Ψηφιακή Τηλεόραση

Το Ινστιτούτο Οπτικοακουστικών Μέσων (ΙΟΜ) διοργάνωσε την Τρίτη 30 Νοεμβρίου 2010 την Ημερίδα «Ψηφιακή Τηλεόραση: Ρυθμίσεις & Αρρυθμίες». Η Ημερίδα απαρτιζόταν από τρεις θεματικές ενότητες. Η πρώτη με τίτλο «Ψηφιακή Σύγκλιση: Θεσμική συνεργασία στη ρύθμιση του οπτικοακουστικού τομέα» είχε ως σκοπό να εντοπιστούν τα ρυθμιστικά ζητήματα που προκύπτουν από το νομικό πλαίσο της ψηφιακής μετάβασης. Η δεύτερη με τίτλο «Χάρτες Συχνοτήτων και Ψηφιακό Μέρισμα» είχε ως σκοπό να αποτυπωθούν τα ζητήματα που πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά τη σύνταξη του οριστικού ψηφιακού χάρτη συχνοτήτων δεδομένου της αναμενόμενης απόφασης για το ψηφιακό μέρισμα (απώλεια ζώνης 790-862 MHz για τις τηλεοπτικές μεταδόσεις). Η τρίτη με τίτλο «Το κόστος της Ψηφιακής Μετάβασης» είχε ως σκοπό να παρουσιάσει, συνοπτικά αλλά ουσιαστικά, το κόστος της ψηφιακής μετάβασης για την Πολιτεία, τον πολίτη, τους τηλεοπτικούς σταθμούς και την αγορά.

Εναρκτήρια ομιλία

κος Μορώνης Ο Πρόεδρος του ΙΟΜ, στην εναρκτήρια ομιλία του, αναφέρθηκε στην πρώτη Ημερίδα για την ψηφιακή μετάβαση που είχε διοργανώσει το ΙΟΜ το Φεβρουάριο του 2007 με τίτλο «Ψηφιακή Τηλεόραση: Το αύριο είναι σήμερα» και είχε από τότε επισημανθεί ότι οι καθυστερήσεις στη σύνταξη ενός οδικού χάρτη της πορείας προς τις ψηφιακές εκπομπές θα είχαν ως αποτέλεσμα την εμφάνιση «αυθαιρέτων» κατά το μοντέλο της, εντός εισαγωγικών, ανάπτυξης της ιδιωτικής ραδιοφωνίας και τηλεόρασης στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Τα βήματα που έχουν γίνει είναι σπασμωδικά και δεν εγγυώνται την ομαλή πορεία προς το switchoff, ούτε βέβαια τη σωστή εκμετάλλευση από όλες τις πλευρές των δυνατοτήτων που προσφέρονται. Το ΙΟΜ πιστεύει ότι η διαχείριση του φάσματος, η διαχείριση των δικτύων, ο έλεγχος των προσφερόμενων υπηρεσιών, αλλά και οι αναγκαίες παρεμβάσεις για την ενθάρρυνση της μετάβασης χρίζουν κανόνων, ρυθμίσεων και μέτρων, με τελικό στόχο τη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για ιδιωτικές επενδύσεις, για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την ώθηση της βιομηχανικής παραγωγής και του εμπορίου και, τέλος, την παροχή δυνατότητας σε όλους να μετάσχουν στην κοινωνία της πληροφορίας. Ακολούθως, ο κος Μορώνης δήλωσε ότι το ζήτημα της επιλογής του προτύπου ψηφιακής κωδικοποίησης (MPEG-4 αντί MPEG-2) θα πρέπει να γίνεται κεντρικά από την κυβέρνηση, ενώ από τη σχετική απόφαση εξαρτάται και ο αριθμός των προγραμμάτων που χωρούν σε ένα δίαυλο. Η έλλειψη σχεδιασμού φαίνεται και από το γεγονός ότι το μεγάλο ζήτημα της ενημέρωσης του κοινού το έχει αναλάβει η Digea και όχι η Πολιτεία. Ο Πρόεδρος του ΙΟΜ, αναφερόμενος στο κόστος για την ψηφιακή μετάβαση, επεσήμανε τον υπαρκτό κίνδυνο να οδηγηθούμε σε κοινωνίες δύο ταχυτήτων, υποστήριξε την επιδότηση εξοπλισμού για ευπαθείς κοινωνικά ομάδες ενώ τάχθηκε υπέρ της διάθεσης του Ψηφιακού Μερίσματος.

Ψηφιακή Σύγκλιση: Θεσμική συνεργασία στη ρύθμιση του οπτικοακουστικού τομέα

κος Κανέλλος: O Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Επικοινωνιών & Ταχυδρομείων (Ε.Ε.Τ.Τ.) σημείωσε ότι η ψηφιακή μετάβαση αποτελεί τη σημαντικότερη και τη μεγαλύτερη αλλαγή στο χάρτη των ηλεκτρονικών επικοινωνιών στην Ελλάδα. Τόνισε ότι το νομοθετικό πλαίσιο είναι μεν πλήρες, απαιτούνται όμως προσθήκες διότι οι υπάρχουσες ρυθμίσεις είναι ανεπαρκείς. Ο κος Κανέλλος επεσήμανε ότι το 2012 βρίσκεται πολύ κοντά. Λόγω της καθυστέρησης είναι υπαρκτοί τρεις κίνδυνοι, τρεις ενδεχόμενες εξελίξεις με αρνητικό αποτέλεσμα εφόσον πραγματοποιηθούν. Ο πρώτος κίνδυνος είναι το μεταβατικό στάδιο που σήμερα βιώνουμε να καταστεί τελικό. Ο δεύτερος κίνδυνος είναι να σπαταληθεί αυτός ο πολύτιμος δημόσιος πόρος που λέγεται φάσμα συχνοτήτων. Ο τρίτος κίνδυνος είναι να δημιουργηθεί ένα ψηφιακό αλαλούμ όπου θα οδηγηθούμε σε κοινωνίες των δύο τρίτων με τους ισχυρούς οικονομικά συμπολίτες μας να απολαμβάνουν όλα τα οφέλη της ψηφιακής μετάβασης και της κοινωνίας της πληροφορίας και τους πολύ αδύναμους να έχουν ουσιαστικά αποκλειστεί από τα δημόσια αγαθά και τις υπηρεσίες όπως είναι η ψηφιακή τηλεόραση. Χρειάζεται να γίνει κατανοητό ότι τα δίκτυα δεν είναι ανταγωνιστές, αλλά εν δυνάμει συνεργάτες στους παρόχους περιεχομένου. Η πρόταση της ΕΕΤΤ είναι ότι απαιτείται η δημιουργία ενός οδικού χάρτη που να απλοποιεί τις διαδικασίες, προκειμένου να κερδηθεί ο χαμένος χρόνος, αλλά και να διαμορφωθούν τα δικαιώματα χρήσης του φάσματος με ευρύ γεωγραφικό προσδιορισμό συνοδευόμενα από κατάλληλους όρους (π.χ. την υποχρέωση κάλυψης συγκεκριμένου τμήματος του πληθυσμού). Επίσης, η ΕΕΤΤ θεωρεί ότι η κατοχή δικαιωμάτων χρήσης του φάσματος πρέπει να αποδίδεται στον πάροχο δικτύου μέσω ανοικτής διαγωνιστικής διαδικασίας (δημοπρασία ή beauty contest).

κος Μπορόβας (Προϊστάμενος Ειδικού Τμήματος ΜΜΕ Επιτροπής Ανταγωνισμού): Ο κος Μπορόβας αναφέρθηκε ουσιαστικά στις προβλέψεις των δύο βασικών νομοθετικών κειμένων που οριοθετούν το εύρος της εμπλοκής της Επιτροπής Ανταγωνισμού στα ζητήματα της ψηφιακής τηλεόρασης και της ψηφιακής μετάβασης. Αυτά είναι ο Νόμος 703/1977 περί ανταγωνισμού και ο Νόμος 3592/2007 ο πρώτος νόμος που ασχολείται με ζητήματα ψηφιακής τηλεόρασης στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τον ομιλητή, σε ζητήματα όπως η πολυπλεξία, η αδειοδότηση, τα συστήματα εκπομπής, ο χάρτης συχνοτήτων, η πλήρης αξιοποίηση του φάσματος και εν γένει η μετάβαση στην ψηφιακή εποχή δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Ωστόσο, η ψηφιακή μετάβαση θα «γεννήσει» μια νέα πραγματικότητα όπου τα όρια μεταξύ του παρόχου δικτύου και του παρόχου περιεχομένου θα είναι δυσδιάκριτα, όπως π.χ. στις πλατφόρμες. Επίσης, προβληματικό από την άποψη ποια είναι η αρμοδιότερη Αρχή είναι και το παράδειγμα της ρύθμισης και του ελέγχου των πακέτων προσφορών που περιλαμβάνουν προϊόντα περισσότερων αγορών π.χ. τηλεόρασης-τηλεφωνίας-Internet.

κος Αποστολάς (Μέλος Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης): Ο κος Αποστολάς αναφέρθηκε και αυτός εκτενώς στο Ν3592/2007. Οι προτάσεις του ΕΣΡ περιλαμβάνουν τη δημοπράτηση των ψηφιακών συχνοτήτων, τη διεύρυνση της έννοιας «οπτικοακουστικά» και σε ραδιοτηλεοπτικές υπηρεσίες μέσω Internet, και την παροχή κινήτρων στους πολίτες για την αγορά ψηφιακού εξοπλισμού. Το Συμβούλιο εξέτασε και τις 120 αιτήσεις μετάδοσης του αναλογικού τους προγράμματος σε ψηφιακή μορφή από αντίστοιχου αριθμού περιφερειακών και τοπικών τηλεοπτικών σταθμών και ενέκρινε τις 42 εξ αυτών. Μάλιστα, σημείωσε με έμφαση ότι το ΕΣΡ πληροφορήθηκε καθυστερημένα και από τα ΜΜΕ ότι τον Σεπτέμβριο του 2010, 8 περιφερειακά κανάλια της Αττικής εξέπεμπαν ψηφιακά από πολυπλέκτη της Digea. Μέχρι σήμερα οι εγκρίσεις έχουν φτάσει τις 90, διότι και οι σταθμοί που «κόπηκαν» υπέβαλλαν αίτηση θεραπείας. Υφίστανται σημαντικά προβλήματα όπως η μη ύπαρξη προθεσμιών υλοποίησης της ψηφιακής μετάδοσης, πότε ελευθερώνεται ένας αναλογικός δίαυλος, αναντιστοιχία στη γεωγραφική κάλυψη αναλογικού-ψηφιακού τηλεοπτικού σήματος, ασυμφωνία μεταξύ περιφερειακών σταθμών για τη συμπλήρωση 4 προγραμμάτων σε μια συχνότητα (σε ένα πολυπλέκτη-multiplex), το φαινόμενο περισσότεροι του ενός πάροχοι δικτύου να ερίζουν για τον ίδιο δίαυλο κ.α.

Χάρτες Συχνοτήτων και Ψηφιακό Μέρισμα

κος Βλασσόπουλος (Διευθυντής Διεύθυνσης Φάσματος Ε.Ε.Τ.Τ.): Ο κος Βλασσόπουλος αναφέρθηκε στη σύγκλιση που παρατηρείται και που μπορεί να αποδοθεί σχηματικά ως σύγκλιση υπηρεσιών, δικτύων και συσκευών. Επομένως το τηλεοπτικό περιεχόμενο μπορεί να προσφέρεται σε αυτό το περιβάλλον της σύγκλισης μέσα από πληθώρα εναλλακτικών δικτύων. Η κύρια πηγή εσόδων έως πρόσφατα για την τηλεόραση, η διαφήμιση, κατευθύνεται συστηματικά προς το διαδίκτυο, ενώ η κατανάλωση του περιεχόμενου των ΜΜΕ γίνεται πιο «προσωπική» υπόθεση (κινητό, υπολογιστής, iPad κ.ά.). Το κύριο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα αυτή τη στιγμή είναι το περιεχόμενο-εφαρμογή και όχι το δίκτυο. Ειδικότερα, όσον αφορά τα δικαιώματα χρήσης των συχνοτήτων που θα δοθούν στον πάροχο δικτύου αυτά θα πρέπει να δίνουν περιθώριο ελευθερίας σε κάποιους τομείς. Αυτοί οι τομείς μπορεί να είναι η αρχιτεκτονική με την οποία αναπτύσσεται το δίκτυο, οι θέσεις που επιλέγει ο πάροχος για να εγκαταστήσει τα συστήματά του, η επιλογή της τεχνολογίας (π.χ. DVB-Τ2), κ.ά.. Δύο είναι οι τρόποι απόδοσης των δικαιωμάτων χρήσης. Ο πρώτος είναι αυτός που εφαρμόζεται χρόνια τώρα και αφορά τα σημειακά δικαιώματα χρήσης, αυτό που παραδοσιακά λέμε χάρτης συχνοτήτων. Αυτές οι σημειακές εκχωρήσεις συχνοτήτων δεν επιτρέπουν στον πάροχο να παρακολουθήσει τις τεχνολογικές εξελίξεις. Μια εναλλακτική προσέγγιση, που ήδη εφαρμόζεται σε αρκετές χώρες, είναι η διαμόρφωση δικαιωμάτων χρήσης με ευρύ γεωγραφικό προσδιορισμό με τη συνοδεία κατάλληλων όρων. Όσον αφορά το Ψηφιακό Μέρισμα, ο κος Βλασσόπουλος τόνισε ότι είναι λάθος να λέμε ότι αυτό θα πρέπει αποκλειστικά να δοθεί σε άλλες υπηρεσίες εκτός από την τηλεόραση. Η Ευρωπαική Επιτροπή κινείται στην κατεύθυνση της απόδοσης της ζώνης 790-862 ΜHz (τα κανάλια 61-69 των UHF) για την ανάπτυξη ασύρματων ευρυζωνικών δικτύων και υπηρεσιών. Διάφορες μελέτες, με πρόσφατη αυτή της Analysys Mason e.t. που έγινε κατ΄εντολή της Επιτροπής, υπολογίζουν τα οφέλη από την απόδοση του Ψηφιακού Μερίσματος ανάλογα με τη μέθοδο ή το σενάριο υπολογισμού από 20 έως 50 δισεκατομμύρια ευρώ σε βάθος δεκαπενταετίας. Στην περίπτωση της Ελλάδας, οι αποφάσεις θα πρέπει να βασίζονται σε αντικειμενικά ποσοτικά στοιχεία και όχι τόσο σε ποιοτικά.

κος Καψάλης (Καθηγητής ΕΜΠ συντάκτης μεταβατικού χάρτη συχνοτήτων): Ο κος Καψάλης εστίασε στην ελληνική πραγματικότητα με την ιδιαιτέρως προβληματικά αναλογική πραγματικότητα με την ανομία, τα πάρκα κεραιών όπου ο καθένας κάνει ότι θέλει και εκπέμπει με όση ισχύ τον εξυπηρετεί προκαλώντας παρεμβολές τόσο σε γειτονικές περιοχές του ελληνικού χώρου, όσο και σε γειτονικές και όμορες τηλεπικοινωνιακά χώρες. Ο κος Καψάλης τόνισε ότι το μεγάλο πλεονέκτημα του μεταβατικού χάρτη είναι ότι η ψηφιακή μετάβαση γίνεται χωρίς να υπάρχουν σοβαρές και μεγάλες παρενοχλήσεις. Οι δίαυλοι οι οποίοι έχουν εκχωρηθεί για ψηφιακή μετάδοση είχαν συμφωνηθεί από τη χώρα μας στη Γενεύη το 2006. Τα κέντρα εκπομπής του μεταβατικού χάρτη είναι 23 και εξασφαλίζουν ένα ποσοστό πληθυσμιακής κάλυψης της τάξης του 75%. Η Ελλάδα χρειάζεται τουλάχιστον 158 κέντρα εκπομπής για να καλυφθεί. Η μη ύπαρξη παρεμβολών επιτυγχάνεται διότι οι δίαυλοι που χρησιμοποιούνται είναι δίαυλοι τους οποίους χρησιμοποιούσαν ως χθες τα ιδιωτικά κανάλια πανεθνικής εμβέλειας και η ΕΡΤ, και επομένως εκεί που εξέπεμπαν με ισχύ της τάξης των 10kW ERP σήμερα απαιτείται να εκπέμπουν με ισχύ 2kW ERP. Ο κος Καψάλης εξήγησε ότι τόσο η Πάρνηθα, όσο και το Πήλιο εξαιρέθηκαν από το μεταβατικό χάρτη εξαιτίας : Α) Των παρεμβολών που θα προκαλούσαν στο δίκτυο αναλογικής εκπομπής Β) Των παρεμβολών που θα προκαλούσαν στο δίκτυο ψηφιακής μετάβασης των γειτονικών περιοχών Γ) Της αδυναμίας συντονισμού με τα κέντρα εκπομπής Υμηττού, Αίγινας & Δοβρουτσίου αντίστοιχα Δ) Της αδυναμίας δημιουργίας νέου SFN λόγω μη διάθεσης διαύλου.

Ο χάρτης οργάνωσε τα μονοσυχνικά δίκτυα ώστε να επιτυγχάνεται η μέγιστη επαναχρησιμοποίηση συχνότητας. Το Ψηφιακό Μέρισμα σημείωσε ο κος Καψάλης αποτελείται από δύο πράγματα: από ένα συνεχόμενο φάσμα συχνοτήτων που θα είναι το 790-862 MHz λόγω της εξοικονόμησης συχνοτήτων και δεύτερον από μεμονωμένους διαύλους που είναι διάσπαρτοι μέσα στο φάσμα και θα μένουν κενοί σε κάθε μια περιοχή. Θα πρέπει απαραιτήτως να ληφθεί υπόψη το μεγάλο ζήτημα των παρεμβολών μεταξύ διαφορετικών υπηρεσιών, και στη συγκεκριμένη περίπτωση μεταξύ τηλεοπτικής μετάδοσης π.χ. στο κανάλι 60 και ασύρματης ευρυζωνικής υπηρεσίας στο κανάλι 61. Επίσης, θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα για τα κανάλια 67-69 που χρησιμοποιούν στη χώρα μας οι ένοπλες δυνάμεις. Εκ των ουκ άνευ είναι ο συντονισμός με τις όμορες τηλεπικοινωνιακά χώρες, ενώ η μετακίνηση των διαύλων που έχει αποδώσει σήμερα ο μεταβατικός χάρτης για ψηφιακή εκπομπή στα κανάλια 61-66 σε κανάλια κάτω από το 61, τεχνικά είναι πολύ εύκολο να γίνει.

κος Μαθιός (Διευθύνων Σύμβουλος Digea): Ο κος Μαθιός δήλωσε ότι οι άνθρωποι της Digea είναι πρόθυμοι να μοιραστούν τη γνώση που απέκτησαν μέχρι σήμερα με βάση τις εμπειρίες που αποκόμισαν ολοκληρώνοντας την ψηφιακή μετάβαση για το 60% περίπου του ελληνικού πληθυσμού. Η επιτυχημένη διαδικασία της μετάβασης, σύμφωνα με την εμπειρία της Digea, απαιτεί μικρά, οργανωμένα και θετικά βήματα. Ο κος Μαθιός ανέφερε ενδεικτικά ότι το Φεβρουάριο του 2009 οι Έλληνες δεν ήξεραν τι είναι επίγεια ψηφιακή τηλεόραση και την ταύτιζαν με τη συνδρομητική. Μετά τη μετάβαση στην Αττική πάνω από το 90% των κατοίκων των περιοχών που θα έχαναν το σήμα της τηλεόρασής τους ήταν ενήμεροι για το τι επρόκειτο να συμβεί και για το τι έπρεπε να κάνουν οι ίδιοι, ενώ ένα ποσοστό που ξεπερνούσε το 60% των κατοίκων,  γνώριζε με λεπτομέρεια το πότε αυτό θα συνέβαινε. Η Digea υλοποίησε μια στρατηγική ενημέρωσης και πληροφόρησης, τυπώνοντας – με δικά της έξοδα στις περισσότερες περιπτώσεις – εκατοντάδες χιλιάδες στοχευμένα φυλλάδια, ενώ δημιούργησε μια φιλική και χρηστική ιστοσελίδα και ενεργοποίησε ένα κέντρο τηλεφωνικής υποστήριξης που έχει εξυπηρετήσει μέχρι σήμερα εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες. Ο κος Μαθιός πρόσθεσε ότι η Digea ενημέρωσε και συντόνισε το εμπόριο. Ως πάροχος δικτύου επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης, η Digea ανέλαβε την παροχή υπηρεσιών και προς τρίτους τηλεοπτικούς οργανισμούς εκπέμποντας ήδη οκτώ (8) περιφερειακούς σταθμούς στην Αττική. Ο κος Μαθιός επεσήμανε ότι ο ψηφιακός πάροχος δικτύου έχει εντοπίσει στην πράξη τα κενά του ρυθμιστικού πλαισίου και έχει υποδείξει τις βέλτιστες δυνατές λύσεις. Ο κος Μαθιός εκτίμησε ότι τα μέσα του 2013 και όχι το τέλος του 2012 είναι ένας ρεαλιστικός ορίζοντας για την ολοκλήρωση του switchover, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις πραγματικές διαστάσεις του εγχειρήματος, όσο και το περιβάλλον μέσα στο οποίο δραστηριοποιούνται τα ΜΜΕ. Για τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Digea δύο είναι οι βασικές προτεραιότητες: 1) Οι διαδικασίες αδειοδότησης των σημείων εκπομπής. Ένα εγχείρημα όχι μόνο χρονοβόρο αλλά και κοστοβόρο καθώς αυτή η διαδικασία αναμένεται να στοιχίσει στην Digea τουλάχιστον 2 εκατομμύρια ευρώ μόνο για το κύριο δίκτυο, ενώ κάτι ανάλογο θα έχουν να αντιμετωπίσουν η ΕΡΤ και οι περιφερειακοί σταθμοί. 2) Το επιχειρηματικό αύριο των εμπλεκομένων φορέων και επιχειρήσεων. Πρέπει να δημιουργηθεί ένα οικονομικό και θεσμικό πλαίσιο που θα επιτρέψει στους παρόχους περιεχομένου να συνεχίσουν να το παρέχουν με επιτυχία και με βιώσιμο τρόπο.

Τέλος για το Ψηφιακό Μέρισμα ο κος Μαθιός είπε ότι είναι νωρίς για να εκτιμηθεί και ότι πρέπει πρώτα να λυθούν θεμελιώδη προβλήματα όπως ο συντονισμός με τις γειτονικές μας χώρες. Επίσης, έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στο ζήτημα των παρεμβολών που δημιουργεί η τόσο κοντινή χρήση των συχνοτήτων για τηλεπικοινωνιακή εκπομπή και λήψη τηλεοπτικού σήματος.

κος Παπατσώρης (Καθηγητής ΤΕΙ Σερρών): Ο κος Παπατσώρης στην εισήγησή του παρουσίασε συνοπτικά την ευρωπαϊκή προσέγγιση στην εκμετάλλευση του Ψηφιακού Μερίσματος. Ακολούθως αναφέρθηκε στις τρέχουσες εξελίξεις στην τεχνολογία της τηλεοπτικής ψηφιακής εκπομπής και τον αντίκτυπο που αυτές έχουν σε εθνικό, ρυθμιστικό, οικονομικό και επιχειρηματικό επίπεδο. Στη συνέχεια, ανέλυσε τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν στην επίγεια τηλεοπτική μετάδοση τόσο η τεχνική συμπίεσης βάση κωδικοποίησης MPEG-4 (συγκεκριμένα H.264/MPEG-4 AVC), όσο και το νέο ψηφιακό πρότυπο μετάδοσης DVB-T2. Τo ουσιαστικό συγκριτικό πλεονέκτημα των δύο προτύπων είναι να βελτιωθεί ακόμα περισσότερο η φασματική απόδοση, να χωρέσουν δηλαδή ακόμα περισσότερα κανάλια σε κάθε πολυπλέκτη (multiplex) ίδιας επίδοσης και απόδοσης με αυτά που έχει η παλαιότερη τεχνολογία DVB-T. Μια επιπρόσθετη ωφέλεια είναι η σημαντική βελτίωση της κάλυψης που προσφέρουν σε μικρά μονοσυχνικά SFN δίκτυα. Απαραίτητη προϋπόθεση της επιτυχούς διάθεσης του Ψηφιακού Μερίσματος είναι ο προσεκτικός σχεδιασμός των δικτύων και ο ορισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο τεχνικών προδιαγραφών, ώστε να προστατευτούν οι τηλεοπτικές υπηρεσίες από τις παρεμβολές. Για την περίπτωση της Ελλάδας το ζήτημα της αξιοποίησης του φάσματος πρέπει να αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο της συνεργασίας και της συνεννόησης με τις γειτονικές χώρες, ενώ ο κος Παπατσώρης ολοκληρώνοντας πρότεινε τη χάραξη εθνικής στρατηγικής για την ανάπτυξη σε βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

κος Στεφανόπουλος (Γενικός Διευθυντής Ένωσης Εταιριών Κινητής Τηλεφωνίας): Ο κος Στεφανόπουλος ήταν ιδιαίτερα σύντομος στην εισήγησή του. Το Ψηφιακό Μέρισμα είναι πλέον μια ευρωπαϊκή, όχι ελληνική, πολιτική αλλά ειδικά για την Ελλάδα είναι και μια μοναδική ευκαιρία για την ανάπτυξη. Δίνει τη δυνατότητα υλοποίησης της κινητής τηλεφωνίας τέταρτης γενιάς (4g) που θα προσφέρει πολλαπλά οφέλη στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Έως τώρα στην Ελλάδα δεν συζητούσαμε αποτελεσματικά για αυτό το θέμα και αποτύχαμε να συνεργαστούμε αποφασιστικά για το προφανές. Σήμερα πλέον, πρέπει να ακούμε τη συμβολή των διαφόρων παραγόντων της αγοράς και να σχεδιαστούν χρονοδιαγράμματα με υψηλή απαιτητικότητα από εμάς και τους συνομιλητές μας. Οφείλουμε να προχωρήσουμε στην αξιοποίηση του Ψηφιακού Μερίσματος σε λογικό χρόνο, και αυτός ο λογικός χρόνος έχει ήδη οριστεί από άλλους όχι από εμάς. Ο λόγος είναι ότι η τέταρτη γενιά κινητών επικοινωνιών στις συχνότητες του Ψηφιακού Μερίσματος (790-862 MHz) μπορεί να αναπτύξει τα δίκτυα της με τρόπο οικονομικό και εύκολο στην εγκατάσταση, δημιουργώντας οικονομίες κλίμακας οι οποίες θα βοηθήσουν στη βελτίωση της παραγωγικότητας της οικονομίας και της ζωής των πολιτών.

Το κόστος της Ψηφιακής Μετάβασης

κος Παπαβασιλόπουλος (Ερευνητής ΜΜΕ Υπεύθυνος Θεμάτων Νέων Τεχνολογιών ΙΟΜ): Ο κος Παπαβασιλόπουλος αναφέρθηκε στο κόστος της ψηφιακής μετάβασης για τον πολίτη που δεν είναι ασήμαντο και ουσιαστικά στις περισσότερες χώρες που έχουν υλοποιήσει το switchover οι πολίτες έχουν επωμιστεί αθροιστικά το μεγαλύτερο κόστος. Οι κυβερνήσεις, γνωρίζοντας ότι εάν η μετάβαση αφηνόταν αποκλειστικά στην αγορά δεν θα υλοποιούνταν στα συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, δραστηριοποιήθηκαν παρέχοντας κρατικές ενισχύσεις. Οι κρατικές ενισχύσεις πρέπει να είναι σύμφωνες με το κανονιστικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και να μην παραβιάζουν το δίκαιο του ανταγωνισμού. Δυστυχώς, ο καταναλωτής δεν είναι σωστά ενημερωμένος και έχει να αντιμετωπίσει όχι μόνο μία, αλλά πολλές «ψηφιακές μεταβάσεις»: α) τη μετάβαση από την αναλογική στην ψηφιακή τηλεόραση β) από ο MPEG-2 στο MPEG-4 (με οδυνηρές συνέπειες για την τσέπη κάποιων συμπολιτών μας) γ) από τη συμβατική ευκρίνεια (SDTV) στην υψηλή ευκρίνεια (HDTV) δ) από το DVB-T στο DVB-T2 ε) από τη δυσδιάστατη στην τρισδιάστατη τηλεόραση (3DTV) στ) από την τηλεοπτική συσκευή στον υπολογιστή (TV to PC).

Όλες οι ανωτέρω μεταβάσεις απαιτούν αλλαγή ή αντικατάσταση εξοπλισμού για τον καταναλωτή. Η παροχή κινήτρων στους τηλεοπτικούς φορείς ή στους παρόχους δικτύου είναι απαραίτητη σύμφωνα με την Ε.Ε., αρκεί να συμμορφώνεται με τις ρυθμίσεις περί ανταγωνισμού. Συγκεκριμένα: 1) Απαλλαγή καταβολής τέλους χρήσης συχνοτήτων μέχρι ένα εύλογο χρονικό διάστημα (συνήθως μετά το πέρας της μετάβασης, ειδικά για τους σταθμούς εκείνους που η αναλογική τους άδεια έληγε μετά την καταληκτική ημερομηνία της μετάβασης) 2) Κατά προτεραιότητα διάθεση επιπλέον καναλιών, παραχώρηση του δικαιώματος να αναπτύξουν πρώτοι νέες τηλεοπτικές υπηρεσίες (HDTV, mobile TV, κ.ά.). 3) Κάλυψη όχι των συνήθων λειτουργικών εξόδων, αλλά των επιπρόσθετων εξόδων του simulcasting. 4) Χρηματοδότηση για την ανάπτυξη νέων & καινοτόμων τηλεοπτικών υπηρεσιών (EPG, API, διαδραστικές εφαρμογές, Mobile TV, κ.ά.). 5) Παροχή ατόκων δανείων για την εκκίνηση της ψηφιακής μετάβασης. 6) Δυνατότητα παροχής συνδρομητικών υπηρεσιών, ανταγωνιστικών προς τις άλλες πλατφόρμες.

Ένας από τους πιο κρίσιμους παράγοντες που καθορίζει πόσο επιτυχής είναι ο σχεδιασμός των κυβερνήσεων και η υλοποίηση της μετάβασης, είναι αυτός της ενημερωσης του πολίτη. Η βέλτιστη πρακτική λύση, όπως έχει δείξει η υλοποίηση σε αρκετές χώρες στην Ευρώπη, είναι η επικοινωνία να σχεδιάζεται κεντρικά από ένα φορέα ειδικού σκοπού, στον οποίο θα συμμετέχουν ισότιμα όλοι οι εμπλεκόμενοι με τη μετάβαση (κυβέρνηση, τηλεοπτικοί σταθμοί, πάροχοι δικτύου, συνδρομητικοί πάροχοι, εταιρίες εμπορίας, ενώσεις καταναλωτών, κ.ά.). Τέλος, στην επιτυχία της ενημέρωσης συμβάλλει και η πληροφόρηση που λαμβάνει ο πολίτης στα καταστήματα εμπορίας τηλεοπτικού εξοπλισμού. Στις περισσότερες χώρες που υλοποιούν τη μετάβαση εκτελείται πρόγραμμα «εκπαίδευσης» των πωλητών.

κος Μιχαλίτσης (Γενικός Διευθυντής Τεχνικών Υπηρεσιών ΕΡΤ Α.Ε.): Ο κος Μιχαλίτσης παρουσίασε το ιστορικό της δραστηριοποίησης της ΕΡΤ στην επίγεια ψηφιακή τηλεόραση. Το δεύτερο ψηφιακό μπουκέτο της ΕΡΤ, που περιελάμβανε τα αναλογικά κανάλια και ραδιόφωνα, εξέπεμψε στις 27 Σεπτεμβρίου 2010 από διάφορα κέντρα εκπομπής, και μεταξύ αυτών και τα Πάρνηθα και Πήλιο, τα οποία ρητά εξαιρούσε η Κ.Υ.Α. 21161/2008. Ο κος Μιχαλίτσης δήλωσε ότι η ΕΡΤ θα εκπέμψει ψηφιακά από την Αίγινα στις 16 Δεκεμβρίου 2010 και από το Χορτιάτη στις 23 Δεκεμβρίου 2010. Η ΕΡΤ θα μεταβεί σύντομα στο MPEG-4, δικαιολογώντας την έναρξη των ψηφιακών εκπομπών σε MPEG-2 το 2006 με το επιχείρημα ότι τότε δεν υπήρχε το MPEG-4. Επίσης, η ΕΡΤ σχεδιάζει να παρέχει εντός του 1ου εξαμήνου κανάλι σε HDTV πιλοτικά (π.χ. τελετή έναρξης Special Olympics 2011 και τελικός Champions League σε HDTV). Ταυτόχρονα, η ΕΡΤ μετέτρεψε τη διαμόρφωσή της από 64QAM σε 16QAM στο 2ο μπουκέτο (multiplex). Η ΕΡΤ θεωρεί ιδιαιτέρως προβληματική την ΚΥΑ 21161 διότι εξαιρεί μεγάλα κέντρα εκπομπής η χρησιμοποίηση των οποίων θα επέτρεπε να δοθεί μεγάλη ώθηση στην ψηφιακή μετάβαση. Ο κος Μιχαλίτσης σημείωσε ότι η ΕΡΤ είναι πρόθυμη να συμμετάσχει και αυτή μαζί με τη Digea στην πληροφόρηση του πολίτη. Θα επιδιώξει η δημόσια τηλεόραση τη συνεργασία και το συντονισμό των δράσεων με την Digea. Από την άλλη μεριά, η ΕΡΤ έχει δεχθεί πολλά αιτήματα από την Digea για διακοπή της αναλογικής της μετάδοσης από κάποια σημεία λόγω παρεμβολών στις ψηφιακές εκπομπές της. Η υποχρεωτική μετάδοση 4 τηλεοπτικών προγραμμάτων ανά multiplex είναι προβληματική και δεν επιτρέπει τη μετάδοση περιεχομένου σε υψηλή ευκρίνεια, ούτε τη μετάδοση ραδιοφωνικού προγράμματος. Όσον αφορά το κόστος μετάβασης για την ΕΡΤ, εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν 160 περίπου σημεία εκπομπής για μια κάλυψη 90% του πληθυσμού και το προσεγγιστικό κόστος πομπών για 2 μπουκέτα=16 εκατομμύρια € (Τύπος εφεδρείας: Διπλός exciter με αυτόματη μεταγωγή, σε περίπτωση εφεδρείας n+1 πομπών το κόστος αυξάνεται).

Α και Β φάση

o     Ετήσιο προσεγγιστικό κόστος δορυφορικής μεταφοράς δύο μπουκέτων στα κέντρα εκπομπής 1.200.000 €

o     Ετήσιο κόστος μεταφοράς δύο μπουκέτων σε 30 βασικά σημεία εκπομπής με κυκλώματα (για λόγους εφεδρείας): 1,5 εκατομμύριο €

o     Το συμπληρωματικό κόστος για την κάλυψη του υπόλοιπου πληθυσμού (πομποί ή δορυφορικές λήψεις ή κεντρική δορυφορική λήψη και καλωδιακή διανομή) δεν μπορεί να υπολογιστεί σήμερα

κος Κιμπουρόπουλος (Πρόεδρος Digea): Ο Πρόεδρος της Digea δήλωσε ότι η πρόταση συνεργασίας με την ΕΡΤ υπάρχει πάντα και ότι οι όποιες διαφωνίες αφορούσαν το παρελθόν και κυρίως την εμπλοκή της ΕΡΤ στον ανταγωνισμό με τα ιδιωτικά κανάλια εκτοξεύοντας στα ύψη το κόστος απόκτησης εμπορικού περιεχομένου. Ο κος Κιμπουρόπουλος επεσήμανε ότι η αβεβαιότητα ως προς τη χρήση δημόσιας γης συνεχίζεται και στην ψηφιακή εποχή, αφού δεν υπάρχει αδειοδοτημένο σημείο φιλοξενίας σε κανένα βουνό της χώρας. Η Ελλάδα δυστυχώς είναι ένα «οιωνεί» μεταβατικό κράτος. Πρέπει να επιταχύνουμε, υιοθετώντας αυτές τις λύσεις και αυτές τις πρακτικές που εφαρμόστηκαν επιτυχημένα αλλού. Η Digea έχει διαπιστώσει, από τις περιοχές που υλοποιεί τη μετάβαση με πιο πρόσφατη τη Θράκη, ότι ο πολίτης, καίτοι δεν είναι επαρκώς πληροφορημένος δείχνει μια πέραν του προσδοκομένου ετοιμότητα να προσαρμοστεί. Εδώ απαιτείται να δραστηριοποιηθεί η Πολιτεία τόσο για την ενημέρωση όσο και για την υποβοήθηση του πληθυσμού ειδικά των ευπαθών κοινωνικά ομάδα. Τα προαπαιτούμενα είναι

Α) Συντονισμός και διαχείριση της ενημέρωσης προς τον πολίτη

Β) Τα βήματα να γίνονται πιο συντονισμένα. Εδώ, να τονίσω ότι η ΕΡΤ πρέπει γρήγορα να περάσει στο MPEG-4.

Γ) Η μετάβαση να γίνεται ενιαία από όλους τους φορείς επιλέγοντας συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή κάθε φορά. Η Digea, στο πλαίσιο αυτό είναι πρόθυμη να συζητήσει τη τροποποίηση του δικού της πλάνου εάν αυτό απαιτείται. Η Digea έχει δεσμευτεί και το δημοσιοποιεί σε αυτή την Ημερίδα ότι θα έχει αναπτύξει το δίκτυό της και στα 23 κέντρα εκπομπής που καθορίζει η ΚΥΑ 21161 έως το τέλος του 2011.

Η Πολιτεία οφείλει να συνδράμει τους ιδιώτες, όχι με επιδοτήσεις αλλά υιοθετώντας την πρακτική που ακολουθήθηκε και στην υπόλοιπη Ευρώπη, όπως η απαλλαγή καταβολής τέλους χρήσης των συχνοτήτων για όσο διάστημα οι ιδιωτικοί σταθμοί επιβαρύνονται με την παράλληλα μετάδοση αναλογικού/ψηφιακού τηλεοπτικού σήματος (simulcasting). Επίσης, πολύ υψηλό και σίγουρα απαγορευτικό για μικρούς σταθμούς είναι το κόστος αδειοδότησης, το κόστος δηλαδή της γραφειοκρατίας, που η Digea το υπολογίζει γύρω στα δύο εκατομμύρια ευρώ για 650 σημεία εκπομπής. Μόνο το κόστος του παγίου εξοπλισμού, όπως το έχουμε υπολογίσει στη Digea, ανέρχεται στα 70 με 80 εκατομμύρια ευρώ (κόστος παγίου εξοπλισμού, συν δικτύωση, κεραιοσυστήματα, πολυπλεξία, κλπ).

Επίσης, στο ζήτημα της ενημέρωσης προχωρήσαμε μόνοι μας, δημιουργώντας τηλεοπτικά σποτάκια αλλά και τυπώνοντας εκατοντάδες χιλιάδες φυλλάδια παρά το δυσανάλογα μεγάλο κόστος παραγωγής αυτού του υλικού, που επωμίστηκε ο ψηφιακός πάροχος.

κος Καραϊωσηφίδης (Μέλος Διοικούσας Επιτροπής Πανελληνίου Συνδέσμου Επιχειρήσεων Εμπορίας Προϊόντων Δορυφορικής και Επίγειας Λήψης): Ο κος Καραιωσηφίδης δήλωσε ότι όλοι οι φορείς της αγοράς που εκπροσωπούν και το χώρο των χονδρικών και το χώρο των λιανικών πωλήσεων περίμεναν ως «El Dorado» την είσοδο της χώρας μας στην επίγεια ψηφιακή τηλεοπτική εποχή. Η εμπειρία που δοκίμασαν ήταν πικρή και απογοητευτική. Ο λόγος είναι ότι στην Ελλάδα, σε αντίθεση με ότι συνέβαινε στην υπόλοιπη Ευρώπη, δεν υπήρχε ενημέρωση του κόσμου η οποία να είναι σαφής και συνεχής ως προς τα χρονοδιαγράμματα. Στην Ελλάδα δεν υπήρχε τέτοια ενημέρωση, διότι απλά δεν είχαμε χρονοδιαγράμματα. Όταν η Digea πρωτοεξέπεμψε ψηφιακό σήμα στον Κορινθιακό, υπήρχε πολύ μικρή προειδοποίηση της αγοράς με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν αποκωδικοποιητές στην αγορά. Έτσι, αναγκαστήκαμε να κάνουμε γρήγορα εισαγωγές και οι καταναλωτές να αγοράσουν τότε σε τιμές γύρω στα 170 ευρώ, πολύ ακριβά πράγματι, όταν σήμερα οι τιμές βρίσκονται στα 35 και 45 ευρώ. Στη Θεσσαλονίκη, η αγορά είχε περίπου ένα μήνα να προετοιμαστεί, διότι αυτό ανακοινώθηκε μέσα στο Δεκέμβριο του 2009 με ημερομηνία μετάβασης την 16η Ιανουαρίου 2010. Η Digea είχε ανακοινώσει ότι η σειρά της Αθήνας θα ερχόταν ένα μήνα μετά τη Θεσσαλονίκη, δηλαδή με απλούς υπολογισμούς το Φεβρουάριο, όμως η ημερομηνία άλλαξε τρεις φορές (αρχικά πήγε Μάρτιο, μετά πήγε μετά το Πάσχα και τέλος στις 18 Ιουνίου 2010, που ήταν και η πραγματική ημερομηνία της μετάβασης). Αλλά και η ημερομηνία της 18ης Ιουνίου ήταν προβληματική για το εμπόριο, διότι το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου άρχιζε μια εβδομάδα νωρίτερα, άρα η επίγεια ψηφιακή έχασε την ευκαιρία να επωφεληθεί από το μεγαλύτερο αθλητικό-τηλεοπτικό γεγονός του πλανήτη. Η κατάσταση μπορεί σαφώς να βελτιωθεί εφόσον η Digea βγάλει ένα χρονοδιάγραμμα. Πρότεινε να υπάρξει μια δοκιμαστική περίοδος πριν την έναρξη της ψηφιακής μετάβασης σε κάθε γεωγραφική περιοχή διάρκειας δέκα (10) ημερών κατά τη διάρκεια των οποίων θα προβάλλονται, εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος, μόνο μπάρες στην τηλεοπτική εικόνα, ώστε να προσαρμοστούν πιο εύκολα και γρήγορα καταστήματα, καταναλωτές και η κοινωνία να γνωρίζει τι θα συμβεί και γενικώς να κάνει τους προγραμματισμούς της. Το δεύτερο κρίσιμο στοιχείο που πρέπει να προσεχθεί είναι η ενημέρωση. Τα τηλεοπτικά σποτ της Digea, δεν δίνουν όλα τα πλεονεκτήματα της ψηφιακής τηλεόρασης, όπως ηλεκτρονικός οδηγός προγράμματος (EPG), δυνατότητα εγγραφής προγραμμάτων, διαδραστικές υπηρεσίες, κ.ά. Μια άλλη πρότασή είναι τα ίδια τα κανάλια που είναι μέλη της Digea να προβάλλουν από τους σταθμούς τους κάθε μέρα ειδικές ενημερωτικές εκπομπές μικρής χρονικής διάρκειας πέντε λεπτών. Επίσης, δεν θα έπρεπε να επιβαρύνονται οι αποκωδικοποιητές που εισάγονται από κράτη-μέλη της Ε.Ε. με πρόσθετα κόστη λόγω πιστοποίησης, ελέγχου, κλπ, διότι αυτά τα πρόσθετα κόστη στο τέλος τα πληρώνει ο καταναλωτής. Τελειώνοντας, ο κος Καραϊωσηφίδης τόνισε την ανάγκη να υπάρχει επαφή και συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκομένων.