Ενα αποφασιστικό βήμα για την έλευση των υπερδικτύων 5ης γενιάς στη χώρα μας έγινε την περασμένη εβδομάδα. Οι βασικοί χρήστες συχνοτήτων στη ζώνη των 700 Μhz σε έκτακτη σύσκεψη στο υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής συμφώνησαν πάνω στον νέο χάρτη συχνοτήτων που κατάρτισε το υπουργείο με βάση τη διακρατική συμφωνία των όμορων κρατών (Transadriatic/Ionian, SEDDIF). Ο χάρτης αυτός ορίζει τη δημιουργία του Ψηφιακού Μερίσματος ΙΙ, δηλαδή των συχνοτήτων που θα απελευθερώσουν τόσο οι ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί της χώρας, όσο και το υπουργείο Εθνικής Αμυνας. Το μέρισμα συχνοτήτων που θα προκύψει, η χώρα θα το παραχωρήσει στις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας προκειμένου να αναπτύξουν τα δίκτυα 5ης γενιάς στην κινητή τηλεφωνία.
Η συμφωνία που επήλθε την περασμένη εβδομάδα αφορά από τη μια πλευρά το ελληνικό Δημόσιο (υπουργείο, ΕΣΡ, ΕΕΤΤ κ.λπ.) και από την άλλη τους χρήστες, δηλαδή τα κανάλια (ΕΙΤΗΣΕΕ) και το υπουργείο Εθνικής Αμυνας. Αυτό που μένει τώρα να γίνει είναι η υπογραφή της Υπουργικής Απόφασης (Υ.Α.) από τον υπουργό Ψηφιακής Πολιτικής για την αποκαλούμενη συχνοτική μετάβαση. Η Υ.Α. θα καθορίσει το ότι οι χρήστες αρχικά θα απελευθερώσουν συχνότητες, τις οποίες το Δημόσιο θα παραχωρήσει στις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας. Ηδη το υπουργείο Εθνικής Αμυνας έχει συμφωνήσει για τη «μετακίνησή» του στις νέες συχνότητες.
Καθοριστικές προκειμένου να γίνει το βήμα αυτό ήταν οι διακρατικές συμφωνίες μεταξύ όμορων χωρών, Ιταλία, Αλβανία, Μαυροβούνιο κ.λπ. (Transadriatic/Ionian Forum), και Τουρκίας, Βουλγαρίας, Σερβίας, Σλοβενίας, Βόρειας Μακεδονίας κ.λπ. (South European Digital Dividend Implementation Forum). Οι συμφωνίες αυτές, παρόλο που η κυβέρνηση καθυστέρησε να συμμετάσχει, ήταν αποδοτικές για τη χώρα, αφού αφήνουν 7 διαύλους ελεύθερους σε ολόκληρη την επικράτειά της. Αυτό με απλά λόγια σημαίνει ότι η χώρα μπορεί να φιλοξενήσει με την παρούσα τεχνολογία 14 τηλεοπτικά κανάλια υψηλής ευκρίνειας, ενώ με τη νέα τεχνολογία (DVB-T2) η χωρητικότητα επαυξάνεται κατά 50%.
Το τελευταίο ήταν κρίσιμης σημασίας για την Ενωση Ιδιοκτητών Τηλεοπτικών Σταθμών Εθνικής Εμβέλειας (ΕΙΤΗΣΕΕ) προκειμένου να συμφωνήσει στην απελευθέρωση των συχνοτήτων που αξιοποιούν τα μέλη της. Ταυτόχρονα, οι διακρατικές συμφωνίες διασφαλίζουν ότι τα τουρκικά κανάλια δεν θα εμποδίσουν την εκπομπή των ελληνικών (και αντίστροφα) στις όμορες περιοχές. Επιπλέον, οι συμφωνίες που ακολούθησαν μεταξύ των φορέων της χώρας διασφαλίζουν ένα ξεκάθαρο και αξιόπιστο μονοπάτι μετάβασης στη νέα εποχή μετάδοσης τηλεοπτικού σήματος (DVB-Τ2). Τέλος, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, είναι ότι επιτρέπουν τη δημιουργία του Ψηφιακού Μερίσματος ΙΙ, πάνω στο οποίο θα «πατήσουν» οι εταιρείες κινητής για να διαθέσουν τις υπηρεσίες κινητών επικοινωνιών 5ης γενιάς. Ηδη στη Γερμανία και στην Ιταλία οι πρώτες δημοπρασίες συχνοτήτων απέφεραν σημαντικά ποσά, περισσότερα από 5 δισ. ευρώ σε κάθε χώρα. Στην Ελλάδα η σχετική δημοπρασία αν και προγραμματιζόταν για το τέλος του 2019, τώρα όλα δείχνουν ότι θα γίνει εντός του 2020. Μάλιστα, ο προγραμματισμός αναφέρει ότι η διάθεση του φάσματος για υπηρεσίες 5G θα γίνει σε μια φάση που θα αφορά τόσο τη ζώνη των 700 Μhz, όσο και αυτή των 3,5 Ghz. Στη Γερμανία και στην Ιταλία, οι δημοπρασίες αφορούσαν μόνον τις συχνότητες των 3,5 Ghz.
Στην Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) κυοφορούνται σκέψεις για τη διάθεση των συχνοτήτων στην Ελλάδα με τρόπο που δεν θα πιέσει τα επενδυτικά σχέδια των εταιρειών του κλάδου. Η δημοπρασία στη Γερμανία, που συνεχίζεται ακόμη, μόλις ξεπέρασε τα 5 δισ. ευρώ, ενώ η τιμή της μετοχής της Deutsche Telekom υποχώρησε σε μια ημέρα κατά 1 ευρώ. Η εταιρεία είχε διαθέσει μέχρι εκείνη τη στιγμή 2 δισ. ευρώ για τις σχετικές συχνότητες. Ετσι, στην Ελλάδα κυοφορούνται σενάρια για αποπληρωμή των συχνοτήτων αυτών κατά τη χρήση και όχι εφάπαξ αμέσως μετά τη δημοπρασία.
Παράγοντες της ΕΕΤΤ σημειώνουν ότι μια υπέρογκη αμοιβή μπορεί να «πιέσει» τα επενδυτικά προγράμματα στη σταθερή τηλεφωνία και κυρίως την ανάπτυξη των δικτύων νέας γενιάς (μέσω οπτικών ινών). Υπενθυμίζεται ότι το 2001 οι εταιρείες κινητής είχαν καταβάλει περίπου 500 εκατ. ευρώ για τις λεγόμενες άδειες 3ης γενιάς (UMTS), αλλά οι πρώτες υπηρεσίες άρχισαν να αναπτύσσονται και να προσφέρονται από το 2008 και μετά. Στην κινητή τηλεφωνία 5ης γενιάς εκτιμάται ότι δεν θα συμβεί το ίδιο, αφού ήδη οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών στη χώρα μας δοκιμάζουν τέτοια δίκτυα σε τρεις πόλεις της χώρας. Στους Δήμους Ζωγράφου (Cosmote), Τρικκαίων (Vodafone) και Καλαμάτας (Wind).
H Cosmote ήδη έχει πραγματοποιήσει επίδειξη λειτουργίας δικτύου 5G με ταχύτητες 12,7 Gbps, ήτοι τουλάχιστον 100 φορές ταχύτερο από τα υφιστάμενα εμπορικά δίκτυα, τόσο της κινητής όσο και της σταθερής (οπτικών ινών). Ωστόσο παράγοντες του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής αναφέρουν ότι η Wind είναι αυτή που προχωράει πιο γρήγορα τις πιλοτικές εφαρμογές.
Εμπόδιο η εκκρεμότητα με τις κεραίες
Η εμπορική χρήση της κινητής τηλεφωνίας 5ης γενιάς εκτιμάται ότι θα ξεκινήσει κάποια στιγμή μέσα στο 2021 και μετά, ανάλογα με την προετοιμασία της κάθε χώρας. Στην Ελλάδα ωστόσο αυτό δεν θα συμβεί ποτέ, αν δεν επιλυθεί το θέμα της αδειοδότησης των κεραιών.
Το ζήτημα αυτό υφίσταται από το 2006 και ακόμη και σήμερα, από τις 12.000 λειτουργούσες κεραίες κινητής, περίπου το 15% λειτουργεί σε «γκρίζο» καθεστώς. Αυτό συνήθως σημαίνει ότι έχουν υποβληθεί τα σχετικά έγγραφα, αλλά δεν έχουν αδειοδοτηθεί από διάφορες δημόσιες υπηρεσίες. Σημειώνεται ότι για την αδειοδότηση μιας κεραίας γνωμοδοτούν περισσότεροι από δέκα διαφορετικοί δημόσιοι φορείς.
Η λειτουργία της κινητής τηλεφωνίας 5G θα απαιτήσει την εκ νέου αδειοδότηση 3.000 έως 4.000 κεραιών. Οι κεραίες αυτές θα αναβαθμιστούν προκειμένου να υποστηρίξουν τη νέα τεχνολογία.
Επιπλέον, θα απαιτηθεί η εγκατάσταση χιλιάδων μικροκυματικών διατάξεων (μικρές κεραίες) σε κάθε δρόμο, κτίριο, γήπεδο, πλατεία κ.λπ. αφού, όπως σημειώνουν οι ειδικοί, το νέο περιβάλλον που θα υποστηρίζει ακόμη και οχήματα χωρίς οδηγούς, δεν μπορεί να φέρει «τρύπες» δικτύου. Ενα δίκτυο 5ης γενιάς πρέπει να είναι μονίμως ανοικτό (always on) και ισχυρό στη γεωγραφική περιοχή που καλύπτει.
Το υπουργείο έχει σχεδιάσει ένα νόμο που θα διευκολύνει την αδειοδότηση κεραιών. Ωστόσο φαίνεται να έχει μπλέξει στις συμπληγάδες του κυβερνητικού κόμματος και ειδικά των κομματικών παραγόντων που παραδοσιακά στέκονταν απέναντι στις ασύρματες επικοινωνίες και ειδικά της (ιδιωτικής) κινητής τηλεφωνίας.
Το σχέδιο νόμου προβλέπει διαδικασία πολεοδομικής αδειοδότησης των κεραιών παρόμοια με εκείνη των οικοδομών. Η αίτηση υποβάλλεται, αξιολογείται και εγκρίνεται ηλεκτρονικά. Το κυριότερο είναι ότι ο πολεοδομικός έλεγχος της κατασκευής θα γίνεται από το μητρώο ελεγκτών πολεοδομίας, εξαλείφοντας έτσι πολλές ευκαιρίες για αδιαφανείς συναλλαγές.
Οι λόγοι καθυστέρησης του σχεδίου νόμου που πρωτοπαρουσιάστηκε την άνοιξη του 2018 δεν αποσαφηνίζονται. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι τα επίπεδα εκπομπών των κεραιών κινητής είναι υψηλά και πρέπει να μειωθούν. Ωστόσο, στις πιο πολλές περιοχές της χώρας (κυρίως στα αστικά κέντρα) βρίσκονται στο 70% των περισσότερων χωρών της Ε.Ε. Και προς την κατεύθυνση αυτή, εγγυάται τόσο η Εθνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, όσο και το Παρατηρητήριο Ηλεκτρομαγνητικών Ακτινοβολιών της ΕΕΤΤ. Ο καθένας μπορεί να μπει σε αυτό και να ελέγξει online το επίπεδο ακτινοβολίας της κάθε κεραίας στη χώρα μας.
Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Φεβρουάριο, η ΕΕΤΤ απέστειλε στις τρεις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας πάνω από 800 κλήσεις για ακρόαση σχετικά με κεραίες που βρίσκονται σε λειτουργία υπό «γκρίζο» καθεστώς. Η διαδικασία αυτή εφόσον συνεχιστεί και τελικά οι ακροάσεις γίνουν, θα επισύρουν πρόστιμα ύψους κατά μέσον όρο 40-60 εκατ. ευρώ και αν εξαντληθεί η αυστηρότητα του νομοθέτη, μπορεί να ξεπεράσουν τα 250 εκατ. ευρώ.
Με άλλα λόγια, ενώ οι εταίροι μας ετοιμάζονται για τις διαστημικές ταχύτητες, στη χώρα μας δεν έχουμε επιλύσει το ζήτημα της αδειοδότησης κεραιών, τριάντα χρόνια μετά.
