Η ψηφιακή δορυφορική μετάδοση video δεύτερης γενιάς (DVB-S2) αποτελεί σήμερα το κυρίαρχο πρότυπο που χρησιμοποιούν για την εκπομπή τους τα δορυφορικά τηλεοπτικά κανάλια. Σε σχέση με το αρχικό DVB-S, το DVB-S2 διαθέτει βελτιωμένα χαρακτηριστικά και είναι συμβατό με νέες τεχνολογίες που εξασφαλίζουν υψηλότερη ποιότητα εικόνας και καλύτερη εκμετάλλευση της χωρητικότητας. Τέτοιες τεχνολογίες είναι η εκπομπή Multistream που επιτυγχάνει τη μετάδοση πολλαπλών ροών μεταφοράς μέσω ενός μόνο δορυφορικού φέροντος σήματος και το εκτεταμένο πρότυπο δορυφορικής εκπομπής DVB-S2X, που σε συνδυασμό με το σύγχρονο πρότυπο συμπίεσης H.265/HEVC αυξάνει το διαθέσιμο Bandwidth και μπορεί να καλύψει ανάγκες δορυφορικών μεταδόσεων UHDTV.

Το πρότυπο DVB-S2 έφερε σημαντικές βελτιώσεις στην εκπομπή του σήματος και στο περιεχόμενο που αυτό μεταφέρει. Το DVB-S2 αποτελεί σήμερα το πιο διαδεδομένο πρότυπο δορυφορικής εκπομπής κι έχει υιοθετήσει όλες τις τελευταίες τεχνολογίες που εξασφαλίζουν σημαντικά τεχνικά και οικονομικά πλεονεκτήματα. Τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν η τεχνολογία Multistream και το DVB-S2X θα περιγράψουμε παρακάτω, ενώ θα αναφερθούμε στα δορυφορικά κανάλια που εκπέμπουν με αυτά τα χαρακτηριστικά και τις προδιαγραφές που πρέπει να διαθέτει ένας δέκτης για να μπορεί να τα λαμβάνει.

Multistream

Το Multistream είναι ένα βασικό πλεονέκτημα του προτύπου DVB-S2 που επιτρέπει την εκπομπή πολλαπλών ανεξάρτητων ροών μεταφοράς μέσω ενός κοινού δορυφορικού φέροντος σήματος με πλήρως διάφανο τρόπο, διατηρώντας την ακεραιότητα του αρχικού περιεχομένου. Δηλαδή, μέσω ενός δορυφορικού transponder (μιας συχνότητας) μπορούν να εκπέμπονται πολλαπλά streams καναλιών, τα οποία όμως καταλάμβουν την ίδια συχνότητα. Με την τεχνολογία αυτή επιτυγχάνεται η εκπομπή περισσότερων δορυφορικών καναλιών από έναν αναμεταδότη, χωρίς να μειώνεται η ποιότητα της εικόνας τους. Ο βασικότερος σκοπός της δορυφορικής εκπομπής Multistream είναι η τροφοδοσία των κέντρων εκπομπής επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης. Για την πραγματοποίησή της χρησιμοποιείται ένας μηχανισμός που συγχωνεύει πολλαπλές ροές μεταφοράς και γενικών δεδομένων, τα οποία ταξινομούνται σε ανεξάρτητα πακέτα που ευθυγραμμίζονται διαδοχικά για να μεταδοθούν από τον πομπό μέσα από μία ενιαία Multistream ροή. Σαν μέρος του DVB-S2, οι εκπομπές Multistream χρησιμοποιούν κρυπτογράφηση φυσικού επιπέδου (PLS: Physical Layer Scrambling) για να διατηρήσουν την ακεραιότητα των δεδομένων. Το PLS εκφράζεται με έναν αριθμό που ονομάζεται "δείκτης ακολουθίας κρυπτογράφησης" (scrambling sequence index). Χρησιμοποιεί ένα εύρος τιμών 0 – 262141 σε δυαδική μορφή Gold, Root ή Combo που αποτελεί το master κλειδί του δορυφορικού σήματος, το οποίο θα πρέπει να εισάγεται στο δέκτη για να γίνεται εφικτή η αποκρυπτογράφησή του. Η τεχνολογία Multistream προσφέρει μεγάλα πλεονεκτήματα, καθώς μπορεί να συνδυάσει πολλαπλές ροές μεταφοράς, ροές ψηφιακών δεδομένων ή και συνδυασμό τους σε ένα ενιαίο δορυφορικό φέρον σήμα, για τη λήψη των οποίων απαιτείται ένας μόνο δέκτης. Εξασφαλίζει αύξηση της διαθέσιμης χωρητικότητας σε σχέση με την απλή εκπομπή DVB-S2 κατά 12%, ενώ απαιτείται μικρότερος αριθμός συχνοτήτων και μειώνεται το συνολικό κόστος για τους παρόχους τηλεοπτικού περιεχομένου. Επιπλέον, δεν υπάρχει ανάγκη για επανάληψη της διαδικασίας πολυπλεξίας στα κέντρα εκπομπής επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης.

DVB-S2X

Το DVB-S2X είναι η επέκταση του DVB-S2 και αποτελεί σήμερα το πιο σύγχρονο πρότυπο δορυφορικών μεταδόσεων, διαθέτοντας έως και 51% αυξημένη αποδοτικότητα. Αν και επί του παρόντος τα εκπεμπόμενα με αυτό το πρότυπο μετάδοσης κανάλια διαθέτουν HD ανάλυση εικόνας, το DVB-S2X ενσωματώνει καινοτόμες τεχνολογίες και χαρακτηριστικά που μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες δορυφορικών μεταδόσεων UHDTV. Χρησιμοποιεί υψηλότερα σχήματα διαμόρφωσης (64/128/256APSK) και μικρότερους συντελεστές roll-off (5%, 10%, 15%), επιτυγχάνοντας έτσι αύξηση της διαθέσιμης χωρητικότητας. Επιπλέον, το DVB-S2X υλοποιείται σε συνδυασμό με το H.265/HEVC, το οποίο αποδίδει διπλάσιο ποσοστό συμπίεσης σε σχέση με αυτή του H.264/MPEG-4 AVC. Έτσι, αν και το μέγεθος ενός UHD καναλιού απαιτεί για την εκπομπή του τετραπλάσιο Bandwidth σε σχέση με αυτό ενός HD, με τη χρήση του προτύπου συμπίεσης H.265/HEVC το μέγεθος της απαιτούμενης χωρητικότητας μειώνεται στο μισό. Επιπλέον, το DVB-S2X ενσωματώνει τεχνολογία σύζευξης καναλιών (Channel Bonding) για την αύξηση της στατικής πολυπλεξίας, χρησιμοποιώντας το συσσωρευμένο κέρδος της χωρητικότητας που περισσεύει σε διαφορετικούς αναμεταδότες (12% επιπλέον για 3 συζευγμένα κανάλια), επιτρέποντας έτσι την εκπομπή ενός επιπλέον UHD καναλιού από ένα μεγάλο transport stream.  

Λήψη καναλιών Multistream & DVB-S2X

Για τη λήψη καναλιών Multistream και DVB-S2X απαιτείται Enigma2 δέκτης εξοπλισμένος με tuner που υποστηρίζει αυτά τα χαρακτηριστικά. Συνήθως, τα tuners που είναι συμβατά με το σύγχρονο πρότυπο λήψης DVB-S2X υποστηρίζουν και τη λήψη καναλιών που εκπέμπουν μέσω Multistream εκπομπών. Αυτό όμως δεν ισχύει πάντα και πρέπει να αναφέρεται ρητά στα χαρακτηριστικά του tuner η δυνατότητα Multistream λήψης. Οι Enigma2 δέκτες που έχουν ενημερωμένο αρχείο satellites.xml μπορούν να λαμβάνουν με αυτόματη ανίχνευση τα Multistream κανάλια ενός δορυφόρου, ενώ για τη χειροκίνητη αναζήτησή τους θα πρέπει ο χρήστης να εισάγει το mode λειτουργίας PLS (Gold, Root ή Combo) και την τιμή του σε εξαψήφια μορφή (π.χ. 000008), καθώς και τον αριθμό ροής εισόδου (ID Input Stream). Στο μενού της αναζήτησης θα πρέπει επίσης να είναι ενεργοποιημένο το T2MI (Τ2 Modulator Interface), το οποίο είναι μία εξειδικευμένη μορφή διανομής πολυπλεξιών για τα επίγεια κέντρα εκπομπής.

Συχνότητες Multistream εκπομπής δορυφορικών τηλεοπτικών καναλιών

Hellas Sat 3 (39.0° East)

12.593V – 10.410 – 2/3 – DVB-S2/8PSK – PLS Root: 218997, Stream 3: Στη συχνότητα αυτή του ελληνικού δορυφόρου εκπέμπουν τα γενικού ενδιαφέροντος βουλγάρικα κανάλια BTV, NOVA TV, BNT 1, BNT 2, BNT 3 και BG on AIR.

Eutelsat 9B (9.0° East)

12.341V – 31.400 – 5/6 – DVB-S2/8PSK – PLS Root: 000008, Stream 1: Από εδώ εκπέμπουν σε διπλή SD και HD έκδοση τα ιταλικά κανάλια LA7, LA7d, LA7 HD, LA7d HD, με μεγάλη ποικιλία προγραμμάτων που περιλαμβάνει δημοφιλείς τηλεοπτικές σειρές.

Astra 4A (4.8° East)

Στο δορυφόρο αυτό υπάρχουν δύο Multistream συχνότητες καναλιών που ανήκουν στην ουκρανική ZeonBud και χρησιμοποιούνται για την τροφοδοσία των κέντρων εκπομπής της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης της Ουκρανίας.

12.188H – 30.000 – 3/4 – DVB-S2/8PSK – PLS Root: 000001, PLS Combo: 000001

Stream 10: Μέσω αυτής της ροής εκπέμπουν τα γενικού ενδιαφέροντος Inter, Ukraina Telekanal, 1+1, NTN, K1, Pershiy Nacionalniy και τα ICTV (κανάλι σειρών), Enter Film (μουσικό).

Stream 20: Τα γενικού ενδιαφέροντος Zoom, STB, TET, K2, M1, Kanal 5 και τα Indigo (ψυχαγωγικό), Novy Kanal (κινηματογραφικό).

12.341H – 30.000 – 3/4 – DVB-S2/8PSK – PLS Root: 000001, PLS Combo: 000001

Stream 30: Mega (γενικού ενδιαφέροντος), Pixel (παιδικό), XSport (αθλητικό), NLO TV (διάφορα), 2+2 (γενικού ενδιαφέροντος), Zik (μουσικό), Business (επιχειρηματικό), Espreso TV (διάφορα).

Stream 40: Τα γενικού ενδιαφέροντος 112 Ukraine, 34 Telekanal, Kanal 5 και τα Kultura (πολιτιστικό), Rada (ειδησεογραφικό), Eskulap TB (διάφορα).

Eutelsat 5 West A (5.0° West)

Ο δορυφόρος αυτός περιλαμβάνει τις περισσότερες Multistream εκπομπές, με πολλά και εξαιρετικού ενδιαφέροντος κανάλια της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης της Ιταλίας (RAI, Mediaset, Telecom Italia) και της γαλλικής πλατφόρμας Fransat, καθώς και άλλα κρυπτογραφημένα. Ο δορυφόρος λαμβάνεται πολύ δύσκολα στη χώρα μας και η λήψη του είναι πιο εφικτή στο βόρειο-βορειοδυτικό τμήμα της, ενώ δυστυχώς τα πράγματα θα γίνουν ακόμα πιο δύσκολα με τη μεταφορά των καναλιών στο νέο δορυφόρο Eutelsat 5 West B, ο οποίος αναμένεται να εκτοξευτεί τον προσεχή Ιούνιο.

11.013V – 30.000 – 3/5 – DVB-S2/8PSK – PLS Root: 016416, PLS Gold: 131070

Stream 2: Τα ιταλικά Rai Sport (αθλητικό), Rai Scuola (παιδικό), Rai 5 (ψυχαγωγικό), Rai Storia (ιστορικών αναδρομών στα προγράμματα της Rai).

Stream 11: Το ιταλικό Rai 3 TGR Piemonte (τοπικό).

11.179V – 30.000 – 3/5 – DVB-S2/8PSK – PLS Root: 016416, PLS Gold: 131070

Stream 4: Τα ιταλικά Rai Premium (γενικού ενδιαφέροντος), Rai YoYo (παιδικό), Rai 4 (γενικού ενδιαφέροντος), Rai Gulp (παιδικό), Rai Movie (κινηματογραφικό), Rai 1 HD (γενικού ενδιαφέροντος).

Stream 5: Τα γενικού ενδιαφέροντος Rai 2 HD, Rai 3 HD και το αθλητικό Rai Sport+ HD.

Stream 12: Το Rai 3 TGR Campania (τοπικό).

Stream 13: Το Rai 3 TGR Campania (τοπικό).

11.508H – 29.500 – 8/9 – DVB-S2/8PSK – PLS Root: 175803, PLS Gold: 050416, PLS Combo: 050416

Stream 1: Τα γαλλικά France 2 HD (γενικού ενδιαφέροντος), France 4 HD (ψυχαγωγικό), France Ô (τοπικό), franceinfo: (ειδησεογραφικό) και France 3 Sat HD (γενικού ενδιαφέροντος).

Stream 4: Τα γενικού ενδιαφέροντος γαλλικά M6 HD, W9 HD, 6ter, το Arte HD (πολιτιστικό) και το France 5 HD (ντοκιμαντέρ).

Stream 6: Τα επίσης γενικού ενδιαφέροντος γαλλικά TF 1, TMC HD, τα ψυχαγωγικά NRJ 12 HD, TFX και το πολιτικό LCP HD.

11.637V – 30.000 – 3/5 – DVB-S2/8PSK – PLS Root: 016416, PLS Gold: 131070

Stream 1: Rai 1 (γενικό), Rai 2 (γενικό), Rai 3 TGR Liguria (τοπικό), Rai News 24 (ειδησεογραφικό).

Stream 2: Rai 3 TGR Toscana (τοπικό)

Stream 3: Rai 3 TGR Umbria (τοπικό)

Stream 4: Rai 3 TGR Lazio (τοπικό)

Stream 5: Rai 3 TGR Marche (τοπικό)

Stream 6: Rai 3 TGR Liguria (τοπικό)

11.676H – 30.000 – 2/3 – DVB-S2/8PSK – PLS Root: 016416, PLS Gold: 131070

Stream 7: Rai 3 TGR Piemonte (τοπικό)

Stream 8: Rai 3 TGR Lombardia (τοπικό)

Stream 9: Rai 3 TGR Veneto (τοπικό)

Stream 10: Rai 3 TGR Emiliaa Romagna (τοπικό)

Stream 11: Rai 3 TGR Abruzzo (τοπικό)

Stream 12: Rai 3 TGR Molise (τοπικό)

Stream 13: Rai 3 TGR Basillicata (τοπικό)

Stream 14: Rai 3 TGR Puglia (τοπικό)

Stream 15: Rai 3 TGR Calabria (τοπικό)

Stream 16: Rai 3 TGR Sicilia (τοπικό)

12.522V – 35.500 – 3/4 – DVB-S2/8PSK – PLS Gold: 262140

Stream 2: Τα ιταλικά VIRGIN RADIO (μουσικό), R101 TV (διάφορα), 20 Mediaset HD (ψυχαγωγικό), Mediaset Italia Due (ψυχαγωγικό) και Rete 4 HD (γενικού ενδιαφέροντος).

12.543H – 34.200 – 8/9 – DVB-S2/8PSK – PLS Root: 000001, PLS Combo: 000001

Stream 33: Τα ιταλικά GIALLO (ψυχαγωγικό), RTL 102.5 TV (μουσικό), HSE24 (τηλεαγορών), Discovery Real Time (ντοκιμαντέρ), DMAX (Lifestyle), Radio Freccia (ψυχαγωγικό), και Super! (παιδικό).

Stream 34: Τα ιταλικά NOVE HD (γενικό), Alpha (γενικό), ibox65 (διάφορα), ibox.it (τηλεαγορών), ALICE (μαγειρικής), Case Design Still (Lifestyle), Marco Polo (τουριστικό) και TV 2000 (θρησκευτικό).

Stream 35: Τα ιταλικά POP (παιδικό), Super Tennis (αθλητικό), Spike (ψυχαγωγικό), Radio Italia TV (μουσικό), VH-1 (μουσικό), frisbee (παιδικό), TV8 (γενικό) και K2 (παιδικό).

Stream 36: Τα επίσης ιταλικά Nove (γενικό), Cielo (διάφορα), Paramount Channel (κινηματογραφικό), Sky TG24 (ειδησεογραφικό), Motor Trend (αθλητικό), Cine Sony (κινηματογραφικό), Deejay TV HD (μουσικό) και Zelig Sport (αθλητικό).

12.606V – 35.000 – 2/3 – DVB-S2/8PSK – PLS Root: 000008

Stream 1: Τα γενικού ενδιαφέροντος ιταλικά κανάλια LA7, LA7d, LA7 HD, LA7d HD.

Stream 2: Τα ιταλικά R101 TV (διάφορα), Italia 1 HD (γενικού ενδιαφέροντος), 20 Mediaset HD (ψυχαγωγικό), Mediaset Italia 2 (ψυχαγωγικό) και Rete 4 HD (γενικού ενδιαφέροντος).

12.627H – 35.000 – 2/3 – DVB-S2/8PSK – PLS Root: 000008

Stream 1: Το γενικού ενδιαφέροντος Canale 5 HD και άλλα κρυπτογραφημένα ιταλικά κανάλια.

Stream 2: Τα Zelig243 (τηλεαγορών), Sportitalia (αθλητικό), Tele Padre Pio (θρησκευτικό), Radio Zeta (μουσικό) και διάφορα κρυπτογραφημένα ιταλικά κανάλια.

12.648V – 29.500 – 8/9 – DVB-S2/8PSK – PLS Root: 143816, PLS Gold: 121212

Stream 1: Τα γαλλικά TF1 Séries Films HD (κανάλι με σειρές), L'Équipe 21 HD (αθλητικό), Chérie 25 HD (γενικού ενδιαφέροντος), RMC Découverte HD (ντοκιμαντέρ) και RMC Story HD (γενικού ενδιαφέροντος).

Stream 2: Τα γαλλικά C8 HD (γενικού ενδιαφέροντος), BFM TV HD (ειδησεογραφικό), CNews HD (ειδησεογραφικό), CStar HD (ψυχαγωγικό) και Gulli HD (παιδικό).

Stream 3: Τα Canal+ (διάφορα), LCI HD (ειδησεογραφικό) και άλλα κρυπτογραφημένα γαλλικά κανάλια.

12.669H – 35.000 – 2/3 – DVB-S2/8PSK – PLS Root: 000008

Stream 1: Τα γενικού ενδιαφέροντος ιταλικά κανάλια Rete 4, Canale 5, Italia Uno, Iris και τα La5 (Lifestyle), TgCom24 (ειδησεογραφικό).

Stream 2: Τα γενικού ενδιαφέροντος ιταλικά κανάλια Focus, Mediaset Extra, τα παιδικά Boing, Cartoonito και τα 20 Mediaset (διάφορα), Food Network (μαγειρικής), QVC (τηλεαγορών), TOPcrime (κανάλι σειρών).

Eutelsat 12 West B (12.5° West)

Και αυτός ο δορυφόρος λαμβάνεται με δυσκολία στη χώρα μας, ενώ περιλαμβάνει Multistream εκπομπές της Telecom Italia με πολλά ενδιαφέροντα κανάλια της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης της Ιταλίας.

12.718H – 36.513 – 5/6 – DVB-S2/8PSK – PLS Root: 000001, PLS Combo: 000001

Stream 33: Giallo (ψυχαγωγικό), RTL 102.5 TV (μουσικό), HSE24 (τηλεαγορών), Real Time Italia (ντοκιμαντέρ), DMAX (Lifestyle), Radio Freccia (ψυχαγωγικό), Zeta L'Italiana (μουσικό), Super! (παιδικό).

Stream 34: Nove HD (γενικού ενδιαφέροντος), Alpha TV (γενικού ενδιαφέροντος), iBOX 65 (διάφορα), Alice (μαγειρικής), Case Design Stili (Lifestyle), PopEconomy (επιχειρηματικό), TV 2000 (θρησκευτικό), Sfera (διάφορα).

Stream 35: POP Italia (παιδικό), Super Tennis (αθλητικό), Spike (ψυχαγωγικό), Radio Italia TV (μουσικό), VH-1 Italia (μουσικό), Frisbee (παιδικό), TV8 (γενικού ενδιαφέροντος), K2 (παιδικό).

Stream 36: Nove (γενικό), Cielo (διάφορα), Paramount Channel (κινηματογραφικό), Sky TG24 (ειδησεογραφικό), Motor Trend (αθλητικό), Cine Sony (κινηματογραφικό), Deejay TV HD (μουσικό), Zelig Sport (αθλητικό).

Κανάλια που εκπέμπουν με το εκτεταμένο πρότυπο μετάδοσης DVB-S2X

Eutelsat 33E (33.0° East)

12.597V – 10.058 – 25/36 – DVB-S2X/8PSK

TMC Suisse: Είναι ένα ελβετικό, γαλλόφωνο κανάλι, που διαθέτει πρόγραμμα με πολύ πλούσιο περιεχόμενο. Μεταδίδει δημοφιλείς σειρές, ταινίες, τηλεπαιχνίδια, εκπομπές, ενώ δεν λείπει το αθλητικό περιεχόμενο.

TFX Suisse: Και αυτό είναι ελβετικό, γαλλόφωνο κανάλι, με μεγάλη ποικιλία στο πρόγραμμά του που καλύπτει όλες τις ηλικίες. Ένα σημαντικό μέρος του είναι αφιερωμένο σε πληροφορίες από την καθημερινή κυκλοφορία των εφημερίδων, καθώς και στο γαλλικό κινηματογράφο και την οικογενειακή ψυχαγωγία, ενώ μεταδίδονται και προγράμματα για νέους.

TF 1 HD Suisse: Πρόκειται για γαλλόφωνο ελβετικό κανάλι με περιεχόμενο γενικού ενδιαφέροντος που απευθύνεται σε όλη την οικογένεια. Το πρόγραμμά του περιλαμβάνει δημοφιλείς σειρές, ταινίες, εκπομπές και τηλεπαιχνίδια δημοφιλή στο γαλλικό κοινό, ενώ μεταδίδονται και αθλητικές εκπομπές που επικεντρώνονται στην εθνική ομάδα ποδοσφαίρου.