Διαστημικό Ίντερνετ στην Ελλάδα από τον Eλον Μασκ

O Ελον Μασκ έχει το χάρισμα να παρουσιάζει τον εαυτό του σαν έναν μεταμοντέρνο Προμηθέα, έναν υπερήρωα, ο οποίος χαρίζει πολύτιμα αγαθά στην ανθρωπότητα. Κατά κανόνα, η καλή καρδιά του 49χρονου κροίσου, του δεύτερου πιο πλούσιου ανθρώπου στον κόσμο, εκτός από τα φιλάνθρωπα ελατήρια, ωθείται και από ένα τολμηρό επιχειρηματικό πνεύμα.

O Ελον Μασκ έχει το χάρισμα να παρουσιάζει τον εαυτό του σαν έναν μεταμοντέρνο Προμηθέα, έναν υπερήρωα, ο οποίος χαρίζει πολύτιμα αγαθά στην ανθρωπότητα. Κατά κανόνα, η καλή καρδιά του 49χρονου κροίσου, του δεύτερου πιο πλούσιου ανθρώπου στον κόσμο, εκτός από τα φιλάνθρωπα ελατήρια, ωθείται και από ένα τολμηρό επιχειρηματικό πνεύμα. Αν και, επίσης κατά κανόνα, οι επιχειρήσεις που έχουν εισφέρει το μεγαλύτερο μερίδιο στο σύνολο των 144,7 δισ. δολαρίων της προσωπικής του περιουσίας, δεν είναι πρωτότυπες. Η Tesla, ως κατασκευάστρια ηλεκτροκίνητων οχημάτων, υπήρχε πριν από τον Ελον Μασκ. Το ίδιο και το δορυφορικό Ιντερνετ. Ομως, όπως συνέβη με την Tesla, αυτό που κάνει ο Μασκ -και μάλλον το κάνει καλύτερα από τον καθέναν στον κόσμο- είναι να απελευθερώνει τις δυνατότητες ενός ήδη υπάρχοντος και εν λειτουργία εγχειρήματος. Ακόμη και στην Ελλάδα η πρόσβαση στο Διαδίκτυο μέσω Διαστήματος είναι μια ήδη διαθέσιμη υπηρεσία, με διάφορους παρόχους να δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο τομέα. Εξ ορισμού στοχεύουν σε μια πελατεία η οποία βρίσκεται σε δυσπρόσιτες και απομακρυσμένες περιοχές, σε σημεία της ελληνικής επικράτειας όπου δεν είναι δυνατή η επίγεια σύνδεση, είτε με συμβατικούς αγωγούς είτε με οπτικές ίνες κ.λπ.

Προφανώς, τα τέλη είναι αυξημένα για τους συνδρομητές, ενώ υφίστανται αντικειμενικοί, τεχνικοί περιορισμοί στην παρεχόμενη υπηρεσία οι οποίοι εντοπίζονται κυρίως σε δύο τομείς: την ταχύτητα και την υστέρηση της σύνδεσης. Σήμερα στις υπηρεσίες δορυφορικού Ιντερνετ οι οποίες είναι διαθέσιμες στην αγορά, η ταχύτητα μεταφοράς δεδομένων -σε ιδανική ή ονομαστική τιμή- κυμαίνεται μεταξύ 22-50 Mbps. Το ταξίδι του σήματος από το κάτοπτρο ενός χρήστη, π.χ., στην ορεινή ενδοχώρα της Ελλάδας έως τον τηλεπικοινωνιακό δορυφόρο που βρίσκεται σε τροχιά σε ύψος τουλάχιστον 1.000 χλμ. από την επιφάνεια της Γης, συνεπάγεται μια κάποια υστέρηση στην επικοινωνία. Σημειώνεται ότι ο δορυφόρος μιας από τις πιο ισχυρές εταιρείες παροχής δορυφορικού Ιντερνετ βρίσκεται πολύ πιο μακριά, στα 35.000 χλμ.

Ωστόσο, ο Ελον Μασκ κηρύττει μια επανάσταση: οι δικοί του δορυφόροι (της εταιρείας Starlink, για την ακρίβεια, θυγατρικής της SpaceX) βρίσκονται περίπου στο μισό ύψος, όχι πάνω από τα 500 χλμ. Και γι’ αυτό εγγυώνται ότι η υστέρηση πρακτικά εκμηδενίζεται (20-40 μιλισεκόντ), ενώ οι ταχύτητες μεταφοράς δεδομένων εκτοξεύονται τρεις φορές πάνω από τον ανταγωνισμό. Η Starlink υπόσχεται ταχύτητες έως 150 Mbps, οι οποίες πρακτικά είναι υπερδιπλάσιες από τις τρέχουσες που επιτυγχάνονται μέσω του σταθερού δικτύου.

Μέσω του δικτύου οπτικών ινών και παρά την πολλαπλάσια ονομαστική τιμή που ανακοινώνουν οι πάροχοι, ακόμη και σε μικρή απόσταση από τις κεντρικές εγκαταστάσεις των ευρυζωνικών υπηρεσιών, η ταχύτητα μετά βίας φτάνει στα 80-100 Mbps. Αυτό σημαίνει ότι η πρόσβαση στο Διαδίκτυο μέσω του δορυφορικού συστήματος της Starlink όχι μόνο πλεονεκτεί, αλλά ανεβάζει -κυριολεκτικά σε διαστημικό ύψος- τον πήχη των επιδόσεων, θέτοντας ένα σημείο αναφοράς, επί του παρόντος, άπιαστο για τους ανταγωνιστές της.

Προχωρημένες διαπραγματεύσεις

Προκάλεσε έκπληξη η είδηση ότι η Starlink βρίσκεται ήδη σε προχωρημένες διαπραγματεύσεις με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και την Ελληνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ). Ακόμη μεγαλύτερη εντύπωση προκάλεσε η πρόβλεψη ότι το δορυφορικό Ιντερνετ του Ελον Μασκ θα είναι διαθέσιμο στην Ελλάδα πολύ σύντομα, ενδεχομένως ακόμη και έως τον Μάρτιο του 2021. Μάλιστα, οι πληροφορίες υποδεικνύουν και συγκεκριμένες τοποθεσίες ως υποψήφιες να φιλοξενήσουν τον απαραίτητο επίγειο σταθμό της Starlink, τις Θερμοπύλες ή τη Νεμέα. Η επιλογή της Ελλάδας ως μιας από τις χώρες όπου θα αναπτυχθεί κατά προτεραιότητα το δορυφορικό Ιντερνετ του Ελον Μασκ είναι εύλογη. Δικαιολογείται από τη γεωγραφική θέση της, την εδαφική της διαμόρφωση και τις κλιματικές συνθήκες που επικρατούν κατά το μεγαλύτερο μέρος του έτους.

Η Ελλάδα μπορεί να λειτουργήσει ως πρότυπο εφαρμογής και πεδίο εξέλιξης των υπηρεσιών της Starlink, ακριβώς επειδή υπάρχει πληθώρα δυσπρόσιτων σημείων στο ανάγλυφο της χώρας (νησιά, ορεινές περιοχές κ.λπ.). Επιπλέον, υπάρχουν τα εκατοντάδες σκάφη που πλέουν στις ελληνικές θάλασσες και έχουν ανάγκη διαρκούς σύνδεσης στο Διαδίκτυο.

Κάθε δορυφορική επικοινωνία επηρεάζεται, σε κάποιον βαθμό, από τη σύσταση της ατμόσφαιρας και από την άποψη αυτή ο ελληνικός ουρανός προσφέρεται ιδιαίτερα για απρόσκοπτη σύνδεση, χάρη στην ηλιοφάνεια και τη διαύγεια.

Από εμπορικής άποψης, ένα στοιχείο που θα μπορούσε να θεωρείται βέβαιο είναι ότι η Starlink θα εισέλθει επιθετικά στην ελληνική αγορά με ελκυστικά προγράμματα, ώστε να αποκτήσει αμέσως μεγάλο όγκο συνδρομητών αποσπώντας τους από τον ανταγωνισμό. Πιθανότατα η Starlink θα διαφημίζει ως ασυναγώνιστο το δικό της προϊόν, έχοντας βλέψεις κυριαρχίας, κάτι που αποτελεί πάγια πολιτική του Ελον Μασκ ως επιχειρηματία.

Το όραμά του

Η παροχή υπηρεσιών Διαδικτύου μέσω δορυφόρου δεν αναδύθηκε ξαφνικά μέσα από τη δεξαμενή φαεινών ιδεών του Μασκ, ούτε προέκυψε παρεμπιπτόντως. Το όραμα του δαιμόνιου δισεκατομμυριούχου είναι να εξαλείψει τα προβλήματα διασύνδεσης ολόκληρου του πλανήτη. Εξάλλου, όλα του τα σχέδια έχουν έναν οικουμενικό χαρακτήρα, δεν περιορίζονται σε χώρες ή, έστω, ηπείρους. Το πρόγραμμα της Starlink, το οποίο ξεκίνησε το 2015, έχει στόχο την παγκόσμια κάλυψη έως το 2021, και μέχρι στιγμής έχει θέσει σε τροχιά περί τους 960 δορυφόρους. Σύμφωνα με τις προγραμματικές δηλώσεις των υπευθύνων, για ένα πρώτο δείγμα της λειτουργικότητας του συστήματος χρειάζονταν τουλάχιστον 800 δορυφόροι. Η ολοκλήρωση του συστήματος απαιτεί περί τους 12.000 δορυφόρους, με προοπτική αύξησής τους στο μέλλον έως τους 42.000.

Η SpaceX, η διαστημική εταιρεία του Ελον Μασκ, εκτός των άλλων εγχειρημάτων της για τα συμπαντικά ταξίδια, τον εποικισμό άλλων πλανητών κ.λπ. τα οποία υλοποιεί σε συνεργασία με τη NASA, κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους θα πραγματοποιεί τακτικά αποστολές, ειδικά για τις ανάγκες της Starlink. Τα διαστημικά οχήματα της Space X, στο πλαίσιο μιας επιχείρησης προϋπολογισμού άνω των 10 δισ. δολαρίων, έχουν τη δυνατότητα να μεταφέρουν 60 δορυφόρους ανά δρομολόγιο, δημιουργώντας με αυτούς συστοιχίες (cluster) για την εξυπηρέτηση της σύνδεσης των γήινων στο Διαδίκτυο.

Η Starlink έχει ήδη λάβει αδειοδότηση για την παροχή υπηρεσιών στον Καναδά και το σύστημα έχει τεθεί σε λειτουργία σε απομονωμένους οικισμούς πέριξ της λίμνης Οντάριο. Οι μαρτυρίες των χρηστών επιβεβαιώνουν, αν μη τι άλλο, ότι η ταχύτητα μεταφοράς δεδομένων μέσω δορυφόρου πλησιάζει τα 145 Mbps. Οσο για τις ενστάσεις και τις επιφυλάξεις, αυτές εντοπίζονται στο κόστος (410 ευρώ για τον εξοπλισμό και 81,5 για το μηνιαίο πάγιο), αλλά και σε κάτι απροσδόκητο: οι δορυφόροι της Starlink βρίσκονται σε τόσο χαμηλό ύψος ώστε είναι ευδιάκριτοι με τα τηλεσκόπια των ερασιτεχνών αστρονόμων ή ακόμη και με γυμνό μάτι, σαν μια φωτεινή κινούμενη διακεκομμένη γραμμή. Αυτό ενοχλεί τους λάτρεις της αστρικής παρατήρησης, καθώς αλλοιώνεται η φυσική όψη του ουράνιου στερεώματος.

Βεβαίως, ο Ελον Μασκ δεν επαφίεται μόνο στην εμπορική επιτυχία του εγχειρήματός του. Πρόσφατα η Starlink έλαβε ενίσχυση από την αμερικανική κυβέρνηση, στο πλαίσιο του προγράμματος ψηφιακής διασύνδεσης της περιφέρειας μέσω της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Επικοινωνιών (FCC), ύψους 886 εκατ. δολαρίων. Το ποσό θα καταβάλλεται σε δόσεις εντός της επόμενης δεκαετίας.

Η Starlink, κυρίως λόγω της πληθωρικής προσωπικότητας του σταρ Μασκ, είναι η πιο προβεβλημένη και πιθανώς η πιο προηγμένη εταιρεία παροχής δορυφορικών υπηρεσιών Διαδικτύου. Δεν είναι όμως η μόνη. Η Amazon του Τζεφ Μπέζος, του μόνου ανθρώπου στον πλανήτη που δικαιούται να λέει ότι είναι πιο πλούσιος από τον Ελον Μασκ, σύντομα θα ανταγωνίζεται τη Starlink και σε αυτή την αρένα.

Επί του παρόντος, πάντως, η Starlink παρουσιάζει με υπερηφάνεια τα επιτεύγματά της εκθέτοντας ορισμένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των δορυφόρων της. Η SpaceX παράγει 6 δορυφόρους την ημέρα και καθένας τους ζυγίζει 260 κιλά, ενώ το μέγεθός τους είναι όσο πιο συμπιεσμένο και συμπαγές γίνεται. Κάθε συσκευή φέρει 4 κεραίες για τη μεγιστοποίηση της εμβέλειας, ηλιακές κυψέλες υψηλής απόδοσης και κινητήρα ώσης ιόντων για τις αλλαγές και διορθώσεις πορεία.

Η Starlink ανακοινώνει ότι οι δορυφόροι της είναι οι πρώτοι που τροφοδοτούνται με κρύπτον, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη μέριμνα για το διαστημικό περιβάλλον. Για το τέλος της ζωής τους, όταν πια τα μηχανήματα και τα υλικά θα έχουν καταστεί πλέον άχρηστα, οι δορυφόροι του Ελον Μασκ δεν θα μετατραπούν σε διαστημικά απορρίμματα, όπως όλοι οι τεχνητοί δορυφόροι. Χρησιμοποιώντας το αυτόνομο σύστημα κίνησής τους, θα θέσουν εαυτόν εκτός τροχιάς και θα εξαφανιστούν στο απώτερο διάστημα.

Εάν, παρ’ ελπίδα, ο κινητήρας τους δεν λειτουργήσει, τότε και πάλι οι δορυφόροι της Starlink θα κινηθούν προς τη Γη και θα καούν στην ατμόσφαιρα, εντός διαστήματος από 1 έως 5 χρόνια. Οι συμβατικοί δορυφόροι, οι οποίοι βρίσκονται σε πολύ μεγαλύτερη απόσταση από τη Γη σε σχέση με αυτούς της Starlink, χρειάζονται εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες χρόνια έως ότου καταστραφούν εντελώς στο Διάστημα.

Ανταγωνίστριες εταιρείες, όπως η αμερικανική Viasat, αμφισβητούν την υπεροχή και το τεχνολογικό προβάδισμα της Starlink, με μομφές περί απόκρυψης των πραγματικών στοιχείων για τις αστοχίες των δορυφόρων της. Ωστόσο, ο Ελον Μασκ παραμένει απτόητος και στις όποιες ενστάσεις αντιπαραθέτει στοιχεία που αποδεικνύουν ότι στη φάση της πειραματικής λειτουργίας (Beta) μόνο στις ΗΠΑ εκδήλωσαν ενδιαφέρον πάνω από 700.000 εθελοντές, επαληθεύοντας μαζικά και με ενθουσιασμό τον τίτλο του δοκιμαστικού προγράμματος «Starlink Beta, Better than Nothing» (καλύτερα από το τίποτα).

Πηγή: protothema.gr

(Κώστας Παπαζαχαρίου, αναδημοσίευση 14/1/2021)