Αφιέρωμα του Αρχείου της ΕΡΤ στον Νίκο Πουλαντζά

Φέτος συμπληρώνονται 40 χρόνια από τον πρόωρο θάνατο του σπουδαίου μαρξιστή διανοούμενου Νίκου Πουλαντζά, ο οποίος αυτοκτόνησε στις 3 Οκτωβρίου 1979 στο Παρίσι, απ’ όπου ξεκίνησε τη θεωρητική του παραγωγή μέσα στη δεκαετία του ’60. Το έργο του Νίκου Πουλαντζά έχει επηρεάσει τις αναλύσεις για το σύγχρονο κράτος…

Φέτος συμπληρώνονται 40 χρόνια από τον πρόωρο θάνατο του σπουδαίου μαρξιστή διανοούμενου Νίκου Πουλαντζά, ο οποίος αυτοκτόνησε στις 3 Οκτωβρίου 1979 στο Παρίσι, απ’ όπου ξεκίνησε τη θεωρητική του παραγωγή μέσα στη δεκαετία του ’60.  Το έργο του Νίκου Πουλαντζά έχει επηρεάσει τις αναλύσεις για το σύγχρονο κράτος, την εξουσία, τις τάξεις, τον σοσιαλισμό. Το Αρχείο της ΕΡΤ  ψηφιοποίησε και παρουσιάζει στην ιστοσελίδα http://www.ert.gr/news/arxeio-afierwmata/  εκπομπή-αφιέρωμα στην προσωπικότητα και το επιστημονικό του έργο «Νίκος Πουλαντζάς, δέκα χρόνια απουσίας», η οποία προβλήθηκε το 1989 για τα 10 χρόνια από το θάνατό του.

Η εκπομπή είναι αφιερωμένη στον μαρξιστή θεωρητικό της Πολιτικής Κοινωνιολογίας Νίκο Πουλαντζά και επιχειρεί να φωτίσει την προσωπικότητά του και την πολιτική του σκέψη. Παρουσιάζει τα μαθητικά του χρόνια, τις σπουδές του, την πολιτικοποίησή του ως φοιτητή και την ακαδημαϊκή του σταδιοδρομία στο Παρίσι. Γίνεται αναφορά στις επιρροές που διαμόρφωσαν τον πολιτικό του στοχασμό και στη διανοητική του δράση στο πλαίσιο της μαρξιστικής σκέψης, καταρχάς στη δεκαετία του ’60, με σταθμό την έκδοση του έργου του «Πολιτική εξουσία και κοινωνικές τάξεις». Το βιβλίο συμπίπτει με τα γεγονότα του Μάη του 1968 στη Γαλλία και τον κάνει παγκόσμια γνωστό για τη συνεισφορά του στη θεωρητική ανάλυση του κράτους και της πολιτικής εξουσίας.

Παρουσιάζονται οι βασικές περίοδοι του επιστημονικού του έργου και οι επιρροές του σε σχέση με τις θεωρητικές του αναλύσεις. Δίνεται έμφαση στη θεωρητική του προσέγγιση σχετικά με το κράτος εκτάκτου ανάγκης, όπως αποτυπώθηκε στις μελέτες του για τον φασισμό και την κρίση των δικτατοριών. Η εκπομπή παρακολουθεί ταυτόχρονα τη συμμετοχή του στο κομμουνιστικό κίνημα της Γαλλίας και της Ελλάδας, μέσα από το ΚΚΕ Εσωτερικού και τη συντακτική ομάδα του περιοδικού «Αγώνας», όργανο του κόμματος στο Παρίσι.

Το τελευταίο μέρος του ντοκιμαντέρ αναφέρεται στην τελευταία φάση του επιστημονικού του έργου μετά το 1974, με άξονα το τελευταίο του βιβλίο «Το κράτος, η εξουσία, ο σοσιαλισμός», όπου τον απασχολεί το πρόβλημα του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού στο πλαίσιο του μαρξισμού, καθώς και το θέμα της δημοκρατίας στον σοσιαλισμό και του ολοκληρωτισμού. Ο προβληματισμός του συμπυκνώνεται το 1977 στη φράση του «ο σοσιαλισμός ή θα γίνει δημοκρατικός ή δεν θα είναι σοσιαλισμός». Η εκπομπή κλείνει διερευνώντας τα αίτια της αυτοκτονίας του.

Για τον Νίκο Πουλαντζά και το έργο του μιλούν: η αδελφή του Ρινέττα Καρλάφτη, οι πανεπιστημιακοί καθηγητές Κωνσταντίνος Τσουκαλάς και Γιώργος Στεφανίδης, ο εκδότης και διευθυντής του περιοδικού «Ο Πολίτης» Άγγελος Ελεφάντης, η σύζυγός του φεμινίστρια συγγραφέας Ανί Λεκλέρ, η φιλόσοφος Κριστίν Μπισί-Γκλισμάν, ο πολιτικός επιστήμονας Μάκης Καβουριάρης και ο σκηνοθέτης Γιάννης Σμαραγδής. Περιλαμβάνεται φωτογραφικό και οπτικοακουστικό υλικό (εικόνες από τα γεγονότα της Τσεχοσλοβακίας το 1968).

Επιμέλεια-παρουσίαση: Νίκος Χουρδάκης, Κώστας Χριστοφιλόπουλος

Σκηνοθεσία: Βασίλης Βλαχοδημητρόπουλος

Σενάριο: Νίκος Χουρδάκης

Δείτε το αφιέρωμα στη διεύθυνση: https://www.ert.gr/arxeio-afierwmata/nikos-poylantzas-3-oktovrioy-1979/