Εξαιρετικές εκπομπές και ντοκιμαντέρ από το Αρχείο της ΕΡΤ

Εξαιρετικές εκπομπές και ντοκιμαντέρ ψηφιοποίησε και παρουσιάζει το Αρχείο της ΕΡΤ την εβδομάδα από σήμερα Δευτέρα 19 έως και την Κυριακή 25 Μαΐου 2025.

Ξεχωριστά είναι τα αφιερώματα για την Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, την ηρωική Μάχη της Κρήτης, μέσα από τις μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα και αρχειακό υλικό, καθώς και την έναρξη εκπομπής του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών (21 Μαΐου 1938). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, επίσης, παρουσιάζει η εκπομπή που καταγράφει την ανταρσία του αντιτορπιλικού «Βέλος», καθώς και το αφιέρωμα στον εορτασμό αναβίωσης της Δελφικής Ιδέας.

Ακόμη, ειδικές θεματικές εκπομπές παρουσιάζονται με αφορμή τον θάνατο του Χάρρυ Κλυνν και τη γέννηση της Βίκυς Μοσχολιού.

Τα αφιερώματα αναρτώνται στον ιστότοπο της ΕΡΤ www.ert.gr/archeio, καθώς και στη σελίδα του Αρχείου στο Facebook www.facebook.com/ERTarchive

Δευτέρα 19 Μαΐου: Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου
«Μνήμη μου σε λένε Πόντο» – «Πάνος Ηλιάδης, η ζωή μου»

Σειρά ιστορικών ντοκιμαντέρ, παραγωγής 2011, που αναδεικνύει και καταγράφει την ιστορική πορεία του Ποντιακού Ελληνισμού, καθώς και την πραγματικότητα που βιώνουν οι Πόντιοι στην Ελλάδα, την Τουρκία και τη Ρωσία. Στο συγκεκριμένο επεισόδιο, ο φιλόλογος και συγγραφέας Πάνος Ηλιάδης αφηγείται την ιστορία της οικογένειάς του, κατοίκων της Τρίπολης του Πόντου, ανακαλώντας μνήμες από τα τραγικά γεγονότα της εξόντωσης των Ελλήνων του Πόντου. Οι εξορίες και οι πορείες θανάτου, που ονομάστηκαν «λευκός θάνατος», άφησαν χιλιάδες άταφα θύματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η πορεία που ξεκίνησε από την Τρίπολη του Πόντου και σηματοδότησε ένα από τα τραγικότερα κεφάλαια της ιστορίας του Ποντιακού Ελληνισμού. Την τραγωδία των Ελλήνων κατοίκων της Τρίπολης σκιαγραφεί η συγκλονιστική εξιστόρηση του Πάνου Ηλιάδη. Στις 15 Νοεμβρίου 1916, αποφασίζεται η εξορία τους στα βάθη της Ανατολής, με την έναρξη της βαρυχειμωνιάς, ακολουθώντας παραλιακά τον δρόμο από την Κερασούντα, με σκοπό την άφιξη στο χωριό Μπρικ. Από τους 13.000 Έλληνες κατοίκους της Τρίπολης, μέσα σε τρεις μήνες έμειναν μόνο 800, αδύναμοι και ανίκανοι για κάθε εργασία. Προβάλλεται πλούσιο οπτικοακουστικό και φωτογραφικό αρχειακό υλικό. Παρουσίαση: Τάσος Παλαντζίδης

Ιστορικός σύμβουλος-έρευνα: Κωνσταντίνος Φωτιάδης
Σκηνοθεσία: Κώστας Χαραλάμπους

Τρίτη 20 Μαΐου 1941: Η Μάχη της Κρήτης
«Χρονικό της Εθνικής Αντίστασης»

Στο δεύτερο επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ «Χρονικό της Εθνικής Αντίστασης», παραγωγής 1987, παρουσιάζεται η Μάχη της Κρήτης μέσα από τις μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα και αρχειακό υλικό. Περιγράφονται, αναλυτικά, η πτώση των Γερμανών αλεξιπτωτιστών και οι μάχες για την κατάληψη του νησιού, στις περιοχές Μάλεμε, Γαλατά, Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου (Προφήτης Ηλίας). Μιλούν οι αγωνιστές Λευτέρης Μιαούλης, Γιάννης Δουρουνδάκης, Ανδρέας Μανούρας, Θόδωρος Καλίνος, Κυριάκος Σκέπετζης, καθώς και ο στρατηγός Θρασύβουλος Τσακαλώτος.

Η σθεναρή αντίσταση των Κρητών οδήγησε σε πρωτοφανούς αγριότητας αντίποινα των Γερμανών, με μαζικές εκτελέσεις αμάχων σε χωριά της Κρήτης, με αποκορύφωμα το ολοκαύτωμα της Κανδάνου. Μιλούν σχετικά ο Μάρκος Πολιουδάκης, Χαρίτος Μαυρογένης, Λευτέρης Κορακάκης, Γιάννης Μανουσάκης, Γιάννης Αναστασάκης, Βασίλης Ακρωτηριαννάκης, Αριστείδης Παρασχάκης. Καθ’ όλη τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ, οι μαρτυρίες των πρωταγωνιστών συμπληρώνονται από σπάνιες φωτογραφίες και κινηματογραφικό αρχειακό υλικό.

Σενάριο: Πέτρος Ανταίος, Αντώνης Βογιάζος
Σκηνοθεσία: Αντώνης Βογιάζος

Τρίτη 20 Μαΐου: Ευρωπαϊκή Ημέρα για τη Θάλασσα
«Tα επαγγέλματα της θάλασσας» – «Οι άνθρωποι της θάλασσας»

Στο επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ, παραγωγής 1997, που πραγματεύεται τη σχέση του Έλληνα με το υγρό στοιχείο, παρουσιάζεται ο ρόλος των Ελλήνων ναυτικών στα πλοία και η προσφορά τους στην ελληνική ναυτιλία. Γυρισμένο μέσα στο «Ελευθέριος Βενιζέλος» της ΑΝΕΚ, το επεισόδιο εστιάζει στον ανθρώπινο παράγοντα στα ελληνικά καράβια, μέσα από την καταγραφή των μαρτυριών του προσωπικού κατά την ξενάγησή τους στο συγκεκριμένο πλοίο.

Παρουσίαση-αφήγηση: Άγγελος Αντωνόπουλος
Σενάριο-Σκηνοθεσία: Δημήτρης Αναγνωστόπουλος

Τετάρτη 21 Μαΐου 1938: Έναρξη εκπομπής του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών
«Ιστορίες Ραδιοφώνου – Το ξεκίνημα 1925-1944»

Για τα 87 χρόνια Ελληνικής Ραδιοφωνίας, το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει το πρώτο επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ «Ιστορίες Ραδιοφώνου», παραγωγής 1995, αφιερωμένο στο ξεκίνημα του ραδιοφώνου στην Ελλάδα και στην πρώτη περίοδο της λειτουργίας του (1942-1944). Οι μαρτυρίες ανθρώπων που εργάσθηκαν για τις πρώτες ραδιοφωνικές εκπομπές εστιάζουν στις πρώτες πειραματικές απόπειρες ραδιοφωνικών σταθμών στην Ελλάδα, στην ίδρυση της Υπηρεσίας Ραδιοφωνικών Εκπομπών το 1936 (ΥΡΕ), στην πρώτη δοκιμαστική εκπομπή του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών το βράδυ της 25ης Μαρτίου 1938, οπότε μεταδόθηκε το διάγγελμα του βασιλιά Γεωργίου Β’ για την εθνική επέτειο. Τα επίσημα εγκαίνια του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών θα γίνουν την 21η Μαΐου 1938. Αναφορά γίνεται στους πρώτους εκφωνητές και στις ραδιοφωνικές εκπομπές του νεοσύστατου ελληνικού ραδιοφώνου, με ιδιαίτερη μνεία στις παιδικές εκπομπές της «Θείας Λένας», Αντιγόνης Μεταξά. Τέλος, ιδιαίτερος λόγος γίνεται για τη λειτουργία του ραδιοφώνου στην περίοδο του πολέμου και της Κατοχής, αλλά και για το πώς σώθηκε ο πομπός των Λιοσίων από ολοσχερή καταστροφή κατά την αποχώρηση των Γερμανών από την Αθήνα, το 1944. Μιλούν οι πρώην τεχνικοί του ΕΙΡ Σπύρος Μπεράτης και Βασίλης Κροντηράς, ο ιδρυτής του Β΄ Προγράμματος Γιάννης Σιάσκας, ο δημοσιογράφος-ιστορικός Γιάννης Καιροφύλας, η Λήδα Κροντηρά, ο Μίμης Πλέσσας, πρώτος σολίστ ελαφράς μουσικής στα πρώτα χρόνια της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, καθώς και ο σολίστας πιάνου Γιάννης Παπαδόπουλος, ο οποίος το 1938 διορίστηκε επιμελητής μουσικού προγράμματος του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών.

Σκηνοθεσία: Κώστας Μαζάνης

Τετάρτη 21 Μαΐου 2018: Θάνατος του ηθοποιού Χάρρυ Κλυνν
Αθλητικό Αρχείο

Ο Χάρρυ Κλυνν σ’ ένα απολαυστικό σατιρικό νούμερο, που μεταδόθηκε στην εκπομπή «Αθλητική Κυριακή», στις 23 Μαρτίου 1986. Ο δημοσιογράφος Φίλιππος Συρίγος παίρνει συνέντευξη, στο Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας, από τον Χάρρυ Κλυνν, ο οποίος υποδύεται τον προπονητή της Ιταλίας και τον Πόντιο διερμηνέα του.

Το αφιέρωμα θα αναρτηθεί στη σελίδα του Αρχείου στο facebook (www.facebook.com/ERTarchive)

Πέμπτη 22 Μαΐου: Παγκόσμια Ημέρα Βιοποικιλότητας
«Άγρια Ελλάδα-Σαμοθράκη»

Σειρά ντοκιμαντέρ, παραγωγής 2024, που παρουσιάζει το οδοιπορικό δύο νέων, του Ηλία Στραχίνη και του Γρηγόρη Τούλια, στην άγρια φύση της Ελλάδας και σε διάφορους από τους της εθνικούς δρυμούς της χώρας. Στο συγκεκριμένο επεισόδιο προβάλλεται ο φυσικός πλούτος της Σαμοθράκης. Το οδοιπορικό στη φύση της Σαμοθράκης, με τα επιβλητικά φαράγγια, τα ψηλά βουνά, τα ποτάμια και τα ρυάκια, ξεκινά από το φαράγγι του «Φονιά». Γίνεται λόγος για την αγριοκουμαριά, ένα δέντρο με βυσσινί κορμό, τα είδη πανίδας του νησιού. Ακολουθεί περιήγηση στο σπήλαιο του «Βρυκόλακα», αλλά και ανάμεσα σε πλατάνια εκατοντάδων ετών.

Παρουσίαση: Ηλίας Στραχίνης, Γρηγόρης Τούλιας
Σκηνοθεσία: Ηλίας Στραχίνης

Παρασκευή 23 Μαΐου 1943: Γέννηση της Βίκυς Μοσχολιού
«Όπως μας αρέσει» – «Βίκυ Μοσχολιού, Λευτέρης Πανταζής»

Ξεχωριστή μουσική συνάντηση της Βίκυς Μοσχολιού και του Λευτέρη Πανταζή σ’ ένα επεισόδιο της ψυχαγωγικής εκπομπής «Όπως μας αρέσει», το 1997. Οι δύο καλλιτέχνες είναι καλεσμένοι της εκπομπής, με αφορμή μια επικείμενη περιοδεία τους στις ΗΠΑ. Παρουσιάζουν ορισμένα από τα τραγούδια που θα ερμηνεύσουν για τους Έλληνες ομογενείς στην Αμερική και μιλούν για τη βαθιά σχέση τους με τη μουσική και το τραγούδι, αλλά και για τη διαρκή και ζεστή επαφή τους με το κοινό.

Παρουσίαση: Δήμητρα Γκουντούνα, Κώστας Κωβαίος, Γρηγόρης Μελάς
Σκηνοθεσία: Γιώργος Παπαδόπουλος

Σάββατο 24 Μαΐου 1952: Εορτασμός της 25ης επετείου
από την αναβίωση της Δελφικής Ιδέας
«Ελληνικά Επίκαιρα» – «Εορταί Δελφών»

Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την 25η επέτειο από την αναβίωση της Δελφικής Ιδέας από τον Άγγελο Σικελιανό και την Εύα Πάλμερ-Σικελιανού δίνεται στο αρχαίο θέατρο των Δελφών παράσταση της τραγωδίας του Αισχύλου «Προμηθέας Δεσμώτης». Ο φακός των «Επικαίρων» κατέγραψε μοναδικές όψεις του επιβλητικού τοπίου των Δελφών. Οι θεατές περιμένουν την έναρξη της παράστασης, την οποία παρουσίασε ο «Θυμελικός Θίασος». Στον χώρο του αρχαίου θεάτρου προσέρχεται η χήρα του Άγγελου Σικελιανού, Εύα Πάλμερ-Σικελιανού. Ο διευθυντής του «Θυμελικού Θιάσου», Λίνος Καρζής, εκφωνεί ομιλία και ο πρόεδρος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών, Ευάγγελος Μαγκλιβέρας, απονέμει διπλώματα σε ξένους ηθοποιούς. Ακολουθούν σκηνές από την παρουσίαση της τραγωδίας, με τον Μάνο Κατράκη στον πρωταγωνιστικό ρόλο του Προμηθέα.

Παραγωγή: 1952

Κυριακή 25 Μαΐου 1973: Η ανταρσία του αντιτορπιλικού «Βέλος»
«Ριμέικ» – «Βέλος», μια ιστορία αντίστασης

Στις 25 Μαΐου 1973, το πλήρωμα του αντιτορπιλικού «Βέλος» μαθαίνει ότι το Κίνημα του Ναυτικού εναντίον του καθεστώτος της 21ης Απριλίου έχει υπονομευτεί και αποφασίζει να εγκαταλείψει τις ΝΑΤΟϊκές ασκήσεις στις οποίες συμμετείχε για να κατευθυνθεί προς το Φιουμιτσίνο της Ιταλίας. Ο πλοίαρχος Νίκος Παππάς, έξι αξιωματικοί και είκοσι πέντε υπαξιωματικοί του λαμβάνουν πολιτικό άσυλο στη Ρώμη και καταγγέλλουν το καθεστώς της 21ης Απριλίου, αποδεικνύοντας ότι η χούντα δεν στηρίζεται από το σύνολο του στρατεύματος. Το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει επεισόδιο της εκπομπής «Ριμέικ» της Ρένας Θεολογίδου, αφιερωμένο στην πράξη αντίστασης των αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού.

Κείμενα-παρουσίαση: Ρένα Θεολογίδου
Διεύθυνση σύνταξης: Ντέπυ Γκολεμά