να είναι PVR ή PVR Ready με ένα η περισσότερα tuner και ενδεχομένως και με επίγειο ψηφιακό). Σε κάποιες περιπτώσεις και για λόγους κόστους ορισμένα εξαρτήματα προστίθενται προαιρετικά εκ των υστέρων (π.χ. επιπλέον tuner ή σκληρός δίσκος), αν όμως ο δέκτης δεν διαθέτει από την αρχή την σχετική πρόβλεψη, είναι φυσικά σαφές ότι δεν θα μπορούν να προστεθούν.

Ελπίζουμε να ξεκαθαρίσαμε έστω και λίγο το «θολό» τοπίο των δορυφορικών δεκτών, ώστε να σας βοηθήσουμε να πάρετε ευκολότερα την απόφαση της σωστότερης αγοράς, που είναι πάντα αυτή που ανταποκρίνεται καλύτερα στις προσωπικές σας ανάγκες.