ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
Το λεξικό της επίγειας ψηφιακής TV
Για τον ιδιώτη και τον τεχνικό…
Featured | Καθώς η επίγεια ψηφιακή τηλεόραση μπαίνει όλο και περισσότερο στην καθημερινότητά μας, διαρκώς “ξεπετάγονται” νέες έννοιες, που μένουν μετέωρες σε συζητήσεις μεταξύ ιδιωτών ή ακόμα και τεχνικών.
Με μεγάλη μας χαρά υποδεχόμαστε την εποχή της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης. Πολλά είναι τα παρατράγουδα, ωστόσο η τεχνολογία από μόνη της είναι τόσο εξελιγμένη, που καταφέρνει, παρά τα “ελληνικά εμπόδια”, να αναδείξει τα προτερήματα της. Αρκετός είναι ο κόσμος που ασχολείται με την επίγεια ψηφιακή τηλεόραση εδώ και πολλά χρόνια, προτού ακόμα ξεκινήσουν οι πρώτες εκπομπές MPEG-2 της EΡΤ. Άλλοι ωστόσο, σιγά-σιγά κάνουν τα πρώτα τους βήματα στο χώρο. Επόμενο λοιπόν είναι να συναντάμε κείμενα ή να ακούμε συζητήσεις γεμάτες νέες έννοιες που αφορούν τη επίμαχη τεχνολογία και παράλληλα είναι λογικό αυτές οι έννοιες να ακούγονται άγνωστες σε πολύ κόσμο.
Παρακάτω λοιπόν, θα συγκεντρώσουμε την ορολογία γύρω από την επίγεια ψηφιακή τηλεόραση, χωρίζοντάς τη σε διαφορετικούς τομείς, σε μια προσπάθεια να καλύψουμε τόσο τον αρχάριο, όσο και τον επαγγελματία που θέλει να ξεδιαλύνει τους νέους τεχνικούς όρους της DTT.
Γενικοί όροι περί DTT…
DTT (Digital Terrestrial Television)
Ξεκινάμε από την βασικότερη έννοια, τα αρχικά της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης, όπως συνήθως αναφέρεται σε βιβλιογραφία και συζητήσεις.
STB (Set Top Box)
Ο ψηφιακός δέκτης – αποκωδικοποιητής, είτε δορυφορικός είτε επίγειος, αναφέρεται πολύ συχνά ως STB. Υπάρχει περίπτωση μια σύγχρονη τηλεόραση να ενσωματώνει τον ψηφιακό δέκτη. Σε αντίθετη περίπτωση για την προβολή των ψηφιακών επίγειων καναλιών, πρέπει ο χρήστης να προμηθευτεί ένα εξωτερικό STB, το οποίο θα συνδέσει με κατάλληλο τρόπο στην τηλεόραση.
DVB-T
DVB είναι τα αρχικά των λέξεων Digital Video Broadcast και αποτελεί το πρότυπο πάνω στο οποίο είναι βασισμένη όλη η ψηφιακή τηλεόραση της Ευρώπης. Το DVB project δημιουργήθηκε για να καθορίσει τα πρότυπα της ψηφιακής τηλεοπτικής μετάδοσης. Το DVB project έχει δημιουργήσει πολλά διαφορετικά πρότυπα, που δημοσιεύονται στo ETSI (European Telecommunications Standards Institute) και αφορούν διαφορετικού τύπου μεταδόσεις. Τo DVB-T καθορίζει το πρότυπο της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης.
MPEG (Moving Pictures Experts Group) – MPEG-2/MPEG-4
Ο όρος που μάλλον μπέρδεψε όσο κανένας άλλος το τοπίο στην DTT, αναφέρεται στο κυριότερο πρότυπο συμπίεσης σημάτων βίντεο, που οφείλει το όνομά του στην ομάδα που το δημιούργησε. Απαντάται σε διαφορετικές μορφές, που διαφέρουν ως προς το bitrate και την ανάλυση. Στην DTT συναντάμε τα δύο πρότυπα:
MPEG-2. Χρησιμοποιείται προς το παρόν από την ERT Digital.
MPEG-4. Χρησιμοποιείται προς το παρόν από την Digea.
Ψηφιακό Μπουκέτο και Πολύπλεξη
Στην επίγεια ψηφιακή τηλεόραση τα προγράμματα αφότου συμπιεστούν (με πρότυπο MPEG) πολυπλέκονται, ώστε να καταλαμβάνουν μικρότερο εύρος. Προσπαθώντας να αποφύγουμε τους τεχνικούς όρους, να αναφέρουμε ότι ένα ψηφιακό μπουκέτο περιέχει πολλά ψηφιακά προγράμματα στον ίδιο χώρο που θα καταλάμβανε ένα μόνο αναλογικό πρόγραμμα. Για παράδειγμα, αυτή τη στιγμή στο κανάλι 52 UHF στην Αθήνα λαμβάνουμε 4 τηλεοπτικά και 5 ραδιοφωνικά προγράμματα, ενώ με την αναλογική τεχνολογία, στο αντίστοιχο κανάλι θα μπορούσαμε να λάβουμε 1 μόνο τηλεοπτικό πρόγραμμα.
Digea
H Digea είναι η εταιρεία που συστάθηκε από τους τηλεοπτικούς σταθμούς Alpha, Alter, Antenna, Μακεδονία TV, Μega, ΣΚΑΪ και έχει αναλάβει την ψηφιακή εκπομπή των τηλεοπτικών προγραμμάτων των ιδιωτικών αυτών σταθμών, σε δίκτυο εθνικής εμβέλειας.
Ert Digital
Πρόκειται για τον δημόσιο φορέα που έχει αναλάβει την ψηφιακή εκπομπή των δημόσιων προγραμμάτων σε δίκτυο εθνικής εμβέλειας.
Επίγειος Ψηφιακός Δέκτης
PVR (Personal Video Recorder)
Δορυφορικός δέκτης με δυνατότητα εγγραφής τηλεοπτικών προγραμμάτων. Στους επίγειους ψηφιακούς δέκτες έχει επικρατήσει η χρήση θύρας USB για σύνδεση με εξωτερικό αποθηκευτικό μέσο (USB stick ή USB HDD) και λειτουργία PVR.
Combo
Πρόκειται για χαρακτηρισμό ο οποίος αφορά δέκτες που συνδυάζουν δορυφορική και επίγεια ψηφιακή λήψη.
EPG (Electronic Program Guide)
Ηλεκτρονικός οδηγός προγραμμάτων. Η υπηρεσία εκπέμπεται από πολλούς δορυφορικούς παρόχους, υποστηρίζεται από όλους τους δέκτες και παρουσιάζει ηλεκτρονικά επί της οθόνης, το πρόγραμμα ενός καναλιού ή περιλήψεις και συντελεστές ταινιών κ.ά.
RF IN
Στην είσοδο αυτή συνδέσουμε την πρίζα της τηλεόρασης ή αλλιώς το σήμα που κατεβαίνει από την επίγεια κεραία. Αυτή είναι η σύνδεση μέσω της οποίας ο δέκτης λαμβάνει τα επίγεια ψηφιακά προγράμματα.
RF OUT
Την έξοδο αυτή μπορούμε προαιρετικά να την συνδέσουμε με την είσοδο κεραίας RF-IN της τηλεόρασης, ώστε να διατηρήσει τη δυνατότητα αναπαραγωγής των αναλογικών καναλιών. Ουσιαστικά πρόκειται για μια loop-through σύνδεση.
HDMI – (High Definition Multimedia Interface)
Τη νέα ψηφιακή σύνδεση HDMI τη συναντάμε στους αποκωδικοποιητές DVB-T/MPEG-4 και είναι ο καλύτερος τρόπος σύνδεσης με την τηλεόραση. Το πρότυπο HDMI υποστηρίζει αναλύσεις εικόνας υψηλής ευκρίνειας, έως 1080p, όπως και ψηφιακό πολυκαναλικό ήχο, Dolby Digital, DTS, Dolby TrueHD (στην έκδοση 1.3) και DTS-HD Master Audio (στην έκδοση 1.3).
SCART
Τρόπος σύνδεσης συσκευών ήχου και εικόνας. Το SCART μπορεί να μεταφέρει πολλούς διαφορετικούς τύπους συνδέσεων (Component, S-Video, Composite, Audio κ.λπ.).
Audio/Video out
Παροχή οπτικοακουστικού αναλογικού σήματος μέσω βυσμάτων RCA.
S-Video
Είσοδος/έξοδος βίντεο σήματος, που χρησιμοποιεί δύο καλώδια (δύο σήματα) για τη μεταφορά και των τριών πληροφοριών εικόνας (ένα για τη φωτεινότητα και ένα για τις δύο χρωμοδιαφορές).
S/PDIF (Sony Philips Digital Inteface)
Ψηφιακό πρότυπο ήχου, το οποίο αναπτύχθηκε από τη συνεργασία των εταιρειών Sony και Philips. Μπορεί να το συναντήσουμε ως optical S/PDIF για σύνδεση με καλώδιο οπτικής ίνας ή ως coaxial S/PDIF για σύνδεση με ομοαξονικό καλώδιο και ακροδέκτη RCA.
RS-232
Σειριακή θύρα σύνδεσης υπολογιστή, με περιφερειακές συσκευές. Χρησιμοποιείται για την αναβάθμιση του λειτουργικού (firmware) του δέκτη, καθώς και για πιθανή επικοινωνία με τον υπολογιστή.
Το… DTT λεξικό του τεχνικού
COFDM (Coded Orthogonal Frequency Division Multiplexing)
Διαμόρφωση κωδικοποιημένης πολυπλεξίας που επιτρέπει την ταυτόχρονη μετάδοση πολλαπλών σημάτων μέσω ενός μέσου. Χρησιμοποιεί την τεχνική της ορθογωνιότητας για την καλύτερη εκμετάλλευση του εύρους ζώνης, αποφεύγοντας την αλληλεπίδραση των πολυπλεγμένων σημάτων. Είναι η διαμόρφωση που χρησιμοποιείται στην επίγεια ψηφιακή τηλεόραση.
Bit Rate
Ρυθμός των bits ανά δευτερόλεπτο σε μια ψηφιακή μετάδοση.
Ρυθμός των bits ανά δευτερόλεπτο σε μια ψηφιακή μετάδοση.
ΒER (Bit Error Rate)
Το BER (Bit Error Rate) είναι ο λόγος των σφαλμάτων προς το συνολικό αριθμό των bits που μεταδίδονται. Το BER μετριέται πριν (CBER) και μετά (VBER) τον διορθωτή σφαλμάτων Viterbi.
Carrier to Noise Ratio (C/N)
Ο λόγος της ισχύος της φέρουσας ενός σήματος, σε σχέση με την ισχύ θορύβου εκφρασμένη σε dB. Αυτή η παράμετρος συνδέεται άμεσα με τη μέτρηση S/N και όσο υψηλότερη είναι σε ένα σήμα βίντεο τόσο καλύτερη είναι η λήψη.
Signal to Noise Ratio (S/N)
Ο λόγος σήματος προς θόρυβο. Εκφράζεται σε dB.
MER (Modulation Error Rate)
Το MER είναι η πλέον απαραίτητη μέτρηση στα ψηφιακά σήματα και δηλώνει την ποιότητα λήψης. Πιο συγκεκριμένα μετράει το μέσο όρο της αναλογίας του σφάλματος διαμόρφωσης στο σύνολο των χιλιάδων υποφερουσών ενός σήματος COFDM.
Impulse Response
Προβολή διαφορετικών λήψεων ενός SFN δικτύου. Η μέτρηση κάνει γραφική αναπαράσταση των διαφορετικών καταστάσεων του ίδιου σήματος κατά τη λήψη, σε σχέση με τονχρόνο και την απόσταση.
Constellation Diagram
Σχηματική αναπαράσταση των υποφερουσών της COFDM. Τα συμπεράσματα που προκύπτουν από τη μέτρηση αφορούν το θόρυβο στις φέρουσες, την ένδειξη σφάλματος στη φάση και την παρουσία παρεμβολών από άλλα κανάλια.
MER by Carrier
Το MER by Carrier χρησιμεύει στον εντοπισμό μιας αναλογικής εκπομπής που μεταδίδεται στην ίδια θέση καναλιού με το ψηφιακό κανάλι μέτρησης. Πρόκειται για μια πολύ εξειδικευμένη μέτρηση, που δεν συναντάται παρά στα πολύ εξελιγμένα πεδιόμετρα.
Noise Margin
Η τιμή Noise Margin δείχνει πόσα dB μπορεί να μειωθεί το MER ενός σήματος, ώστε να φτάσει την οριακή τιμή του BER (συγκεκριμένα του VBER) ίση με 2.10-4. Με πιο απλά λόγια, η μέτρηση δείχνει πόσο απέχουμε από το όριο του μη επιτρεπτού σήματος, δηλαδή από το σημείο στο οποίο δεν θα μπορούμε πλέον να έχουμε εικόνα.
Χαρακτηριστικά μετάδοσης DTT
Code Rate
Σε μια ψηφιακή μετάδοση, ο λόγος των χρήσιμων bits προς το συνολικό bit rate, ονομάζεται code rate (ή αλλιώς Viterbi ratio) και μπορεί να είναι 1/2, 2/3, 3,/4, 5/6, και 7/8. Για παράδειγμα code rate 2/3 σημαίνει ότι τα 2/3 της συνολικής χωρητικότητας του σήματος προορίζονται για τις ωφέλιμες υπηρεσίες και το 1/3 για τη διόρθωση λαθών.
2k-8k mode
Το διάστημα μεταξύ των υποφερουσών σε κανάλι 8MHz και πιο συγκεκριμένα είναι 4.46 kHz στην κατάσταση 2k και 1.12 kHz στην κατάσταση 8k.
Guard Interval
To guard interval είναι ο κενός χρόνος που έπεται ενός σύμβολου κατά τη λήψη, μέσα στον οποίο ο δέκτης θα αποδεχθεί το ίδιο σύμβολο από μια διαφορετική λήψη. Οι τιμές του μπορεί να είναι 1/4, 1/8, 1/16, 1/32.
SFN – Single Frequency Network
H DTT έχει τη δυνατότητα να λειτουργήσει σε μονοσυχνοτικό δίκτυο SFN, όπου οι πάροχοι εκπέμπουν από διαφορετικούς πομπούς ταυτόχρονα στο ίδιο κανάλι. Αυτό συμβαίνει χάρη στην πολυκατευθυντική ανθεκτικότητα της διαμόρφωσης COFDM.
Επαγγελματικές μονάδες επεξεργασίας DTT
Digital to Analogue Transmodulators (COFDM σε AM)
Πρόκειται για δέκτες COFDM που συντονίζουν ένα ψηφιακό μπουκέτο και μέσω του προγραμματισμού τους ο τεχνικός επιλέγει ένα κανάλι, το οποίο η μονάδα αποκωδικοποιεί και διαμορφώνει σε αναλογικό κανάλι AM, που μπορεί πλέον να προβληθεί μέσω συμβατικών τηλεοράσεων, χωρίς ψηφιακό δέκτη.
COFDM-COFDM Regenerators
Οι αναγεννητές COFDM έχουν τη δυνατότητα να κάνουν λήψη ενός ψηφιακού μπουκέτου, με σκοπό να το διορθώσουν και να το ανασκευάσουν, σε περίπτωση όπου η ποιότητά του είχε εξασθενήσει. Οι μονάδες δίνουν επίσης τη δυνατότητα στο χρήστη να αλλάξει παραμέτρους του ανακατασκευασμένου COFDM Stream στην έξοδό τους.
Digital Transmodulators (QPSK σε COFDM)
Μετατροπή ενός ψηφιακού δορυφορικού μπουκέτου QPSK σε επίγειο ψηφιακό μπουκέτο COFDM. Επειδή το δορυφορικό μπουκέτο περιέχει μεγάλο αριθμό πολυπλεγμένων προγραμμάτων, γίνεται επιλογή από τον εγκαταστάτη των καναλιών που θα πολυπλεχθούν σε κανάλι COFDM.
Echo Canceller
Η μονάδα προορίζεται κυρίως για αναμετάδοση DTT. Μπορεί να κάνει λήψη και επεξεργασία ενός πολυπλεγμένου σήματος DTT και να το αναμεταδώσει στο ίδιο κανάλι, προσθέτοντας λειτουργία echo cancellation. Έτσι, παρότι ένα κανάλι μπορεί να υποστηρίζεται από δίκτυο SFN, μπορεί να αναμεταδοθεί τοπικά στο ίδιο ακριβώς κανάλι, χωρίς να δημιουργηθεί πρόβλημα με τις ανακλάσεις.
Ευχαριστούμε τον κύριο Βασίλη Κουλολιά που μας έδωσε την ιδέα για τη συγγραφή του άρθρου.
