Ταυτόχρονη λήψη Hot Bird, Astra 19.2E & Eurobird 9 – 9E

Featured | Η εγκατάσταση των δορυφόρων Hot Βird 13Ε, Astra 19,2Ε και Eurobird 9 – 9Ε στο ίδιο κάτοπτρο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον από τεχνικής πλευράς και είναι ένα από τα πιο κοινά ζητούμενα για τους χομπίστες της ταράτσας. Όταν μάλιστα αυτή πραγματοποιηθεί, το αποτέλεσμα μας αποζημιώνει και με το παραπάνω, μιας και από τους δορυφόρους αυτούς θα μπορείτε να παρακολουθείτε πληθώρα ποιοτικού περιεχομένου.Όπως όλοι γνωρίζουμε, οι τηλεοπτικοί δορυφόροι είναι γεωστατικοί, βρίσκονται δηλαδή σε μια σταθερή τροχιά γύρω από την γη, πάνω από τον Ισημερινό σε ύψος περίπου 36.000 χλμ. Με δεδομένο ότι η χώρα μας βρίσκεται στο βόρειο Ημισφαίριο, για να λάβουμε σήματα αυτών θα πρέπει να στρέψουμε τα κάτοπτρά μας, προς το νότο.

Αυτό όμως δεν αρκεί, αφού θα πρέπει να γνωρίζουμε και την γεωστατική του θέση. Η θέση αυτή μετριέται σε μοίρες και ορίζεται βάσει του αστεροσκοπείου Greenwich, που αποτελεί την αρχή των μετρήσεων (δηλαδή το σημείο 0). Όπως καταλαβαίνετε, παρά την σταθερή θέση του δορυφόρου, πάνω από τον πλανήτη μας (στο ύψος πάντα του Ισημερινού), η γωνία λήψης του κατόπτρου μας εξαρτάται πάντα και από την γεωγραφική μας θέση, αφού όπως μετακινούμαστε πάνω στο βόρειο Ημισφαίριο, αλλάζει κάθε φορά η κλίση που έχουμε, καθώς «κοιτάμε» το δορυφόρο. 

Οι απαραίτητες γωνίες στόχευσης που θα πρέπει να γνωρίζετε, αναφέρονται στις πίσω σελίδες του περιοδικού ή υπολογίζονται με την χρήση κατάλληλων προγραμμάτων στο διαδίκτυο, π.χ. (www.dishpointer.com).

Η λήψη του δορυφορικού σήματος επιτυγχάνεται με την χρήση κατόπτρου που σε συνδυασμό με τον ενισχυτή – υποβιβαστή συχνότητας (LNB), αναλαμβάνει να το διοχετεύσει στο δορυφορικό μας δέκτη.

Εκμεταλλευόμενοι τη σχετικά κοντινή απόσταση κάποιων δορυφόρων στο γεωστατικό τόξο, δύναται με σταθερό κάτοπτρο να λαμβάνουμε σήμα περισσότερων εκ του ενός. Αυτό επιτυγχάνεται τοποθετώντας στο ίδιο κάτοπτρο περισσότερα LΝΒ (ένα για κάθε δορυφόρο), σε ειδικά διαμορφωμένη βάση στήριξης.  

Επιλογή κατάλληλης θέσης

Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή εγκατάσταση ενός σταθερού κατόπτρου (γνωρίζοντας πλέον προσεγγιστικά την θέση του δορυφόρου) είναι να υπάρχει απόλυτη οπτική επαφή μεταξύ σημείου λήψης και σημείου εκπομπής.

Δεν φτάνει μόνο να τον βλέπουμε νοητά εμείς, αλλά να μας βλέπει κι αυτός. Αυτό πρακτικά σημαίνει μη ύπαρξη φυσικών εμποδίων προς την κατεύθυνση λήψης δορυφορικού σήματος. Η έννοια φυσικό εμπόδιο ερμηνεύεται ποικιλοτρόπως (πάντα σε σχέση με την γεωστατική θέση του προς λήψη δορυφόρου και την ανύψωση του κατόπτρου). Για παράδειγμα, φυσικό εμπόδιο θεωρείται ένα υψηλότερο κτίριο που παρεμβάλλεται μεταξύ ημών και του προς λήψη δορυφόρου σε κοντινή απόσταση από το σημείο εγκατάστασης ή ένας λόφος που μπορεί να εμποδίζει τη λήψη άλλων δορυφόρων χαμηλότερα στο γεωστατικό τόξο. Αντίστροφα, φυσικό εμπόδιο σε μία εγκατάσταση σε μπαλκόνι πολυκατοικίας μπορεί κάλλιστα να αποτελέσει το μπαλκόνι του ανωτέρου ορόφου (πάντα σε σχέση με τον προσανατολισμό στόχευσης).

Τέλος, μία κολώνα μπροστά στο κάτοπτρο, μπορεί να αποτελέσει φυσικό εμπόδιο για την λήψη ενός δορυφόρου σε συγκεκριμένη τροχιακή θέση, αφήνοντας ανεπηρέαστες όλες τις υπόλοιπες.

Γενικότερα, επιλέξτε σημεία με απόλυτη ελευθερία ορίζοντα προς την κατεύθυνση του νότου, μιας και οι οριακές θέσεις απαιτούν μεγάλη εμπειρία ώστε να αξιολογηθούν σωστά ή πεδιομέτρηση με όργανο από τεχνικό εγκαταστάτη. 

Επιλογή βάσης τοποθέτησης κατόπτρου

Ανεξάρτητα από το τι απαιτήσεις έχετε για την εγκατάστασή σας, εμείς θα προτείναμε κάποιες τεχνικές που θα συνηγορήσουν στην μακροβιότητα της. Έτσι, προτιμήστε να στερεώσετε το κάτοπτρο σε βάση δαπέδου (κατά προτίμηση με αντηρίδες). Αποτελεί πιο ασφαλή επιλογή, για να αποφευχθεί η πιθανότητα απορρύθμισης του κατόπτρου, ειδικότερα σε ένα δύσκολο καιρικά περιβάλλον. Επίσης, επιλέξτε την μέγιστη δυνατή διάμετρο που μπορεί να έχει, πάντα σε συνάρτηση με το κάτοπτρο που θα τοποθετήσετε. Ως γνωστόν, για μεγαλύτερη διάμετρο βάσης, συνεπάγεται μεγαλύτερη επιφάνεια συγκράτησης, άρα και αντοχή σε μεγαλύτερες πιέσεις αέρα.

Εναλλακτικά μπορείτε να επιλέξετε γωνιακή βάση τοίχου με αντηρίδες ή ακόμα και μια ειδική σωλήνα στερέωσης κατόπτρου για κάγκελα (αρκεί η φυσική τους κατάσταση να σας εμπνέει εμπιστοσύνη). 

Επιλογή υλικών

Για την εγκατάστασή μας, επιλέξαμε κάτοπτρο Gibertini Αλουμινίου 1m, με βάση δαπέδου διαμέτρου Φ60, ύψους 1,20m, με αντηρίδες. Επίσης, επιλέξαμε τρία Lnb ΜTI, μία βάση παράκεντρων LNB τύπου Universal, καθώς και έναν διακόπτη DiSEqC Spaun, τεσσάρων θέσεων. 

Ξεκινώντας την εγκατάσταση

Αρχικά επιλέγουμε το σημείο στην ταράτσα με τη λιγότερη δυνατή κλίση (εικόνα 1). Ο αρχικός έλεγχος της καθετότητας, επιτυγχάνεται διεξάγοντας μετρήσεις σε όλη την περιφέρεια της βάσης (εικόνα 2). Αυτό βοηθάει στην επίτευξη της απόλυτης καθετότητας της βάσης, σε σχέση με το οριζόντιο επίπεδο.

Η καθετότητα της βάσης στήριξης (που σε περιπτώσεις σταθερών κατόπτρων δεν είναι απόλυτα ζητούμενη), κρίνεται ως απαραίτητη για κάποιον μη επαγγελματία. Μόνο όταν η βάση είναι απολύτως κάθετη θα ισχύουν οι γωνίες λήψεις που δημοσιεύονται στους πίνακες του περιοδικού, που θα διευκολύνουν την πραγματοποίηση της εγκατάστασης του.

Προσοχή στον προσανατολισμό της βάσης. Η μια αντηρίδα θα πρέπει να κοιτάζει νοητά μπροστά και οι δύο αντίθετα πίσω (εικόνα 3). Επίσης μην ξεχνάτε να τοποθετείτε το ειδικό κάλυμμα στο άνω μέρος, προς αποφυγήν εισροής υδάτων (εικόνα 4).

Μετά τον αρχικό έλεγχο, σημαδεύουμε τα σημεία της βάσης που θα βιδώσουμε στο δάπεδο (εικόνα 5) και τρυπάμε επιλέγοντας τα κατάλληλα ούπατ (προσοχή, όχι ακόμα για τις αντηρίδες). Πριν τοποθετηθεί, επιστρώνουμε στο σημείο στερέωσης το κατάλληλο μονωτικό υλικό (εικόνα 6). Στη συνέχεια τοποθετούμε τη βάση και βιδώνουμε σταυρωτά (εικόνα 7), συμβουλευόμενοι πάντα το αλφάδι μας. Τελειώνοντας με την κυρίως βάση (επιτυγχάνοντας απόλυτη καθετότητα) βιδώνουμε τις αντηρίδες. Έπειτα σημαδεύουμε στο δάπεδο για να τις στερεώσουμε (εικόνα 8) ακολουθώντας την ίδια διαδικασία. Και σε αυτές θα πρέπει να βάλετε μονωτικό υλικό (εικόνα 9). 

Συναρμολόγηση κατόπτρου

Κατά την επιλογή του κατόπτρου (για δική σας διευκόλυνση) βεβαιωθείτε ότι διαθέτει οδηγίες συναρμολόγησης, καθώς και βαθμονόμηση μοιρών στο πλάι (όσον αφορά την γωνία ανύψωσης).

Δεν είναι απαραίτητα για κάποιον εγκαταστάτη, αλλά διευκολύνουν σημαντικά κάποιον που ασχολείται για πρώτη φορά.

Ξεκινήστε με την συναρμολόγηση της κυρίως βάσης του κατόπτρου (εικόνα 10), μετά προσθέσετε το μπράτσο (εικόνα 11), ενώ βεβαιωθείτε ότι τα τοποθετήσατε σωστά, δίνοντας τη δυνατότητα μεταβολής της ανύψωσης. Τέλος, τοποθετείτε τον κυρίως ανακλαστήρα (εικόνα 12), έχοντας βεβαιωθεί πως οι βίδες που το συγκρατούν έχουν σφίξει σωστά (εικόνα 13). Οι βίδες που συγκρατούν την ανύψωση, καθώς και τον προσανατολισμό θα είναι μερικώς σφιχτές, δίνοντας την δυνατότητα ρυθμίσεων των γωνιών λήψης. Στην συνέχεια τοποθετούμε το κεντρικό LΝΒ (εικόνα 14).  

Προετοιμασία πριν την στόχευση

Για τη λήψη τριών δορυφόρων με ένα κάτοπτρο, θεωρούμε πως ο ένας λαμβάνεται κεντρικά, ενώ οι άλλοι δύο παράκεντρα. Αυτό σημαίνει πως ο κεντρικός δορυφόρος θα λαμβάνεται με το LΝΒ που στερεώνεται στην κεντρική βάση του κατόπτρου, ενώ οι άλλοι δύο θα λαμβάνονται από τα LΝΒs που στερεώνονται στην εξωτερική βάση.

Η επιλογή του πρώτου δορυφόρου που χαρακτηρίζεται ως κεντρικός θεωρείται πολύ σημαντική, καθώς επηρεάσει την προσπάθεια στόχευσης των άλλων δύο παράκεντρων δορυφόρων. Συνήθως (εάν θέλουμε να στοχεύσουμε σε τρείς) ως κεντρικό επιλέγουμε αυτόν που βρίσκεται ανάμεσα των τριών, πάνω στο γεωστατικό τόξο. Αυτό βέβαια δεν είναι δεσμευτικό, αλλά καλό είναι να το τηρήσετε ξεκινώντας. Με την λογική αυτή (στο παράδειγμά μας κεντρικός θεωρείται ο Hot Βird), μπορείτε να πραγματοποιήσετε την εγκατάσταση που σας προτείνουμε τμηματικά (αρχικά στοχεύετε στον βασικό δορυφόρο και έπειτα προσθέτετε τους επόμενους). 

Στοχεύοντας

Θεωρώντας πως δεν έχετε πεδιόμετρο, ο ρόλος του θα υποκατασταθεί από τον δορυφορικό σας δέκτη και μία τηλεόραση, που θα συνδεθεί σε αυτόν, δίνοντάς σας άμεση εικόνα κατά την διάρκεια των ρυθμίσεων. Η διά βοής επικοινωνία με κάποιον που θα παρακολουθούσε την ανταπόκριση σήματος σε κάποιο χώρο εκτός ταράτσας δεν συνίσταται. Συμβουλευόμενοι τους πίνακες του περιοδικού (βάσει της περιοχής που μένετε) σημειώνετε τη γωνία ανύψωσης που αντιστοιχεί για τον ζητούμενο δορυφόρο, καθώς και τις γωνίες απόκλισης από τον πραγματικό νότο και στρέψης LΝΒ (γωνία skew). Για την Θεσσαλονίκη η ανύψωση είναι 41,9 μοίρες, η ένδειξη πυξίδας (αζιμούθιο)191,5 και η στρέψη του LNB 11,9 μοίρες (δεξιόστροφα). Αντίστοιχα, για την περιοχή της Αθήνας, η ανύψωση είναι 44,6 μοίρες, το αζιμουθιο 193,5 και η στρέψη LNB 13,5 μοίρες (δεξιόστροφα).

Αρχικά ρυθμίζετε την ανύψωση του κατόπτρου σύμφωνα με την τιμή που βρήκατε ότι αντιστοιχεί για τον Hot Βird στην περιοχή που μένετε (εικόνα 15). Σφίγγετε τις πλαϊνές βίδες (που συγκρατούν την ανύψωση) προσωρινά, τόσο ώστε να μπορεί να πραγματοποιηθεί μικρομετρική ρύθμιση κατά την στόχευση.

Στην συνέχεια, και με την βοήθεια μιας πυξίδας, ρυθμίζετε τον προσανατολισμό του κατόπτρου, πάντα σε σχέση με τον επιθυμητό δορυφόρο και την απόκλισή του από τον πραγματικό νότο. Παράλληλα ρυθμίζετε και την στρέψη του LΝΒ (skew), σύμφωνα πάντα με τους πίνακες (εικόνα 16).

Έχοντας επιλέξει στο μενού του δέκτη, το πεδίο «χειροκίνητη ανίχνευση», με βάση μια υπαρκτή εύκολη συχνότητα του Hot Βird (π.χ. 10.719V, 27.500, 3/4), προβαίνουμε σε μικρομετρικές κινήσεις, μέχρι να έχουμε στην οθόνη μας ένδειξη μπάρας ποιότητας σήματος με τη μέγιστη δυνατή τιμή. Ανάλογα με τον δέκτη που χρησιμοποιείτε, μπορεί να έχετε μία μπάρα ένδειξης ποιότητας σήματος ή δύο μπάρες με ένδειξη στάθμης και ποιότητας, από τις οποίες μπορεί να ανταποκρίνονται και οι δύο κατά την εύρεση του σωστού δορυφόρου ή μόνο αυτή που αντιστοιχεί στην ποιότητα (εικόνα 17).

Μόλις επιτύχουμε τη μέγιστη δυνατή λήψη, σταθεροποιούμε το κάτοπτρο σφίγγοντας όλες τις βίδες, ξεκινώντας από τις πλαϊνές (εικόνα 18) και στη συνέχεια με τις πίσω (εικόνα 19),  συμβουλευόμενοι πάντα την ένδειξη σήματος, αποφεύγοντας πιθανές αποκλίσεις. Επόμενο βήμα είναι η ολική σάρωση των καναλιών στον δορυφόρο και η αποθήκευση αυτών. 

Παράκεντρη λήψη

Επόμενο βήμα είναι η στόχευση και των άλλων δύο δορυφόρων. Σε αυτό το σημείο δεν θα χρειαστεί να ασχοληθούμε με τον γενικότερο προσανατολισμό του κατόπτρου, αλλά με τη θέση των δύο LNB σε σχέση με αυτό. Ξεκινάμε με την τοποθέτηση του LNB για τον δορυφόρο Astra.

Όπως βλέπετε και στη εικόνα 20, η βάση παράκεντρων LNB δίνει την δυνατότητα στερέωσης επιπλέον LNB στο ίδιο κάτοπτρο. Κάθε επιπλέον LNB αντιστοιχεί σε έναν δορυφόρο.

Η συγκεκριμένη βάση στηρίζεται στο κεντρικό, ενώ δίνει την δυνατότητα πολλαπλών ρυθμίσεων σε αυτά που τοποθετούνται παράκεντρα (ρύθμιση θέσης, ύψους και στρέψης), έτσι ώστε να λαμβάνουν το μέγιστο δυνατό σήμα από τους γειτονικούς δορυφόρους.

Οι δορυφόροι που μπορούμε να στοχεύσουμε με παράκεντρη λήψη σε ένα κάτοπτρο βρίσκονται σε κοντινή τροχιακή θέση με τον κεντρικό, ενώ η λήψη τους εξαρτάται άμεσα από τα φυσικά χαρακτηριστικά του κατόπτρου (διαστάσεις, σχεδιασμός κ.ά.). Σε οριακές περιπτώσεις εξαρτάται και από τα φυσικά χαρακτηριστικά του LNB.

Η πλευρά στην οποία θα τοποθετηθεί το παράκεντρο LNB (σε σχέση με το κεντρικό), έχει άμεση σχέση με την θέση των ζητούμενων δορυφόρων πάνω στο γεωστατικό τόξο. Στην περίπτωσή μας, ο Astra 19,2E βρίσκεται ανατολικότερα (δηλαδή αριστερότερα) του Hot Bird πάνω στο γεωστατικό τόξο (δηλαδή στον ορίζοντα). Όμως, για να λάβουμε σήμα από αυτόν, θα πρέπει να τοποθετήσουμε το LNB δεξιότερα του κεντρικού πάνω στην βάση. Αυτό συμβαίνει διότι το σήμα, αν και έρχεται από αριστερά, ανακλάται πάνω στην επιφάνεια του κατόπτρου πριν οδεύσει προς την χοάνη του LNB και αλλάζει κατεύθυνση.

Για το συντονισμό του Astra, η διαδικασία είναι πιo απλή. Αρχικά τοποθετούμε στο μενού του δέκτη μας (ή του πεδιομέτρου) μια συχνότητα που αντιστοιχεί στον εν λόγω δορυφόρο, όπως π.χ. την 10.773Η, 22.000, 5/6. Οι ρυθμίσεις του κατόπτρου παραμένουν ως έχουν, ενώ πειραματιζόμαστε μόνο με την θέση του LNB πάνω στην βάση, καθώς και την υψομετρική διαφορά (σε μικρή κλίμακα) με το κεντρικό. Ακόμα πειραματιζόμαστε μικρομετρικά με την στρέψη του LNB (skew). Όπως σωστά φαντάζεστε, στην παράκεντρη στόχευση δεν ισχύει κάποιος πίνακας γωνιών λήψης. Ακολουθώντας την ίδια διαδικασία όπως προηγουμένως, όταν θα έχουμε μέγιστη ένδειξη για στάθμη και ποιότητας σήματος, σταθεροποιούμε το LNB και κάνουμε αυτόματο συντονισμό (μόνο εάν έχουμε δέκτη στην ταράτσα).

Στην συνέχεια μπορούμε να προσθέσουμε το τρίτο LNB για τον δορυφόρο Εurobird 9. Εδώ η διαδικασία είναι ακόμα πιο απλή. Όπως καταλαβαίνετε το LΝΒ, τοποθετείται από την αντίθετη πλευρά της βάσης (αριστερά), μιας και ο Eurobird βρίσκεται δεξιότερα του Hot Βird, στον ορίζοντα (εικόνα 21). Το ύψος καθορίζεται ήδη από την βάση, ενώ μένει να ρυθμίσετε την απόσταση από το κεντρικό LΝΒ (σχεδόν εφάπτεται), καθώς και το Skew (εικόνα 22). Για τον συντονισμό θα χρησιμοποιήσετε μία συχνότητα που θα αντιστοιχεί στον δορυφόρο Eurobird 9, όπως π.χ. την 11.804V, 27.500, 3/4. 

Εναλλακτική στόχευση

Ακλουθώντας ακριβώς την ίδια μεθοδολογία, εναλλακτικά θα μπορούσατε να θέσετε σαν κεντρικό τον δορυφόρο Astra και παράκεντρους τους Hot Βird και Eurobird 9. Το αποτέλεσμα φαίνεται στην (εικόνα 23).Το πλεονέκτημα αυτή της διάταξης είναι πως θα έχετε σαφώς καλύτερα επίπεδα ποιότητας σήματος σε αρκετές συχνότητες του Astra 19,2Ε, με ελάχιστες διαφορές απώλειας για Hot Βird και ευκολότερα διακριτές για Eurobird 9. 

Σύνδεση DiSEqC – Διανομή

Έχοντας τελειώσει με τον συντονισμό (ξεχωριστά για κάθε δορυφόρο), σε τελικό στάδιο θα χρειαστεί να λαμβάνουμε σήμα κατ’ επιλογήν από τον δέκτη μας, χωρίς να χρειάζεται να αλλάζουμε κάθε φορά καλώδια σύνδεσης. Έτσι, αρχικά τοποθετούμε ένα καλώδιο σε κάθε LNB, μήκους 1,5 – 2m περίπου (εικόνα 24), έχοντας τοποθετήσει και το κατάλληλο προστατευτικό για την υγρασία που δίνει ο κατασκευαστής (εικόνα 25).

Τα καλώδια των LΝΒ θα καταλήξουν σε ένα διακόπτη DiSEqC. Αυτός πρακτικά λειτουργεί σαν ένας ηλεκτρονικός επιλογέας θέσεων (εικόνα 26). Διαθέτει τέσσερις εισόδους και μία έξοδο που συνδέεται μέσω ομοαξονικού καλωδίου με το δέκτη μας. Για κάθε επιλογή καναλιού που ανήκει σε διαφορετικό δορυφόρο, αυτός δέχεται μία εντολή μεταγωγής θέσης. Όπως καταλαβαίνετε, είναι απαραίτητο να θυμάστε την θέση που συνδέσατε το κάθε LΝΒ που αντιστοιχεί σε κάθε δορυφόρο, μιας και θα σας ζητηθεί από το αντίστοιχο πεδίο ρυθμίσεων του δέκτη. Προσοχή, στο τέλος, ο διακόπτης θα πρέπει να τοποθετείται πάντα σε ειδικό αδιάβροχο κουτί (εικόνα 27). 

Ρυθμίσεις δέκτη

Αρκεί στο πεδίο ρυθμίσεις κεραίας (στην θέση DiSEqC), να δηλώσετε την θέση σύνδεσης του κάθε LΝΒ, στον διακόπτη που τοποθετήσατε στην ταράτσα (π.χ. Hot Βird DiSEqC 1, Astra DiSEqC 2 και Eurobird 9 DiSEqC 3). Εάν όλα έχουν γίνει σωστά, θα μπορείτε να βλέπετε όλα τα κανάλια που προηγουμένως είχατε συντονίσει και από τους τρεις δορυφόρους. Εάν όχι, κάνετε έναν επανέλεγχο στις ρυθμίσεις κεραίας στο αντίστοιχο πεδίο ρυθμίσεων του δέκτη.