Αρχείο ΕΡΤ: Ξεχωριστά αφιερώματα και θεματικές εκπομπές

Από 28 Απριλίου έως 4 Μαΐου 2025

Ο Γιάννης Ρίτσος απαγγέλλει ένα απόσπασμα από το ποίημά του «Επιτάφιος», στο πλαίσιο του ξεχωριστού αφιερώματος που ψηφιοποίησε και παρουσιάζει το Αρχείο της ΕΡΤ για να τιμήσει την Εργατική Πρωτομαγιά. Μέσα από τη θεματική εκπομπή, παραγωγής 1982, επιχειρείται ιστορική αναδρομή στις εργατικές διεκδικήσεις από το 1886 στο Σικάγο έως το 1944 στην Καισαριανή, με την ομαδική εκτέλεση αγωνιστών από τους Γερμανούς κατακτητές.

Ακόμη, εξαιρετικές εκπομπές αφιερωμένες στον συνθέτη Βασίλη Δημητρίου, στον δημοσιογράφο και ραδιοφωνικό παραγωγό Πάνο Γεραμάνη, στους σκηνοθέτες Βασίλη Γεωργιάδη, Λευτέρη Βογιατζή, Αλέξη Δαμιανό και στους ηθοποιούς Θανάση Βέγγο και Άννα Παναγιωτοπούλου, με αφορμή τις επετείους θανάτου τους, παρουσιάζει το Αρχείο της ΕΡΤ την εβδομάδα από Δευτέρα 28 Απριλίου έως την Κυριακή 4 Μαΐου 2025.

Τα αφιερώματα αναρτώνται στον ιστότοπο της ΕΡΤwww.ert.gr/archeio, καθώς και στη σελίδα του Αρχείου στο Facebook www.facebook.com/ERTarchive

28 Απριλίου 2015: Θάνατος του συνθέτη Βασίλη Δημητρίου

«Συναντήσεις»

Ο Βασίλης Δημητρίου υπηρέτησε διαφορετικά μουσικά είδη, αφήνοντας πίσω του πλούσια γκάμα τραγουδιών και μουσικής: λαϊκά, μουσική για θέατρο, για τηλεόραση, μουσική για μπαλέτο και σύγχρονη κλασική. Έγραψε, επίσης, τραγούδια από μπαλάντες μέχρι λαϊκά, που ερμήνευσαν οι σημαντικότεροι Έλληνες τραγουδιστές και αγαπήθηκαν πολύ από τον κόσμο: «Μαρία με τα κίτρινα», «Ω τι κόσμος μπαμπά», «Χαλασιά μου», «Αγάπη (Πόσο πολύ σ’ αγάπησα)» κ.ά. Ήταν σημαντικός εκπρόσωπος της εποχής του Νέου Κύματος στις μπουάτ της Πλάκας, ενώ τη δεκαετία του ’70 συνεργάστηκε με σπουδαίους καλλιτέχνες, όπως οι Χαρούλα Αλεξίου, Στράτος Διονυσίου, Μανώλης Μητσιάς,  Γιάννης Καλατζής, Δήμητρα Γαλάνη. Αξιομνημόνευτη υπήρξε η προσφορά του στη σύνθεση μουσικής για τηλεοπτικές σειρές: «Μεγάλος θυμός», «Καπνισμένος ουρανός», «Ματωμένα χώματα», «Βαμμένα κόκκινα μαλλιά», «Κίτρινος φάκελος», «Η εκτέλεση», «Η πρόβα του νυφικού» κ.ά.

Το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει την τηλεοπτική του συνάντηση με τον Λευτέρη Παπαδόπουλο στην εκπομπή «Συναντήσεις», όπου ο Βασίλης Δημητρίου μιλάει για τις σημαντικές στιγμές της ζωής του, που καθόρισαν την πορεία του στον χώρο της μουσικής. Αναφέρεται στις επιρροές του, μιλάει για το ξεκίνημά του στον χώρο της μουσικής, για το πώς βρέθηκε στο θέατρο, αλλά και για την ξεχωριστή συμβολή του στη μουσική επένδυση των τηλεοπτικών σειρών.

Σκηνοθεσία: Βασίλης Θωμόπουλος

Έτος παραγωγής: 2006

29 Απριλίου: Παγκόσμια Ημέρα Χορού

«Μια μέρα για όλο τον κόσμο»

Το επεισόδιο της σειράς κοινωνικού ντοκιμαντέρ, παραγωγής 2021, που βασίζεται σε παγκόσμιες ημέρες του ΟΗΕ, επικεντρώνεται σε  προσωπικές ιστορίες καθημερινών ανθρώπων, των οποίων η συναισθηματική εμπλοκή και οι εμπειρίες φωτίζουν πτυχές της τέχνης του χορού, εισχωρώντας στον κόσμο της χορευτικής «οικογένειας» hip hop Waveomatics Crew και στον κόσμο της πρίμα μπαλαρίνας της Λυρικής Σκηνής, Ελεάνας Ανδρεούδη.

Σκηνοθεσία-σενάριο: Μαριάννα Οικονόμου

30 Απριλίου 2005: Θάνατος του δημοσιογράφου και ραδιοφωνικού παραγωγού Πάνου Γεραμάνη

«Αιγαίο νυν και αεί» – «Εικόνες ραδιοφώνου»

Στο συγκεκριμένο επεισόδιο, παραγωγής 2003, της σειράς «Αιγαίο νυν και αεί» με τίτλο «Εικόνες ραδιοφώνου», μέσα από τη γνωστή ραδιοφωνική εκπομπή «Λαϊκοί βάρδοι», ο Πάνος Γεραμάνης παρουσιάζει τους δημιουργούς και τους μουσικούς της σειράς. Με τη βοήθεια του κοινού της εκπομπής, ζωντανεύουν οι περιπέτειες ενός θαλασσινού ταξιδιού 1.500 μιλίων στα νησιά του Αιγαίου. Προβάλλονται πλάνα από την παραγωγή της εκπομπής του Πάνου Γεραμάνη «Λαϊκοί βάρδοι» με φιλοξενούμενους τους βασικούς συντελεστές, τον Γιώργο Κολόζη και τον Κώστα Γουζέλη, αλλά και τους  μουσικούς Βασίλη Δρογκάρη και Μανώλη Πάππο, οι οποίοι παίζουν ζωντανά στον αέρα της εκπομπής στο στούντιο της ΕΡΑ. Ο Πάνος Γεραμάνης μιλάει με τον Κώστα Γουζέλη για το καΐκι και τον Ανδρέα Ζέππο, το τραγούδι που έγραψε για εκείνον ο συνθέτης Γιάννης Παπαϊωάννου, αλλά και με την παρέα των ναυτικών στη θάλασσα. Μαζί και με τον Γιώργο Κολόζη συζητούν για τη σειρά ντοκιμαντέρ, τα ταξίδια στο Αιγαίο και τις μουσικές, για σημαντικούς ανθρώπους που συνάντησαν, μουσικούς, ψαράδες, σφουγγαράδες και καραβομαραγκούς. Παρεμβάλλονται τηλεφωνήματα ακροατών της εκπομπής με τον Πάνο Γεραμάνη, οι οποίοι μοιράζονται συγκινητικές αναμνήσεις και στιγμές σε σχέση με τη ζωή τους, τη θάλασσα και τη μουσική.

Σκηνοθεσία: Γιώργος Κολόζης
Ιστορίες-Παρουσίαση: Κώστας Γουζέλης

30 Απριλίου 2000: Θάνατος του σκηνοθέτη Βασίλη Γεωργιάδη

«Το σήριαλ των σήριαλ» – «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται»

Δύο επεισόδια της σειράς «Το σήριαλ των σήριαλ» της Ρένας Θεολογίδου, αφιερωμένα στην εμβληματική σειρά «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», από τις πρώτες σειρές μυθοπλασίας της ελληνικής δημόσιας τηλεόρασης την περίοδο της Μεταπολίτευσης (1975-1976), που γνώρισε τεράστια επιτυχία. Ο σκηνοθέτης της σειράς, Βασίλης Γεωργιάδης, μιλάει για τη μεταφορά του μυθιστορήματος του Νίκου Καζαντζάκη στη μικρή οθόνη έπειτα από ανάθεση από τον τότε γενικό διευθυντή του ΕΙΡΤ, Αλέξη Σολομό. Αναφέρεται στην επιλογή των εκλεκτών ηθοποιών, στην εξαιρετική προσαρμογή σεναρίου από τον Νότη Περγιάλη, καθώς και στην αντιμετώπιση του ηθοποιού Αλέξη Γκόλφη, που ενσάρκωσε τον Χριστό, από το τηλεοπτικό κοινό. Η εκπομπή επισκέπτεται τον τόπο των γυρισμάτων, ενώ γίνεται λόγος για τον αριθμό των επεισοδίων της σειράς, η οποία είχε ολοκληρωθεί σε 50 επεισόδια, το 1975. Έπειτα από νέο μοντάζ, που επιμελήθηκε ο ίδιος ο σκηνοθέτης, η σειρά ολοκληρώνεται σε 18 επεισόδια, τα οποία είναι διαθέσιμα στο ERTFLIX. Κατά τη διάρκεια του επεισοδίου προβάλλονται αποσπάσματα από τη σειρά, στην οποία πρωταγωνιστούν οι ηθοποιοί: Αλέξης Γκόλφης, Ανδρέας Φιλιππίδης, Γιώργος Φούντας, Δήμος Σταρένιος, Λυκούργος Καλλέργης, Νίκη Τριανταφυλλίδη, Κάτια Δανδουλάκη, Γιάννης Αργύρης, Γεωργία Βασιλειάδου, κ.ά.

Κείμενα-παρουσίαση: Ρένα Θεολογίδου
Σκηνοθεσία: Στέλιος Ράλλης

1η Μαΐου: Εργατική Πρωτομαγιά

«Πρωτομαγιά στο αίμα»

Εκπομπή της ΥΕΝΕΔ, παραγωγής 1982, αφιερωμένη στην εργατική Πρωτομαγιά, σε κείμενα-παρουσίαση του Βαγγέλη Παναγόπουλου, μέσα από την οποία επιχειρείται ιστορική αναδρομή στις εργατικές διεκδικήσεις από το 1886 στο Σικάγο έως την Πρωτομαγιά του 1944 στην Καισαριανή, με την ομαδική εκτέλεση αγωνιστών από τους Γερμανούς κατακτητές. Προβάλλονται πλάνα αρχείου με εργάτες από διάφορες χώρες και επαγγέλματα, ενώ ακούγεται το τραγούδι του Βασίλη Παπακωνσταντίνου «Πρώτη του Μάη». Στη συνέχεια, προβάλλονται πλάνα από το Σικάγο του 1886 και παρέχονται πληροφορίες για την πορεία των εργατικών διεκδικήσεων κατά τις πρώτες ημέρες του Μάη του 1886. Η ιστορική αναδρομή συνεχίζεται με την εμφάνιση του σοσιαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα, με ειδική αναφορά στον Μάη του 1936 στη Θεσσαλονίκη και τις διεκδικήσεις των καπνεργατών. Παρεμβάλλεται απόσπασμα από την εκπομπή «Ρεπόρτερς» της ΥΕΝΕΔ, στο οποίο ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος απαγγέλλει μέρος από το ποίημά του «Επιτάφιος». Προβάλλονται, ακόμη, φωτογραφίες από το συλλαλητήριο του 1936 στη Θεσσαλονίκη και ακούγεται ο μελοποιημένος «Επιτάφιος», σε ερμηνεία Γρηγόρη Μπιθικώτση και μουσική Μίκη Θεοδωράκη. Στη συνέχεια γίνεται ειδική αναφορά στην Πρωτομαγιά του 1944 και στην εκτέλεση των 200 αντιστασιακών από τους Ναζί στην Καισαριανή. Ο Αργύρης Κουσούρης διαβάζει αποσπάσματα από το βιβλίο της Μέλπως Αξιώτη «Πρωτομαγιές», ενώ προβάλλονται πλάνα από το Σκοπευτήριο της Καισαριανής και το μνημείο των πεσόντων.

Παραγωγή: Διεύθυνση Ειδήσεων και Επικαίρων ΥΕΝΕΔ

2 Μαΐου 2013: Θάνατος του σκηνοθέτη Λευτέρη Βογιατζή

«Θεωρείο»

Το Αρχείο της ΕΡΤ για την επέτειο 12 ετών από τον θάνατο του σημαντικού Έλληνα ηθοποιού και θεατρικού σκηνοθέτη, Λευτέρη Βογιατζή, παρουσιάζει την εκπομπή «Θεωρείο», εβδομαδιαία σειρά της ΝΕΤ, με τη θεατρολόγο-κριτικό θεάτρου, Δηώ Καγγελάρη. Ο τηλεοπτικός φακός καταγράφει τις πρόβες του έργου «Η νύχτα της κουκουβάγιας» του Γιώργου Διαλεγμένου, που ανέβηκε από τη «Νέα Σκηνή» του Λευτέρη Βογιατζή στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων, στο τέλος του 1998. Ο Λευτέρης Βογιατζής, σκηνοθέτης και ερμηνευτής στον ρόλο του Ίωνα, παραχωρεί συνέντευξη στην εκπομπή, μέσα από την οποία αποκαλύπτεται η σημαντικότατη σκηνοθετική δουλειά του πάνω στο ιδιαίτερα απαιτητικό, αμφίσημο και δυσερμήνευτο έργο του Διαλεγμένου. Αναφέρει πώς αντιμετωπίζει το κείμενο, μιλάει για τις πρόβες, για τη σχέση του με τους ηθοποιούς, για τα όρια της διδασκαλίας, για το πώς ο θεατής προσλαμβάνει ό,τι εκτυλίσσεται στη σκηνή. Παρακολουθούμε στιγμιότυπα με τον ίδιο στη σκηνή, μαζί με την ηθοποιό Μαρία Σκουλά, να ερμηνεύει και ταυτόχρονα να καθοδηγεί σκηνοθετικά.

Κείμενα-έρευνα-παρουσίαση: Δηώ Καγγελάρη
Σκηνοθεσία: Μάνθος Σαντοριναίος

3 Μαΐου 2011: Θάνατος του ηθοποιού Θανάση Βέγγου

«Βήματα»

Τηλεταινία, παραγωγής 1996, βασισμένη σε ομότιτλο διήγημα του Ευγένιου Αρανίτση, με τον Θανάση Βέγγο στον πρωταγωνιστικό και κόντρα ρόλο: Ένας εξηντάρης ιδιωτικός υπάλληλος αναγνωρίζει στο πρόσωπο μιας πλαστικής κούκλας που αντικρίζει στη βιτρίνα ενός εμπορικού καταστήματος την πρώτη αγάπη της ζωής του.

Πρόκειται για την πρώτη από μια σειρά τηλεταινιών που προβλήθηκαν στην ΕΤ2, στο πλαίσιο αφιερώματος με τίτλο «Άνθρωποι σε πόλεις» για τα 100 χρόνια κινηματογράφου.

Σκηνοθεσία-σενάριο: Γιάννης Σολδάτος

4 Μαΐου 2006: Θάνατος του σκηνοθέτη Αλέξη Δαμιανού

«Παρασκήνιο» – «Ο Αλέξης Δαμιανός στην Πάρνηθα»

Ο εμβληματικός σκηνοθέτης του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου, Αλέξης Δαμιανός, σκιαγραφείται μέσα από τον φακό της εκπομπής «Παρασκήνιο»  με το βλέμμα του σκηνοθέτη και μαθητή του, Λάκη Παπαστάθη, στην περιοχή της Πάρνηθας, τον τόπο που ο Δαμιανός αγάπησε από τα παιδικά του χρόνια και στη συνέχεια γύρισε τις ταινίες του. Ο Αλέξης Δαμιανός μιλάει με νοσταλγία και τρυφερότητα για τις παιδικές του μνήμες, την οικογένειά του και τους γονείς του και περιγράφει κάποια χαρακτηριστικά περιστατικά που συνδέονται με αυτά τα πρόσωπα και τις εποχές που τον επηρέασαν. Παράλληλα προβάλλονται αποσπάσματα από την ταινία του «Ευδοκία», του 1969, καθώς και από την ταινία του Λ. Παπαστάθη «Τον καιρό των Ελλήνων», του 1980, στην οποία πρωταγωνιστούσε ο Δαμιανός, που γυρίστηκαν στην περιοχή της Πάρνηθας. Η εκπομπή καταγράφει ακόμη τα γυρίσματα της ταινίας του «Ηνίοχος» στην Πάρνηθα, το 1993. Παρακολουθούμε τον δημιουργό να κατευθύνει και να διδάσκει τους ερασιτέχνες και επαγγελματίες ηθοποιούς με το μοναδικό πάθος που τον διέκρινε για την απόδοση της ζωντάνιας των σκηνών και της αρτιότητας.

Σκηνοθεσία: Λάκης Παπαστάθης

4 Μαΐου 2024: Θάνατος της ηθοποιού Άννας Παναγιωτοπούλου

«Αυτοί που μίλησαν με νότες – Αφιέρωμα στον Σταμάτη Κραουνάκη»

Απόσπασμα από την εκπομπή-αφιέρωμα στον συνθέτη και στιχουργό Σταμάτη Κραουνάκη, ο οποίος παρουσιάζει το μουσικό του έργο, αναφέρεται στις συνεργασίες του και ακούγονται επιτυχίες του με τις φωνές σπουδαίων καλλιτεχνών. Στο πλαίσιο του αφιερώματος, η Άννα Παναγιωτοπούλου ερμηνεύει στο στούντιο το κλασικό τραγούδι «Ο Έλληνας» του Σταμάτη Κραουνάκη, με τον οποίο συνυπέγραψε τους στίχους. Το τραγούδι συμπεριλήφθηκε στον δίσκο «Εφημερία» του Σταμάτη Κραουνάκη που κυκλοφόρησε τον Μάιο του 1990, με βασική ερμηνεύτρια τη Βίκυ Μοσχολιού. Η Άννα Παναγιωτοπούλου είχε και δισκογραφική παρουσία. Οι πρώτες ηχογραφήσεις της αγαπημένης καλλιτέχνιδας έγιναν το 1974 για τον δίσκο «Μια ζωή Γκόλφω» με όλη την ομάδα του θρυλικού «Ελεύθερου Θεάτρου», ενώ το 1984, σε συνεργασία με τον Λουκιανό Κηλαηδόνη, πάλι σε δίσκο με τραγούδια από επιθεωρήσεις της Ελεύθερης Σκηνής, με τον Γιώργο Μαρίνο το 1991, και το 1992 στον δίσκο με τα τραγούδια της θρυλικής παράστασης «Το έκτο πάτωμα» των Κραουνάκη-Νικολακοπούλου.

Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καλούδης
Παρουσίαση: Ιφιγένεια Γιαννοπούλου
Σενάριο: Ιφιγένεια Γιαννοπούλου και Σταμάτης Κραουνάκης