Όχι της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ε.Ε. και του Ευρωκοινοβουλίου στις καταχρηστικές αγωγές κατά δημοσιογράφων

Η ΕΣΠΗΤ μαζί με όλο τον δημοσιογραφικό κόσμο, χαιρετίζει τη συμφωνία της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ε.Ε. και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με σκοπό την έκδοση οδηγίας για την προστασία των δημοσιογράφων από τις καταχρηστικές αγωγές (slapps) που επιτεύχθηκε μεταξύ του Ευρωκοινοβουλίου και των κρατών – μελών.

Με αυτόν τον νέο νόμο, η ΕΕ υπερασπίζεται δημοσιογράφους και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έναντι αβάσιμων και καταχρηστικών δικαστικών αγωγών.

Τα πρόσωπα που γίνονται στόχος στρατηγικών αγωγών προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού θα έχουν στη διάθεσή τους μια σειρά δικονομικών εγγυήσεων και μέτρων προστασίας. Θα μπορούν να ζητήσουν από το δικαστήριο:

• να απορρίψει μια αγωγή σε αρχικό στάδιο. Εάν μια αγωγή θεωρηθεί προδήλως αβάσιμη, ο δικαστής θα μπορεί να αποφασίσει να την απορρίψει σε όσο το δυνατό πιο πρώιμο στάδιο της διαδικασίας.
• να απαιτήσει χρηματική εγγύηση από το πρόσωπο ή την εταιρεία που άσκησε την αγωγή.
• να αναζητήσει άλλα μέσα έννομης προστασίας. Το δικαστήριο θα μπορεί να αποφασίσει, για παράδειγμα, ότι ο ενάγων πρέπει να επιβαρυνθεί με τα έξοδα της διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένων των εξόδων νομικής εκπροσώπησης του θύματος SLAPP.

Διασυνοριακές υποθέσεις SLAPP
Ένα ζήτημα θα θεωρείται ότι έχει διασυνοριακές διαστάσεις, εκτός εάν αμφότερα τα μέρη είναι εγκατεστημένα στο ίδιο κράτος μέλος με το επιληφθέν δικαστήριο και όλα τα άλλα στοιχεία που αφορούν την κατάσταση βρίσκονται στο εν λόγω κράτος μέλος.

Αποφάσεις τρίτων χωρών
Εάν πρόσωπο που ζει στην ΕΕ βρεθεί στο στόχαστρο υπόθεσης SLAPP σε τρίτη χώρα, τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να αρνηθούν την αναγνώριση και την εκτέλεση της απόφασης αυτής της τρίτης χώρας, εάν κριθεί προδήλως αβάσιμη ή καταχρηστική στο συγκεκριμένο κράτος μέλος.

Μέτρα στήριξης των θυμάτων SLAPP
Τα κράτη μέλη οφείλουν να παρέχουν, σε ένα ενιαίο σημείο, πληροφορίες σχετικά με τις διαδικαστικές εγγυήσεις και τα ένδικα μέσα.

Σύμφωνα με την ΕΕ, οι στρατηγικές αγωγές (SLAPP) δρομολογούνται κατά κανόνα από ισχυρά άτομα, ομάδες συμφερόντων που ασκούν πίεση, εταιρείες και κρατικά όργανα. Στόχος τους είναι να λογοκρίνουν, να εκφοβίζουν και να φιμώνουν τους επικριτές, επιβαρύνοντάς τους με το κόστος μιας νομικής υπεράσπισης, μέχρι να σταματήσουν να ασκούν κριτική ή να εκφράζουν την αντίθεσή τους.
Στο στόχαστρο των SLAPP βρίσκονται συνήθως δημοσιογράφοι και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όμως στο στόχαστρο μπορεί επίσης να βρεθούν και άλλα πρόσωπα που παρεμβαίνουν στη δημόσια σφαίρα, όπως ερευνητές και πανεπιστημιακοί.

Η αύξηση των SLAPP τεκμηριώνεται από εκθέσεις περί κράτους δικαίου, αξιολογήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που εξετάζουν τις εξελίξεις στον τομέα του κράτους δικαίου στα κράτη μέλη της ΕΕ, καθώς και από αναλύσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Ακολουθεί η συμφωνία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου:

https://www.consilium.europa.eu/el/press/press-releases/2023/11/30/council-and-eu-parliament-reach-provisional-agreement-on-eu-law-protecting-journalists-and-human-rights-defenders/

Για να δείτε την σχετική ανακοίνωση της ΠΟΕΣΥ, η οποία έχει ιδρύσει από τον περασμένο Απρίλιο Παρατηρητήριο για τις αγωγές αυτές με σκοπό τη διασφάλιση του ρόλου των δημοσιογράφων σχετικά με τον έλεγχο και την εποπτεία σε θέματα δημοσίου συμφέροντος και της στήριξης και προστασίας τους από αυτού του είδους τις καταχρηστικές πρακτικές πατήστε εδώ: