Η ΕΡΤ, την Παρασκευή 12 Οκτωβρίου 2018, τιμά την 74η επέτειο της Απελευθέρωσης της Αθήνας από τον γερμανικό ζυγό, μεταδίδοντας επετειακά ντοκιμαντέρ, καθώς και το ορατόριο του Χρήστου Λεοντή, «Φυλάττειν Θερμοπύλας». Ειδικότερα, η ΕΡΤ1 στις 18:30 προβάλλει σε Α΄ τηλεοπτική μετάδοση το ιστορικό ντοκιμαντέρ «Μνήμες» του σπουδαίου κινηματογραφιστή Νίκου Καβουκίδη.
Η ΕΡΤ, την Παρασκευή 12 Οκτωβρίου 2018, τιμά την 74η επέτειο της Απελευθέρωσης της Αθήνας από τον γερμανικό ζυγό, μεταδίδοντας επετειακά ντοκιμαντέρ, καθώς και το ορατόριο του Χρήστου Λεοντή, «Φυλάττειν Θερμοπύλας».
Ειδικότερα, η ΕΡΤ1 στις 18:30 προβάλλει σε Α΄ τηλεοπτική μετάδοση το ιστορικό ντοκιμαντέρ «Μνήμες» του σπουδαίου κινηματογραφιστή Νίκου Καβουκίδη.
«Η απώλεια της ιστορικής μνήμης σημαίνει απώλεια της ικανότητας να κατανοήσουμε το παρόν και να προβλέψουμε το μέλλον».
Μέσα από πλούσιο αρχειακό υλικό, ανέκδοτα πλάνα από εύφλεκτο αρνητικό των 35mm των πρωτοπόρων κινηματογραφιστών της εποχής 1936-1952 οι θεατές μεταφέρονται σε μία από τις κρισιμότερες περιόδους του νεότερου Ελληνισμού: δικτατορία Μεταξά-Έπος του ’40 και μεγαλείο της Εθνικής Αντίστασης-εμφύλιος σπαραγμός.
Ο βετεράνος, αλλά πάντοτε μάχιμος κινηματογραφιστής, αξιοποιεί το πλούσιο οπτικό και ακουστικό υλικό που έχει συλλέξει για να δημιουργήσει ένα μνημειώδες χρονικό της ελληνικής Ιστορίας, από το 1936, δηλαδή από τη δικτατορία του Μεταξά, μέχρι το 1952. Αλβανικό έπος, Κατοχή. Αντίσταση, Απελευθέρωση, απόβαση των Άγγλων, Δεκεμβριανά, Εμφύλιος, τρομοκρατία, στρατοδικεία, εκτελέσεις, εξορίες, Μακρόνησος, γεγονότα που έχουν σημαδέψει ανεξίτηλα το σώμα του ελληνικού λαού.
Ο Νίκος Καβουκίδης με μοντάζ για σεμινάριο, συνδέει τις εικόνες έτσι ώστε να υπάρχει ροή και συνέχεια. Τα γεγονότα ακολουθούν μια σειρά με τέτοια ροή, θαρρείς και τα γυρίσματα έχουν γίνει με βάση κάποιο συγκεκριμένο σενάριο. Η πραγματικότητα όμως είναι, πως το σενάριο ακολούθησε εικόνες, οι οποίες είχαν γυριστεί πολλά χρόνια πριν.
Το συγκλονιστικό οπτικό υλικό συνδέεται με ποιήματα και πεζά κείμενα τα οποία γράφτηκαν από μεγάλους ποιητές και συγγραφείς την εποχή στην οποία αναφέρονται. Γιάννης Ρίτσος, Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος, Μέλπω Αξιώτη, Ασημάκης Πανσέληνος, Τάσος Λειβαδίτης, Οδυσσέας Ελύτης, Γιώργος Σεφέρης, Τίτος Πατρίκιος κ.ά. αποκτούν τις δικές τους εικόνες. Όπως ο Μίκης Θεοδωράκης έδωσε μουσική στους ποιητές, έτσι και ο Καβουκίδης έδωσε εικόνα.
Μπροστά από τα μάτια των θεατών περνά η Ιστορία και μαζί της τα πάθη, τα βάσανα, οι ελπίδες και οι διαψεύσεις του ελληνικού λαού. Ο Νίκος Καβουκίδης επιπλέον βάζει ήχο στις εικόνες του, έτσι που ο θεατής νομίζει πως τα γυρίσματα έγιναν με ταυτόχρονη ηχογράφηση. Η μουσική επένδυση, εκτός από ένα μέρος πρωτότυπης μουσικής, περιλαμβάνει εμβατήρια (γερμανικά και ελληνικά), καθώς και αντάρτικα τραγούδια, όλα σε σπάνιες ηχογραφήσεις.
Αφήγηση: Σοφία Ρούμπου, Γιώργος Μιχαλακόπουλος, Θανάσης Κουρλαμπάς, Θεοδώρα Σιάρκου, Μαρία Καβουκίδη, Κώστας Κουκουλίνης και η μικρή Σοφούλα.
Σκηνοθεσία-σενάριο: Νίκος Καβουκίδης
Πρωτότυπη μουσική: Κώστας Κουκουλίνης
Μοντάζ: Νίκος Καβουκίδης, Γιάννης Τσιολάκης
Σχεδιασμός ήχου: Γιάννης Τσιολάκης, Βάλια Τσέρου
Μιξάζ: Κώστας Βαρυπομπιώτης
Παραγωγή: Telefilm.
Με τη συμμετοχή και την υποστήριξη του ΕΚΚ και της ΕΡΤ Α.Ε.
Η ΕΡΤ2, την Παρασκευή 12 Οκτωβρίου 2018 και ώρα 20:00, στο πλαίσιο επετειακού αφιερώματος με γενικό θεματικό τίτλο «Η Αθήνα ελεύθερη», μεταδίδει τα εξής ντοκιμαντέρ:
α) «Οι μέρες της Απελευθέρωσης» του Βασίλη Μωυσίδη
Πρόκειται για ένα αφιέρωμα στην άσβεστη μνήμη μαρτύρων, που θυμούνται σήμερα τις ένδοξες ημέρες απελευθέρωσης της Αθήνας από τους Γερμανούς ναζί, στις 12 Οκτωβρίου 1944.
Για τη συγκίνηση και την ανείπωτη χαρά με την οποία οι Αθηναίοι υποδέχθηκαν τη «φυγή του κατακτητή» μιλούν, η συγγραφέας Άλκη Ζέη, ο αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης Μανώλης Γλέζος, ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος και ο δημοσιογράφος Χρήστος Πασαλάρης.
Οι τελευταίοι εν ζωή μάρτυρες των ημερών της δόξας, περιγράφουν τις στιγμές ευτυχίας που έζησαν, αλλά και θλίψη στο αντίκρισμα της καταστροφής που άφησαν πίσω τους οι βάρβαροι κατακτητές, όταν το πρωί της 12ης Οκτωβρίου 1944 ένιωσαν το βαρύ πέπλο της Κατοχής να απομακρύνεται από την Αθήνα.
Σκηνοθεσία: Βασίλης Μωυσίδης.
Δημοσιογραφική επιμέλεια: Νίκος Σταρουλάκης.
Παραγωγή: Θοδωρής Χατζηπαναγιώτης.
Διάρκεια: 16΄
β) «Οι σημαίες, οι φοβερές της λευτεριάς» του Τάκη Σακελλαρίου
Το ντοκιμαντέρ αφορά στην κρίσιμη εβδομάδα από τις 10 έως τις 18 Οκτωβρίου 1944. Μέσα από οπτικοακουστικό υλικό του Αρχείου της ΕΡΤ, επιχειρείται μια σύντομη αναδρομή στα καθοριστικά γεγονότα που προηγήθηκαν και ακολούθησαν την Ημέρα της Απελευθέρωσης.
Διάρκεια: 17΄
γ) «28 και 12 Οχτωβρίου, μια προκήρυξη» του Τάκη Σακελλαρίου
Ντοκιμαντέρ, που παρουσιάζει την προκήρυξη που κυκλοφόρησε στις 12 Οκτωβρίου 1945, όπου οκτώ σημαντικές μορφές των Γραμμάτων και της πολιτικής απευθύνθηκαν δημόσια και ζήτησαν να καθιερωθεί η 12η Οκτωβρίου ως ημέρα εορτασμού της Απελευθέρωσης από τη ναζιστική και φασιστική κατοχή. Πρόκειται για τους Άγγελο Σικελιανό, Νίκο Καζαντζάκη, Ιωάννη Σοφιανόπουλο, Σταμάτη Μερκούρη, Βασίλη Ρώτα, Μάριο Βάρβογλη, Δημήτρη Φωτιάδη και Ροδόλφο Κράους, οι οποίοι ανέλαβαν την ευθύνη να υλοποιήσουν την πρόταση οι ίδιοι, την αμέσως επόμενη χρονιά.
Στο ντοκιμαντέρ, ο ηθοποιός Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος διαβάζει την προκήρυξη, ενώ το νόημα του κειμένου υποστηρίζεται από πλούσιο αρχειακό υλικό εποχής της ΕΡΤ.
Σενάριο-σκηνοθεσία: Τάκης Σακελλαρίου.
Διεύθυνση παραγωγής: Θοδωρής Χατζηπαναγιώτης.
Διεύθυνση φωτογραφίας: Γιάννης Λαζαρίδης.
Μουσική: Χρήστος Λεοντής.
Μοντάζ: Αγγελική Ξυπολιά.
Ηχοληψία: Βασίλης Βασιλάκης.
Κάμερες: Γιώργος Αγνίδης – Φώτης Πάντος.
Tεκμηρίωση αρχειακού υλικού: Κωνσταντίνα Tασιοπούλου.
Διάρκεια: 10΄
Στη συνέχεια, στις 21:00, η ΕΡΤ2 μεταδίδει σε μαγνητοσκόπηση το ορατόριο του Χρήστου Λεοντή, «Φυλάττειν Θερμοπύλας», το οποίο παρουσίασαν η Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα, η Χορωδία της ΕΡΤ, η Χορωδία του Δήμου Αθηναίων και η Παιδική Χορωδία «Μανώλης Καλομοίρης» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Η συναυλία πραγματοποιήθηκε πέρυσι (12 Οκτωβρίου 2017), στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων για την 73η επέτειο της απελευθέρωσης της Αθήνας από τα ναζιστικά στρατεύματα, με γενικό θεματικό τίτλο «12 Οκτωβρίου 1944: Η Αθήνα ελεύθερη».
Το έργο, το οποίο βασίζεται στο ομώνυμο ποίημα του Γιάννη Νεγρεπόντη, ερμήνευσαν οι σολίστ Ιωάννα Φόρτη (μεσόφωνος) και Τάσης Χριστογιαννόπουλος (βαρύτονος).
Αφηγητής, ο ηθοποιός Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος.
Μουσική διεύθυνση: Μιχάλης Οικονόμου.
