Εκπληκτικές εικόνες για τη δημιουργία του Άτλαντα του Σύμπαντος από το διαστημικό τηλεσκόπιο «Ευκλείδης»

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Euclid του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) έστειλε ένα μεγάλο πακέτο εικόνων και δεδομένων που θα χρησιμοποιηθούν εκτός των άλλων στη δημιουργία του πρώτου Άτλαντα του Σύμπαντος. Είναι το πρώτο ολοκληρωμένο πακέτο δεδομένων που στέλνει ο Ευκλείδης που είχε στείλει μέχρι σήμερα ορισμένες αποσπασματικές εικόνες του Σύμπαντος.

Στο πακέτο υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες γαλαξίες διαφορετικών σχημάτων και μεγεθών αποκαλύπτοντας ένα καλό δείγμα για τη μεγάλης κλίμακας δομή του Σύμπαντος μέσα στον αποκαλούμενο «κοσμικό ιστό». Τα δεδομένα περιλαμβάνουν την έρευνα ταξινόμησης 380.000 γαλαξιών, σμήνη γαλαξιών και ενεργούς γαλαξιακούς πυρήνες.

Για να μπορέσουν οι επιστήμονες να βρουν απαντήσεις στα μυστήρια του «σκοτεινού Σύμπαντος», της ονομασίας που έχει δοθεί στη σκοτεινή ύλη και στη σκοτεινή ενέργεια, χρειάζονται παρατηρήσεις και δεδομένα για ένα τεράστιο αριθμό διαστημικών σωμάτων κυρίως γαλαξιών κάτι που σε αυτή την φάση μπορεί να προσφέρει μόνο ο Ευκλείδης για αυτό και οι επιστήμονες της ESA τον έχουν ονομάσει «ντετέκτιβ του σκοτεινού Σύμπαντος».

Ο Ευκλείδης εκτοξεύτηκε το 2023 και στη δημιουργία του συμμετείχε και η NASA. Η αποστολή του Ευκλείδη είναι να διερευνήσει πώς η σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια έχουν κάνει το Σύμπαν να έχει τη σημερινή του μορφή. Η κρατούσα κοσμολογική θεωρία αναφέρει ότι το 95% του Σύμπαντος αποτελείται από αυτές τις δύο μυστηριώδεις οντότητες.

Για να αποκαλύψει τη «σκοτεινή» επιρροή στο ορατό Σύμπαν ο Ευκλείδης παρατηρεί τα σχήματα, τις αποστάσεις και τα μοτίβα δισεκατομμυρίων γαλαξιών σε αποστάσεις ως και δέκα δισεκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη. Με αυτό τον τρόπο οι επιστήμονες θα δημιουργήσουν τον μεγαλύτερο τρισδιάστατο χάρτη του Σύμπαντος που δημιουργήθηκε ποτέ. Ο Ευκλείδης καταγράφει εικόνες του Σύμπαντος που είναι τουλάχιστον τέσσερις φορές πιο ευκρινείς από εκείνες που μπορούμε να πάρουμε από επίγεια τηλεσκόπια.

«Νομίζω ότι τα δύο μεγαλύτερα ερωτήματα που θέτουμε στον εαυτό μας ως ανθρωπότητα είναι, πώς λειτουργεί το Σύμπαν και αν είμαστε μόνοι μας μέσα σε αυτό» λέει Κάρολ Μάντελ διευθύντρια επιστήμης της ESA

«Καθώς η κατανόησή μας για το Σύμπαν αναπτύχθηκε εδώ και πολλά χρόνια, καταλάβαμε ότι η ‘συνήθης ύλη’ που συνθέτει αστέρια, πλανήτες, φεγγάρια, αστεροειδείς, τα σώματά μας και όλα όσα βλέπουμε γύρω μας αποτελούν μόνο το 5% της συνολικής ύλης και ενέργειας του Σύμπαντος. Το άλλο 95% είναι σκοτεινό και είναι άγνωστο» εξηγεί η Μαντέλ.

Αυτά τα σκοτεινά στοιχεία του σύμπαντος έχουν γίνει γνωστά ως σκοτεινή ενέργεια, μια μυστηριώδης δύναμη που προκαλεί την επιτάχυνση της διαστολής του Σύμπαντος και αντιπροσωπεύει περίπου το 70% της ύλης και του ενεργειακού προϋπολογισμού του Σύμπαντος και της σκοτεινής ύλης που αποτελεί το 25% του προϋπολογισμού ύλης/ενέργειας του Σύμπαντος.

«Ο σκοπός του Ευκλείδη είναι πραγματικά να χαρτογραφήσει αυτά τα δύο μαζί για να κατανοήσουμε τη φύση της σκοτεινής ύλης και της σκοτεινής ενέργειας και πώς συνδέονται στο Σύμπαν. Πραγματικά ο Ευκλείδης δεν είναι μόνο ένας ντετέκτιβ του σκοτεινού Σύμπαντος, είναι επίσης μια μηχανή του χρόνου. Θα κοιτάξουμε πίσω 10 δισεκατομμύρια χρόνια στην κοσμική ιστορία» αναφέρει η Μαντέλ.

Πηγή: https://www.naftemporiki.gr/
(Κώστας Παπαζαχαρίου, αναδημοσίευση 26/3/2025)