Αφιέρωμα του Αρχείου της ΕΡΤ στον Δημήτρη Πικιώνη

Φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από το θάνατο του Δημήτρη Πικιώνη, ο οποίος απεβίωσε στις 28 Αυγούστου 1968. Εμβληματική προσωπικότητα της μοντέρνας ελληνικής αρχιτεκτονικής, ο Δημήτρης Πικιώνης υπήρξε από τις κεντρικές φιγούρες της γενιάς του ’30, ενώ άφησε και ζωγραφικό έργο παράλληλα με τα γραπτά του. Το Αρχείο της ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη του, ψηφιοποίησε και…

Φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από το θάνατο του Δημήτρη Πικιώνη, ο οποίος απεβίωσε στις 28 Αυγούστου 1968. Εμβληματική προσωπικότητα της μοντέρνας ελληνικής αρχιτεκτονικής, ο Δημήτρης Πικιώνης υπήρξε από τις κεντρικές φιγούρες της γενιάς του ’30, ενώ άφησε και ζωγραφικό έργο παράλληλα με τα γραπτά του. Το Αρχείο της ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη του, ψηφιοποίησε και παρουσιάζει στην ιστοσελίδα www.ert.gr και στη διεύθυνση http://www.ert.gr/arxeio-afierwmata/50-chronia-apo-ton-thanato-toy-dimitri-pikioni/ την εκπομπή «Παρασκήνιο – Δημήτρης Πικιώνης: Η ανάγκη του κοινού και του κύριου».

Πρόκειται για ντοκιμαντέρ της σειράς «Παρασκήνιο», αφιερωμένο στη ζωή και στο έργο του Δημήτρη Πικιώνη (1887-1968), με αφορμή την έκθεση που οργάνωσε το Μουσείο Μπενάκη την περίοδο 2010-2011. Ο Δημήτρης Πικιώνης γεννήθηκε στον Πειραιά από Χιώτες γονείς. Το 1904 γράφτηκε στο Πολυτεχνείο απ’ όπου το 1908 πήρε το δίπλωμα του πολιτικού μηχανικού. Συγχρόνως, εκδήλωσε το ενδιαφέρον του για τη ζωγραφική και τη γλυπτική. Δάσκαλός του υπήρξε ο Κωνσταντίνος Παρθένης, ενώ καθοριστική ήταν και η παρουσία του Τζόρτζιο ντε Κίρικο, σπουδαστή τότε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, με τον οποίο συνδέθηκε φιλικά. Το 1908 έφυγε για το Μόναχο και στη συνέχεια για το Παρίσι, όπου συνέχισε τις σπουδές του στο σχέδιο, στη ζωγραφική και την αρχιτεκτονική. Στο διάστημα από το 1935 έως το 1937 εξέδωσε μαζί με τον φίλο του ζωγράφο Νίκο Χατζηκυριάκο-Γκίκα, την καλλιτεχνική επιθεώρηση «Το 3^ο  Μάτι».

Το δημοτικό σχολείο στα Πευκάκια Λυκαβηττού (1932), η πολυκατοικία της οδού Χέυδεν (1936), η διαμόρφωση του χώρου γύρω από τους λόφους της Ακρόπολης και του Φιλοπάππου (1954-1958), τα σκίτσα για τον πρότυπο οικισμό της Αιξωνής (1950-1954), ο Παιδικός Κήπος της Φιλοθέης (1961-1964), είναι μέρος μόνο του έργου του που παρουσιάζεται στο ντοκιμαντέρ, ενώ παράλληλα επιχειρεί να φανερώσει πτυχές της προσωπικότητας του μεγάλου αρχιτέκτονα, προσεγγίζοντας τις ιδιότητές του ως δημιουργού, δάσκαλου και στοχαστή.

Για το αρχιτεκτονικό έργο του Δ. Πικιώνη μιλάει ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Φιλιππίδης και ο εγγονός του Δημήτρης Ι. Πικιώνης. Ο ζωγράφος Παναγιώτης Τέτσης αναφέρεται στο ζωγραφικό έργο του Πικιώνη και στις επιρροές του από τον Πολ Σεζάν. Θυμάται ακόμη, τη γνωριμία του μαζί του στο σπίτι του Πικιώνη, το χειμώνα του 1941.

Ο Δημήτρης Πικιώνης υπήρξε επίσης, καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, όπου δίδαξε πάνω από τρεις δεκαετίες, ενώ το 1966 εκλέχτηκε τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Οι αρχιτέκτονες Παναγής Ψωμόπουλος και Αλέξανδρος Παπαγεωργίου-Βενετάς, ως παλιοί μαθητές του, αφηγούνται γεγονότα από τις παραδόσεις του στο Πολυτεχνείο και μιλούν για τη σχέση του με τους φοιτητές του. Τέλος, ο διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, Άγγελος Δεληβορριάς, μας ξεναγεί στην ενότητα της εποχής του Μεσοπολέμου στο υπό διαμόρφωση τότε Μουσείο της Πινακοθήκης του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα.

Στο ντοκιμαντέρ ακούγεται ηχητικό ντοκουμέντο με τη φωνή του Πικιώνη από διάλεξή του στο Ναύπλιο, που διαφύλαξε η κόρη του Αγνή. Επίσης, προβάλλονται πλάνα από ένα ερασιτεχνικό φιλμάκι 8 χιλιοστών που διέσωσε ο εγγονός του Δ. Ι. Πικιώνης. Αποσπάσματα από κείμενα του Πικιώνη διαβάζει η ηθοποιός Λουκία Μιχαλοπούλου.

Σενάριο-σκηνοθεσία: Άγγελος Κοβότσος

Παραγωγή: Cinetic 2010