«Στον αέρα» τα πρόστιμα της ΑΕΠΙ

Νέο επεισόδιο στον ακήρυχτο πόλεμο που μαίνεται στην αγορά μεταξύ των εταιρειών είσπραξης των πνευματικών δικαιωμάτων και των πάσης φύσεως επιχειρήσεων για τη μουσική που παίζουν στον χώρο τους, καθώς γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ) δεν αναγνωρίζει το…

Νέο επεισόδιο στον ακήρυχτο πόλεμο που μαίνεται στην αγορά μεταξύ των εταιρειών είσπραξης των πνευματικών δικαιωμάτων και των πάσης φύσεως επιχειρήσεων για τη μουσική που παίζουν στον χώρο τους, καθώς γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ) δεν αναγνωρίζει το θέσφατο των ελεγκτών και βάζει φρένο στις εφόδους και στα πρόστιμα που επιβάλλουν αν δεν συνοδεύονται από κρατικά όργανα, όπως αστυνομικούς ή δημοτικούς υπαλλήλους κ.ά. που θα βεβαιώσουν επιτόπου την παράβαση.

Η γνωμοδότηση ζητήθηκε από δήμους που διαφωνούσαν στην πρακτική που πρέπει να ακολουθείται στις περιπτώσεις αυτές. Ερχεται μάλιστα να ανάψει νέες φωτιές, την ώρα που έχει ξεσπάσει μάχη και για τον νέο νόμο που προωθεί το υπουργείο Πολιτισμού, ο οποίος επιτρέπει την ίδρυση και άλλων φορέων προστασίας και είσπραξης πνευματικών δικαιωμάτων, πέραν των δύο (ΑΕΠΙ Α.Ε. και Αυτοδιαχείριση) που η γνωμοδότηση του ΝΣΚ δέχεται ως νόμιμες.

Επί της ουσίας, δεν αμφισβητεί την υποχρέωση του κάθε επιχειρηματία να καταβάλει αντίτιμο προς τις εταιρείες πνευματικής ιδιοκτησίας που λειτουργούν με σκοπό την είσπραξή τους, ούτε το ότι αυτές είναι οι μόνες νόμιμες να διαπιστώσουν και να βεβαιώσουν αν γίνεται παράνομα χρήση ενός έργου, παραβιάζοντας τα δικαιώματα του δημιουργού που αυτές εκπροσωπούν.

Θέτει, όμως, έναν σημαντικό περιορισμό στον τρόπο ελέγχου και επιβολής της υποχρέωσης πληρωμής των ποσών αυτών: στις περιπτώσεις που δεν παρίσταται κρατικό όργανο κατά τον έλεγχο σε μαγαζιά η έκθεση διαπιστώσεων του ελεγκτή-υπαλλήλου της εταιρείας θα θεωρείται απλή καταγγελία προς τον δήμο και όχι πράξη βεβαίωσης παράβασης και επιβολής κυρώσεων.

Ουσιαστικά αμφισβητούνται έτσι τα πρόστιμα που επιβάλλονται ή έχουν επιβληθεί από τα συνεργεία υπαλλήλων των Εταιρειών Προστασίας Πνευματικών Δικαιωμάτων χωρίς την παρουσία εντεταλμένου κρατικού υπαλλήλου! Αντιθέτως, οι δήμοι δεν θα εκτελούν πλέον πάραυτα τις εκθέσεις ελέγχου που κατατέθηκαν εκ των υστέρων σε αστυνομικά τμήματα, η καταγγελία θα πρέπει να αποδειχθεί, ενώ και ο ελεγχόμενος έχει το δικαίωμα ανταπόδειξης για τα πραγματικά περιστατικά – ή ενδεχομένως να ανοίγει και σε ορισμένους η όρεξη να πάρουν «το αίμα τους πίσω».

Ακήρυχτος πόλεμος

Η απόφαση αφορά κατεξοχήν τα καταστήματα που παίζουν μουσική και απαιτείται να έχουν σχετική άδεια για να λειτουργούν (μπαρ, κέντρα διασκέδασης, ταβέρνες κ.λ.π). Για τέτοιες άδειες πληρώνουν τα περισσότερα χρήματα και για κάθε παράβαση απειλούνται άμεσα με λουκέτο.

Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχει ξεσπάσει πόλεμος ανάμεσα στις εταιρείες που έχουν αναλάβει τον ρόλο του αστυφύλακα της πνευματικής ιδιοκτησίας χιλιάδων καλλιτεχνών και των καταστηματαρχών που, έστω και αν φαινομενικά δεν έχουν σχέση με τη μουσική (π.χ. συνοικιακά καταστήματα ρούχων, κομμωτήρια, φαρμακεία κ.λπ.) αντιμετωπίζονται από τον νόμο σαν πειρατές, στην περίπτωση που ακούγεται να παίζει, π.χ., ένα ραδιόφωνο στον χώρο τους. Τα ποσά είναι πολύ μικρότερα σε τέτοιες περιπτώσεις (για παράδειγμα, 60 ευρώ τον χρόνο για ένα φαρμακείο 30 τ.μ. ή 2 ευρώ την ημέρα για ένα ταξί και 9 ευρώ για πούλμαν, αστικά λεωφορεία και τρόλεϊ). Ωστόσο, όσο δίκαιο και αν είναι να πληρώνουν όσοι εκμεταλλεύονται εμπορικά τη μουσική δημιουργία, όχι σπάνια οι έλεγχοι καταλήγουν σε συγκρουσιακές καταστάσεις και ακρότητες – οι οποίες ενίοτε φτάνουν να απασχολούν τις αίθουσες των δικαστηρίων ή ακόμα και την Ελληνική Βουλή!

Οι έλεγχοι έχουν επεκταθεί πια σε χωριά και νησιά σε όλη την Ελλάδα. Οι επισκέψεις αντιπροσώπων των διαφόρων οργανισμών προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας αποτελούν γνώριμη εικόνα, ανάλογη με εκείνη της απόβασης εφοριακών του ΣΔΟΕ σε κοσμοπολίτικα νησιά. Εφτασαν πρόσφατα, για παράδειγμα, και στο καφενείο του χωριού Κουρούνια στη Χίο που κλήθηκε να καταβάλει ποσό περίπου 1.200 ευρώ για πνευματικά δικαιώματα τριών χρόνων επειδή έπαιζε η τηλεόραση και έβλεπαν οι λιγοστοί γέροντες του χωριού. Από την πλευρά τους, εταιρείες και καλλιτέχνες θεωρούν αναγκαίο να εφαρμόζονται οι νόμοι και οι διεθνείς συμβάσεις που προβλέπουν την επιβολή προστίμων σε περιπτώσεις που οποιαδήποτε επιχείρηση δεν έχει πληρώσει για τη μουσική που ακούγεται να παίζει στον χώρο της.

Η κατάσταση αγγίζει όμως κάποτε τα όρια της υπερβολής ή της… παραφιλολογίας, αφού, όπως έχει λεχθεί και στη Βουλή, συνεργάτες των εταιρειών που επισκέπτονται τα μαγαζιά ανά την Ελλάδα δουλεύουν με ποσοστά για να επιβάλουν πρόστιμα, ενώ έχουν ακουστεί και εξωφρενικά σκηνικά, για παράδειγμα, πρόστιμα σε… οικοδόμους επειδή άκουγαν μουσική ενώ δούλευαν, κάτι που δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί, όμως, εφόσον δεν υπάρχει καταγραφή από εκπρόσωπο κρατικής αρχής που θα μπορούσε να το βεβαιώσει.

Κωστής Πλάντζος

http://www.newmoney.gr/palmos-oikonomias/epixeiriseis/269996-%C2%ABston-aera%C2%BB-ta-prostima-tis-aepi