Ταυτόχρονη λήψη αναλογικών και ψηφιακών καναλιών που προέρχονται από διαφορετικές κατευθύνσεις εκπομπής

Featured | Η μετάβαση στην ψηφιακή τηλεοπτική εποχή συνεχίζεται, το τηλεοπτικό τοπίο αλλάζει, αλλά εμείς σε πολλές περιπτώσεις είμαστε υποχρεωμένοι να αντιμετωπίζουμε τις ιδιαιτερότητες και τα παράδοξα που προκύπτουν μέσα από αυτό το μεταβατικό στάδιο αναβαθμίζοντας τον εξοπλισμό μας.

Η είσοδος της ψηφιακής τηλεόρασης στην ζωή μας, αναμφισβήτητα, είναι ένα πολύ θετικό γεγονός με πολύ σημαντικά οφέλη, ειδικότερα σε περιοχές με μέτρια έως προβληματική αναλογική λήψη. Λόγω του ότι η μετάβαση πραγματοποιείται σταδιακά, δηλαδή έχουμε σταδιακή εκπομπή ψηφιακών καναλιών με την παράλληλη σταδιακή παύση ή μη των αναλογικών, προκύπτουν πρακτικά προβλήματα ή ανάγκες που ποικίλλουν ανάλογα με τις ιδιομορφίες λήψης της εκάστοτε περιοχής. Η πιο συχνή ανάγκη είναι η ταυτόχρονη λήψη καναλιών από δύο ή και τρεις διαφορετικές κατευθύνσεις. Αυτό βέβαια δεν είναι πάντα εφικτό χωρίς κάποιες σημαντικές παρεμβάσεις στο κεραιοσύστημά μας. Εμείς θα σας προτείνουμε κατά περίπτωση λύσεις, που θα σας δώσουν την δυνατότητα ταυτόχρονης λήψης ψηφιακών και αναλογικών καναλιών από διαφορετικά σημεία εκπομπής, έχοντας όσο το δυνατόν καλύτερη ποιότητα εικόνας.

Λήψη ψηφιακών αναλογικών καναλιών από δύο διαφορετικά κέντρα εκπομπής Digea σε ατομική εγκατάσταση

Όπως καταλαβαίνετε, ο τίτλος φωτογραφίζει το λεκανοπέδιο Αττικής, όπου αυτήν την περίοδο, συμβαίνουν αρκετά παράδοξα. Δύο κέντρα εκπομπής Digea (Υμμητός – Αίγινα) σε κάποιες περιπτώσεις καλύπτουν τις ίδιες περιοχές, εκπέμποντας όμως διαφορετικά ψηφιακά κανάλια, ενώ οι συχνότητες των πακέτων που εκπέμπονται από τα ίδια κέντρα εκπομπής, δεν λαμβάνονται με την ίδια ποιότητα η στάθμη σήματος. Ταυτόχρονα, παραμένει η εκπομπή των αναλογικών καναλιών, κάποια από τα οποία προς το παρόν δεν λαμβάνονται ψηφιακά. Το πρόβλημα αυτό είναι γνωστό και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, όπου λαμβάνουν αναλογικό σήμα από τοπικούς αναμεταδότες έχοντας παράλληλη δυνατότητα λήψης ψηφιακού σήματος από τα κέντρα εκπομπής της Digea. Έτσι, όποιος έχει μία ατομική κεραία, δικαίως προβληματίζεται για τον προσανατολισμό της, εάν φυσικά θέλει να λαμβάνει το σύνολο των εκπεμπόμενων καναλιών.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ενδείκνυται η εγκατάσταση μίας δεύτερης κεραίας προσανατολισμένης στο δεύτερο κέντρο εκπομπής. Το στοίχημα είναι πώς θα λάβουμε επιλεκτικά τα κανάλια που θέλουμε από τις δύο κεραίες, ελαχιστοποιώντας τον παράγοντα αλληλεπιδράσεων μεταξύ τους, είτε πρόκειται για ψηφιακά είτε για αναλογικά κανάλια.

Σε μια ατομική εγκατάσταση οι λύσεις που έχουμε, περιορίζονται, μιας και το κόστος είναι ένας σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει τις επιλογές μας. Στο λεκανοπέδιο Αττικής, σε ορισμένες περιοχές παρατηρείται το φαινόμενο να λαμβάνουμε σήμα από αντίθετη κατεύθυνση (π.χ. Αίγινα), παρότι η κεραία μας είναι προσανατολισμένη σε διαφορετική κατεύθυνση (π.χ. Υμηττός). Αυτό οφείλεται σε πολλούς λόγους, όπως λήψη από ανάκλαση, υπερβολική εκπεμπόμενη ισχύς ψηφιακού σήματος στην συγκεκριμένη συχνότητα, χαμηλότερη πλευρική απόρριψη της κεραίας λήψης, κ.ά. Επίσης, παρατηρείται ότι η λήψη ψηφιακού σήματος από αντίθετη κατεύθυνση δεν αφορά όλες τις συχνότητες και δεν είναι πάντα σταθερή. Αυτό οφείλεται στο ότι η λήψη γίνεται οριακά με χαμηλά επίπεδα ποιότητας BER και MER, με διακυμάνσεις κατά την διάρκεια της ημέρας, καθώς και κατά τις εναλλαγές των καιρικών φαινομένων.

Σε αυτήν την περίπτωση μια σχετικά απλή λύση είναι η τοποθέτηση μιας δεύτερης κεραίας, προσανατολισμένης στο άλλο κέντρο εκπομπής συνδεδεμένης σε ξεχωριστό καλώδιο, που θα φτάνει στον χώρο του τηλεοπτικού μας δέκτη. Εκεί θα συνδεθεί στην είσοδο ενός ξεχωριστού ψηφιακού αποκωδικοποιητή, που με τη σειρά του θα δίνει σήμα στον τηλεοπτικό δέκτη μέσω καλωδίου Scart ή HDMI (σχήμα 1). Η λύση αυτή πλεονεκτεί στο γεγονός ότι λαμβάνουμε όλα τα κανάλια που μας ενδιαφέρουν χωρίς να επιδρά το σήμα της μίας κεραίας στην άλλη, αλλά έχει το μειονέκτημα ότι απαιτεί την εισαγωγή δεύτερου καλωδίου RF, εντός της οικίας.

Αυτό το μειονέκτημα μπορούμε εύκολα να το υπερκεράσουμε, επιλέγοντας κάποιες έξυπνες λύσεις. Εάν για παράδειγμα διαθέτουμε ήδη ένα εγκατεστημένο δορυφορικό σύστημα, τότε μπορούμε να το εκμεταλλευτούμε για τον σκοπό αυτό. Σε αυτήν την περίπτωση η εισαγωγή του τηλεοπτικού σήματος της δεύτερης κεραίας προς τον ψηφιακό αποκωδικοποιητή, επιτυγχάνεται μέσω του καλωδίου δορυφορικής κεραίας με την προσθήκη μικτών – διαχωριστών TV/Sat (σχήμα 2). Τοποθετούμε έναν μίκτη TV/Sat στο κεραιοσύστημα στην ταράτσα, εισάγοντας στο ίδιο καλώδιο καθόδου δορυφορικό και επίγειο τηλεοπτικό σήμα. Αντίστοιχα, λίγο πριν από τη σύνδεση με τον δορυφορικό δέκτη στο διαμέρισμα, εισάγουμε έναν διαχωριστή που διαχωρίζει τα δύο σήματα, και οδηγεί το δορυφορικό προς το δορυφορικό δέκτη και το επίγειο τον ψηφιακό επίγειο δέκτη. Εάν ο δέκτης είναι combo (δηλαδή διαθέτει επίγειο ψηφιακό tuner) δεν χρειάζεται να προμηθευτούμε επίγειο δέκτη, εκτός κι αν η ιδιαιτερότητα της περιοχής λήψης το επιβάλλει (λόγω π.χ. μη ευαίσθητου επίγειου tuner).

Εάν πρακτικά δεν υπάρχει δυνατότητα εισαγωγής δεύτερου καλωδίου, αλλά ούτε και εγκατεστημένο δορυφορικό σύστημα, τότε η λύση θα δοθεί συνδέοντας και τις δύο κεραίες στο ίδιο καλώδιο χρησιμοποιώντας μίκτη UHF. Εάν διαμένετε σε περιοχή εκτός αστικού κέντρου, όπου η λήψη επιτυγχάνεται μέσω ενισχυτή ιστού, τότε δεν έχετε παρά να συνδέσετε την κεραία στην δεύτερη είσοδο UHF, εάν φυσικά διαθέτει, αλλιώς προμηθευτείτε έναν αντίστοιχο.

Σε τέτοιου είδους εγκαταστάσεις, σημαντικό ρόλο παίζει η επιλογή του ενισχυτή, καθώς και του τύπου των κεραιών που θα χρησιμοποιήσετε προς τον κάθε αναμεταδότη, μιας και έχετε να διαχειριστείτε σήματα με διαφορετικά ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δείξετε στην επιλογή της κεραίας που θα λαμβάνει τα ψηφιακά κανάλια, ιδιαίτερα αν είστε μακριά από τα κέντρα εκπομπής.

Σε οριακές λήψεις ψηφιακού σήματος χωρίς οπτική επαφή, θα διαπιστώσετε πως σημαντικό ρόλο παίζουν ο τύπος της κεραίας, η θέση που τοποθετείται, ο σωστός προσανατολισμός της, καθώς και ο τύπος και τα μέτρα του καλωδίου μέχρι τον δέκτη σας. Πέραν αυτού, η ρύθμιση του ενισχυτή σε κάθε είσοδο παίζει εξίσου σημαντικό ρόλο. Δεν φτάνει μόνο να ενισχύσουμε το σήμα των καναλιών που θέλουμε να λάβουμε, αλλά και να προσέξουμε να μην υπάρχουν μεγάλες διαφορές στην στάθμη τους, σε σχέση με ασθενέστερα που πιθανώς λαμβάνονται από την δεύτερη κεραία.

Στις περιπτώσεις λήψης σήματος από διαφορετικούς αναμεταδότες με χρήση δύο κεραιών και κοινό καλώδιο καθόδου, θα πρέπει τα λαμβανόμενα κανάλια να αντιστοιχούν σε διαφορετικές συχνότητες. Σε αντίθετη περίπτωση, εγκυμονεί ο κίνδυνος της αλληλοεπίδρασης και της αλληλοεπικάλυψης ψηφιακών και αναλογικών σημάτων με αποτέλεσμα την κακή ποιότητα εικόνας αναλογικών καναλιών ή την ολική απουσία ψηφιακών συχνοτήτων.

Σε μια ατομική εγκατάσταση η λύση μπορεί να δοθεί σχετικά ανέξοδα με την χρήση ενός παθητικού φίλτρου διέλευσης πολλαπλών συχνοτήτων, συνδεδεμένο σε σειρά με το καλώδιο της μίας κεραίας. Το φίλτρο αναλαμβάνει να περάσουν μόνο οι συχνότητες που μας ενδιαφέρουν, αποκόπτοντας άλλες που μπορεί να επηρεάζουν τα κανάλια που λαμβάνονται από την άλλη κεραία. Για κάθε συχνότητα αντιστοιχούν ρυθμιστικά που συντονίζουν σε αυτήν, καθώς και ένα που ρυθμίζει την στάθμη εξόδου. Το φίλτρο τοποθετείται σε σειρά με την κάθοδο, στην περιοχή του κεραιοσυστήματος μέσα σε κλειστό αδιάβροχο κουτί (σχήμα 3). Το φίλτρα θα πρέπει να ρυθμιστεί από τεχνικό με την βοήθεια πεδιομέτρου και αναλυτή φάσματος.

Σε περίπτωση που συχνότητες διαφορετικών αναμεταδοτών που βρίσκονται στην ίδια σχετικά κατεύθυνση (με μικρή δηλαδή διαφορά γωνίας λήψης) αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, η πιθανή λύση δεν μπορεί να δοθεί με ένα απλό φίλτρο αλλά με πιο σύνθετο τρόπο, χρησιμοποιώντας συστοιχία κεραιών, καθώς και ενισχυτή με ενεργά φίλτρα.

Λήψη ψηφιακών αναλογικών καναλιών από δύο διαφορετικά κέντρα εκπομπής Digea σε κεντρική εγκατάσταση

Σε μία κεντρική εγκατάσταση, η λήψη από διαφορετικά σημεία εκπομπής μπορεί να επιτευχθεί ευκολότερα με προγραμματιζόμενους ενισχυτής ενεργών φίλτρων. Κάθε φίλτρο προγραμματίζεται, ώστε να λαμβάνει επιλεκτικά μία ή περισσότερες συχνότητες από την είσοδο κεραίας που θα επιλέξουμε. Ταυτόχρονα, το σήμα ισοσταθμίζεται έτσι ώστε όλες οι συχνότητες να οδηγούνται στην έξοδο του ενισχυτή με την ίδια στάθμη, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό σε μια κεντρική εγκατάσταση. Η φιλοσοφία στησίματος του κεραιοσυστήματος είναι σημαντικότερη σε σχέση με μια ατομική εγκατάσταση. Επιλέγουμε τον καταλληλότερο τύπο κεραίας που ανάλογα με την περιοχή που βρισκόμαστε και σε σχέση με την κάλυψη από τα κέντρα εκπομπής, θα μας δώσει τα καλύτερα ποσοστά στάθμης και ποιότητας σήματος πριν την ενισχυτική βαθμίδα. Είναι γνωστό άλλωστε ότι ο προγραμματιζόμενος ενισχυτής που θα χρησιμοποιήσουμε μπορεί να διορθώσει κάποιες πιθανές λάθος επιλογές όσον αφορά την κεραία που θα χρησιμοποιήσουμε (ειδικότερα σε περιπτώσεις υπερβολικού σήματος στην είσοδο), σε καμία περίπτωση όμως δεν μπορεί να βοηθήσει σε λήψεις με χαμηλά επίπεδα ποιότητας BER και MER.

Πέραν αυτού, θα πρέπει να συνεκτιμήσετε πως σε μία κεντρική εγκατάσταση κεραίας οι τηλεοπτικοί δέκτες που λαμβάνουν το σήμα της δεν έχουν την ίδια ευαισθησία. Έτσι εάν λαμβάνουμε κάποιες ψηφιακές συχνότητες οριακά με ένα όργανο μέτρησης, αυτό δεν σημαίνει ότι θα λαμβάνονται το ίδιο απ’ όλους τους ψηφιακούς τηλεοπτικούς δέκτες, μιας και το πιθανότερο είναι να παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές στην ευαισθησία τους.

Σε περιπτώσεις οριακών λήψεων ο ακριβής προσανατολισμός της κεραίας παίζει σημαντικό ρόλο. Κάποιες φορές απαιτείται ακρίβεια αντίστοιχη της ρύθμισης ενός δορυφορικού κατόπτρου. Αυτό βέβαια σχετίζεται άμεσα με τα σχεδιαστικά χαρακτηριστικά και το πολικό διάγραμμα της κεραίας που χαρακτηρίζει την κατευθυντικότητά της.

Λήψη ψηφιακών και αναλογικών καναλιών από διαφορετικές κατευθύνσεις με επαγγελματικά συστήματα (Head End)

Η χρήση επαγγελματικών μονάδων για τη λήψη και διανομή ψηφιακού και αναλογικού τηλεοπτικού σήματος από διαφορετικά κέντρα εκπομπής, ελαχιστοποιεί σε μεγάλο βαθμό προβλήματα που προκύπτουν σε ατομικές ή κεντρικές μη επαγγελματικές εγκαταστάσεις. Λόγω όμως του μεγαλύτερου κόστους τους, προορίζονται κυρίως για ξενοδοχειακές εφαρμογές ή για μεγάλα δίκτυα. Συνήθως σε τέτοιες εγκαταστάσεις, τα κέντρα βρίσκονται σε σημεία που δεν υπάρχουν περιορισμοί στον αριθμό καλωδίων, οπότε μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε (καθώς επιβάλλεται) ξεχωριστό καλώδιο καθόδου για κάθε κεραιοσύστημα που αντιστοιχεί σε κάθε κέντρο εκπομπής, είτε είναι τοπικός αναμεταδότης, είτε κέντρο εκπομπής ψηφιακών καναλιών (ERT ή Digea). Για κάθε αναλογικό ή ψηφιακό κανάλι που θέλουμε χρησιμοποιούμε μονάδα αναλογικού ή ψηφιακού μεταλλάκτη, αντίστοιχα. Κάθε μονάδα λαμβάνει το επιθυμητό κανάλι, το επεξεργάζεται και το αναδιανέμει στο τοπικό τηλεοπτικό δίκτυο με νέα συχνότητα και ίση στάθμη με τα υπόλοιπα κανάλια. Κάθε μονάδα έχει ξεχωριστή είσοδο κεραίας, κάτι που μας επιτρέπει να επιλέξουμε εμείς το κεραιοσύστημα που θα λάβει σήμα, κάνοντας φυσικά τις απαραίτητες ομαδοποιήσεις. Η δυνατότητα μεταλλαγής συχνότητας, λύνει τα προβλήματα αλληλοκάλυψης εφόσον δεν επηρεάζεται απευθείας το κεραιοσύστημά μας (δηλαδή λαμβάνει ταυτόχρονα δύο εκπομπές στην ίδια συχνότητα). Για περιπτώσεις οριακών ψηφιακών σημάτων υπάρχουν οι μονάδες αναγέννησης σήματος (Regenarators). Κάθε μονάδα συντονίζει σε μία ψηφιακή συχνότητα, λαμβάνει την ωφέλιμη πληροφορία με ένα υψηλότερο ποσοστό λαθών και την αναγεννά, δηλαδή την επαναφέρει στο τοπικό τηλεοπτικό δίκτυο, απαλλαγμένη από λάθη και με υψηλή ποιότητα σήματος. Τα σήματα εξόδου είναι πάλι DVB-T στο ίδιο πρότυπο συμπίεσης (MPEG-2 ή MPEG-4), επεξεργασμένο και απομονωμένο από άλλα σήματα, ενώ τα κανάλια είναι ισοσταθμισμένα μεταξύ τους και επαναδιαμορφωμένα σε COFDM, με διορθωμένα όλα τα λάθη της μετάδοσης. Έτσι, έχουμε ένα καθαρό σήμα στην έξοδο με τιμές MER, BER, C/N, όπως όταν βγαίνει από το studio.

Λεζάντες

1. Λήψη με δύο κεραίες και δύο καλώδια, ένα που κατεβαίνει κατευθείαν στην TV και ένα κατευθείαν στον επίγειο ψηφιακό δέκτη.

2. Εάν υπάρχει ήδη δορυφορική TV στην οικία μας, μπορούμε να γλυτώσουμε την κάθοδο δεύτερου επίγειου καλωδίου, χρησιμοποιώντας το υπάρχον δορυφορικό καλώδιο και ένα μίκτη TV/Sat.

3. Με χρήση ενός φίλτρου στην μία κεραία και ένα μίκτη UHF, μπορείτε να κατεβάσετε σήματα από δύο κεραίες στο ίδιο καλώδιο.

Οδηγίες σχήματα

Χρησιμοποίησε τις κεραίες από το τεύχος 12 εξώφυλλο. Βάλε την ikusi, την engel, την fracarro και την alcad, ενώ κάπου έχουμε ξεγυρίσει και μία televes, βάλτην και αυτή. Είναι όλοι μας πελάτες και δεν θέλω να δημιουργηθεί πρόβλημα. Οι φώτος είναι ήδη ξεγυρισμένες

Στο σχήμα 1, βάλε ένα επίγειο δέκτη, βάλε τον powerplus από μακέτα stam.

Στο σχήμα 2 σαν δορυφορικό δέκτη βάλε τον dreambox 800, σαν επίγειο βάλε έναν από μακέτα ψηφιακή. Μίκτη TV/Sat θα βρεις στο τεύχος 5

Στο σχήμα 4 το φίλτρο το βάζω ηλεκτρονικά. Το μίκτη UHF θα τον βρεις στο τεύχος 19 / τεχνική βιβλιοθήκη.