Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί cookie ώστε να μπορούμε να σας παρέχουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία χρήστη. Οι πληροφορίες cookie αποθηκεύονται στο πρόγραμμα περιήγησης σας και εκτελούν λειτουργίες όπως η ανάγνωση σας όταν επιστρέφετε στον ιστότοπο μας και η βοήθεια της ομάδας μας να κατανοήσει ποιες ενότητες του ιστοτόπου θεωρείτε πιο ενδιαφέρουσες και χρήσιμες.
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
Το ηφαίστειο της Σαντορίνης επεκτείνεται
Τα ποτήρια καταχτυπούν στα ράφια και το έδαφος βουίζει, από τον Ιανουάριο του 2011 η γη κάτω από το ηφαίστειο της Σαντορίνης ανακινείται. Τις περισσότερες φορές είναι ελάχιστα αντιληπτό, αλλά μία φορά στις τόσες οι κάτοικοι παρατηρούν μικρούς σεισμούς να ταρακουνούν το ηφαιστειακό αρχιπέλαγο. Σχεδόν κυκλική, και όπως φαίνεται σμιλευμένη από βραχώδη πετρώματα, η βυθισμένη καλδέρα βρίσκεται στο Αιγαίο. «Ήταν ξεκάθαρο για τους ντόπιους ότι κάτι συμβαίνει με το ηφαίστειο – αλλά δεν ξέραμε τι μέχρι που είδαμε, ανάμεσα σε άλλα πράγματα, τις εικόνες από το ραντάρ του δορυφόρου TerraSAR-X και αντιληφθήκαμε ότι λιωμένο πέτρωμα συγκεντρώνεται κάτω από το ηφαίστειο,» λέει η βρετανίδα επιστήμονας Juliet Biggs από το Πανεπιστήμιο του Bristol. Οι εικόνες που καταγράφηκαν από τον δορυφόρο του γερμανικού αεροδιαστημικού κέντρου (DLR) δείχνουν ότι το αρχιπέλαγος όχι μόνο υψώνεται αλλά και επεκτείνεται.
Πριν από 3600 χρόνια μία ισχυρότατη έκρηξη δημιούργησε τη μεγάλη καλδέρα. Από τότε μία νέα οπή έχει δημιουργηθεί σταδιακά στη μέση της λεκάνης, όπου σήμερα τα νησιά Νέα και Παλαιά Καμένη εξέχουν από το νερό. Η τελευταία έκρηξη του ηφαιστείου έγινε το 1950 και μετά έπεσε ξανά σε αδράνεια, έτσι ήταν μεγάλη έκπληξη για τους επιστήμονες από την Οξφόρδη και το Μπρίστολ οι αναφορές των κατοίκων για σεισμούς. «Οι τουριστικοί οδηγοί, που επισκέπτονται το ηφαίστειο με τουρίστες σε καθημερινή βάση μου είπαν ότι υπάρχει αύξηση της ποσότητας των αερίων που βγάζουν δυνατή οσμή, τα οποία απελευθερώνονται στην κορυφή,» εξηγεί η μεταπτυχιακή φοιτήτρια Michelle Parks. «Έχει αλλάξει επίσης το χρώμα της θάλασσας.»
Με χρηματοδότηση από βρετανικό Εθνικό Συμβούλιο για την Περιβαλλοντική Έρευνα, η ειδικός στα ραντάρ Juliet Biggs, η Parks και ο ηφαιστειολόγος David Pyle ξεκίνησαν να μελετούν τη Σαντορίνη από κοντά. Χρησιμοποιώντας δέκτες GPD καθόριζαν ακριβείς τοποθεσίες με ακρίβεια χιλιοστού σε καθημερινή βάση. Ο δορυφόρος TerraSAR-X παρατηρούσε επίσης το αρχιπέλαγο από τροχιά ύψους 514 χιλιομέτρων, καταγράφοντας την ανύψωση και την επέκταση του από το ένα πέρασμα του στο επόμενο. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα νησιά Καμένη ανυψώθηκαν 8 έως 14 εκατοστά σε ορισμένα μέρη. Το πλάτος της καλδέρας συνολικά επεκτάθηκε περίπου 14 εκατοστά από τις αρχές του 2011. Η ανάλυση των δεδομένων του ραντάρ δείχνει με κόκκινη και κίτρινη σκίαση τις περιοχές που το έδαφος ανυψώθηκε περισσότερο. Το νησί της Θήρας δεν έχει επηρεαστεί από αυτή τη παραμόρφωση, έτσι φαίνεται μπλε.
«Πιστεύουμε ότι ένας θάλαμος μάγματος έχει σχηματιστεί σε βάθος δέκα χιλιομέτρων,» εξηγεί η Biggs. «Από τον Ιανούαριο του 2011 έως τον Απρίλιο του 2012 ο όγκος του θαλάμου, που είναι γεμάτος με λιωμένο πέτρωμα, αυξήθηκε από 10 σε 20 εκατομμύρια κυβικά μέτρα.» Σύμφωνα με την ερευνήτρια ο όγκος αυτός αντιστοιχεί με 8 έως 15 φορές τον όγκο του Ολυμπιακού Σταδίου του Λονδίνου. Η ποσότητα του λιωμένου πετρώματος που έχει συσσωρευτεί κάτω από το ηφαίστειο το προηγούμενο έτος είναι περίπου η ίδια με αυτήν που συσσωρεύται κανονικά σε 10 με 20 χρόνια. «Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι υπάρχει άμεσος κίνδυνος για έκρηξη,» λέει η Biggs.
Για τον Pyle το ανήσυχο ηφαίστειο είναι μία ευτυχής συγκυρία. «Υπάρχουν λίγα ηφαίστεια για τα οποία έχουμε τόσο λεπτομερείς ιστορικές πληροφορίες.» Ο ερευνητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης πρέπει τώρα να συνδυάσει τις πληροφορίες που αφορούν τη σημερινή συμπεριφορά του ηφαιστείου, με τη γνώση από προηγούμενες εκρήξεις. Το ραντάρ του TerraSAR-X έχει δώσει σημαντικές πληφορορίες για το συγκεκριμένο θέμα. «Οι περισσότεροι ηφαιστειολόγοι ερευνούν τα πετρώματα από προηγούμενες εκρήξεις για να καταλάβουν τι συνέβει στο παρελθόν,» λέει η Biggs, που ειδικεύεται στην ανάλυση των δεδομένων από ραντάρ για να καταλάβει τις φυσικές διαδικασίες που αλλάζουν τη Γη. «Είναι συναρπαστικό ότι μπορούμε να χρησιμοποιούμε τη τεχνολογία των δορυφόρων για να ερευνήσουμε τι συμβαίνει σήμερα σε ένα ηφαιστειακό σύστημα.»
Ο δορυφόρος TerraSAR-X είναι ο πρώτος γερμανικός δορυφόρος που κατασκευάστηκε μέσα από μία συνεργασία του ιδιωτικού με το δημόσιο τομέα, ανάμεσα στην DLR και την Astrium στο Friedrichshafen. Ο δορυφόρος ταξιδεύει γύρω από τη Γη σε μία πολική τροχιά και καταγράφει υψηλής ποιότητας δεδομένα ραντάρ από την X-band από όλο τον πλανήτη. Ο δορυφόρος μπορεί να λειτουργεί ανεξάρτητα από τις καιρικές συνθήκες, τη νέφωση ή την απουσία φωτός και μπορεί να παρέχει δεδομένα ραντάρ με ανάλυση έως ένα μέτρο.
Πηγή: dlr.deΤα ποτήρια καταχτυπούν στα ράφια και το έδαφος βουίζει, από τον Ιανουάριο του 2011 η γη κάτω από το ηφαίστειο της Σαντορίνης ανακινείται. Τις περισσότερες φορές είναι ελάχιστα αντιληπτό, αλλά μία φορά στις τόσες οι κάτοικοι παρατηρούν μικρούς σεισμούς να ταρακουνούν το ηφαιστειακό αρχιπέλαγο. Σχεδόν κυκλική, και όπως φαίνεται σμιλευμένη από βραχώδη πετρώματα, η βυθισμένη καλδέρα βρίσκεται στο Αιγαίο. «Ήταν ξεκάθαρο για τους ντόπιους ότι κάτι συμβαίνει με το ηφαίστειο – αλλά δεν ξέραμε τι μέχρι που είδαμε, ανάμεσα σε άλλα πράγματα, τις εικόνες από το ραντάρ του δορυφόρου TerraSAR-X και αντιληφθήκαμε ότι λιωμένο πέτρωμα συγκεντρώνεται κάτω από το ηφαίστειο,» λέει η βρετανίδα επιστήμονας Juliet Biggs από το Πανεπιστήμιο του Bristol. Οι εικόνες που καταγράφηκαν από τον δορυφόρο του γερμανικού αεροδιαστημικού κέντρου (DLR) δείχνουν ότι το αρχιπέλαγος όχι μόνο υψώνεται αλλά και επεκτείνεται.
Πριν από 3600 χρόνια μία ισχυρότατη έκρηξη δημιούργησε τη μεγάλη καλδέρα. Από τότε μία νέα οπή έχει δημιουργηθεί σταδιακά στη μέση της λεκάνης, όπου σήμερα τα νησιά Νέα και Παλαιά Καμένη εξέχουν από το νερό. Η τελευταία έκρηξη του ηφαιστείου έγινε το 1950 και μετά έπεσε ξανά σε αδράνεια, έτσι ήταν μεγάλη έκπληξη για τους επιστήμονες από την Οξφόρδη και το Μπρίστολ οι αναφορές των κατοίκων για σεισμούς. «Οι τουριστικοί οδηγοί, που επισκέπτονται το ηφαίστειο με τουρίστες σε καθημερινή βάση μου είπαν ότι υπάρχει αύξηση της ποσότητας των αερίων που βγάζουν δυνατή οσμή, τα οποία απελευθερώνονται στην κορυφή,» εξηγεί η μεταπτυχιακή φοιτήτρια Michelle Parks. «Έχει αλλάξει επίσης το χρώμα της θάλασσας.»
Με χρηματοδότηση από βρετανικό Εθνικό Συμβούλιο για την Περιβαλλοντική Έρευνα, η ειδικός στα ραντάρ Juliet Biggs, η Parks και ο ηφαιστειολόγος David Pyle ξεκίνησαν να μελετούν τη Σαντορίνη από κοντά. Χρησιμοποιώντας δέκτες GPD καθόριζαν ακριβείς τοποθεσίες με ακρίβεια χιλιοστού σε καθημερινή βάση. Ο δορυφόρος TerraSAR-X παρατηρούσε επίσης το αρχιπέλαγο από τροχιά ύψους 514 χιλιομέτρων, καταγράφοντας την ανύψωση και την επέκταση του από το ένα πέρασμα του στο επόμενο. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα νησιά Καμένη ανυψώθηκαν 8 έως 14 εκατοστά σε ορισμένα μέρη. Το πλάτος της καλδέρας συνολικά επεκτάθηκε περίπου 14 εκατοστά από τις αρχές του 2011. Η ανάλυση των δεδομένων του ραντάρ δείχνει με κόκκινη και κίτρινη σκίαση τις περιοχές που το έδαφος ανυψώθηκε περισσότερο. Το νησί της Θήρας δεν έχει επηρεαστεί από αυτή τη παραμόρφωση, έτσι φαίνεται μπλε.
«Πιστεύουμε ότι ένας θάλαμος μάγματος έχει σχηματιστεί σε βάθος δέκα χιλιομέτρων,» εξηγεί η Biggs. «Από τον Ιανούαριο του 2011 έως τον Απρίλιο του 2012 ο όγκος του θαλάμου, που είναι γεμάτος με λιωμένο πέτρωμα, αυξήθηκε από 10 σε 20 εκατομμύρια κυβικά μέτρα.» Σύμφωνα με την ερευνήτρια ο όγκος αυτός αντιστοιχεί με 8 έως 15 φορές τον όγκο του Ολυμπιακού Σταδίου του Λονδίνου. Η ποσότητα του λιωμένου πετρώματος που έχει συσσωρευτεί κάτω από το ηφαίστειο το προηγούμενο έτος είναι περίπου η ίδια με αυτήν που συσσωρεύται κανονικά σε 10 με 20 χρόνια. «Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι υπάρχει άμεσος κίνδυνος για έκρηξη,» λέει η Biggs.
Για τον Pyle το ανήσυχο ηφαίστειο είναι μία ευτυχής συγκυρία. «Υπάρχουν λίγα ηφαίστεια για τα οποία έχουμε τόσο λεπτομερείς ιστορικές πληροφορίες.» Ο ερευνητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης πρέπει τώρα να συνδυάσει τις πληροφορίες που αφορούν τη σημερινή συμπεριφορά του ηφαιστείου, με τη γνώση από προηγούμενες εκρήξεις. Το ραντάρ του TerraSAR-X έχει δώσει σημαντικές πληφορορίες για το συγκεκριμένο θέμα. «Οι περισσότεροι ηφαιστειολόγοι ερευνούν τα πετρώματα από προηγούμενες εκρήξεις για να καταλάβουν τι συνέβει στο παρελθόν,» λέει η Biggs, που ειδικεύεται στην ανάλυση των δεδομένων από ραντάρ για να καταλάβει τις φυσικές διαδικασίες που αλλάζουν τη Γη. «Είναι συναρπαστικό ότι μπορούμε να χρησιμοποιούμε τη τεχνολογία των δορυφόρων για να ερευνήσουμε τι συμβαίνει σήμερα σε ένα ηφαιστειακό σύστημα.»
Ο δορυφόρος TerraSAR-X είναι ο πρώτος γερμανικός δορυφόρος που κατασκευάστηκε μέσα από μία συνεργασία του ιδιωτικού με το δημόσιο τομέα, ανάμεσα στην DLR και την Astrium στο Friedrichshafen. Ο δορυφόρος ταξιδεύει γύρω από τη Γη σε μία πολική τροχιά και καταγράφει υψηλής ποιότητας δεδομένα ραντάρ από την X-band από όλο τον πλανήτη. Ο δορυφόρος μπορεί να λειτουργεί ανεξάρτητα από τις καιρικές συνθήκες, τη νέφωση ή την απουσία φωτός και μπορεί να παρέχει δεδομένα ραντάρ με ανάλυση έως ένα μέτρο.
Πηγή: dlr.de